Współczesna mediacja jest tematem konferencji organizowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości, odbywającej się w czwartek -18 listopada. 

Patrycja Rojek-Socha: Pandemia pokazała wielu obywatelom, ale też adwokatom i radcom prawnym korzyści płynące z mediacji. Czy ministerstwo planuje podejmowanie dalszych działań legislacyjnych zachęcających obywateli do korzystania z tego narzędzia rozwiązywania sporów? Przypomnijmy wiosną pojawiły się informacje o projekcie zmian w k.p.c, które wprowadziłyby obowiązek zawierania w umowach między przedsiębiorcami, ale też o pracę informacji, że w przypadku sporu pierwszym krokiem będzie próba mediacji.

Marcin Romanowski: Ministerstwo Sprawiedliwości zajmuje się tą sprawą. Przeprowadziliśmy prekonsultacje społeczne, które utwierdziły nas w przekonaniu o potrzebie wprowadzenia zmian legislacyjnych w zakresie mediacji. Wpłynęło wiele uwag ze środowiska mediatorów, sędziów, pełnomocników. Obecnie są one analizowane i pracujemy nad takim kształtem przepisów, które mam nadzieję, będą odpowiedzią na zgłaszane potrzeby.

Czytaj: Mediacje w umowach między przedsiębiorcami i pracowniczych? MS szykuje zmiany>>

Do opiniowania trafił też projekt zmian w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, a w nim zapisy dotyczące postępowań informacyjnych w sprawach rozwodowych par posiadających małoletnie dzieci. Czy na mediacje - w ocenie pana ministra - jest również miejsce w innych obszarach? Na przykład w postępowaniu wobec nieletnich, czy sprawach karnych?

Tak. Uważam, że wszędzie tam, gdzie istnieje konflikt, jest przestrzeń do dialogu. Pracujemy nad tym, żeby wiedza o mediacji trafiała do jak młodszych osób, realizujemy projekty edukacyjne skierowane do dzieci i młodzieży. Pilotaż w zakresie sprawiedliwości naprawczej, realizowany przez Szkołę Wyższą Wymiaru Sprawiedliwości i zainteresowanie mediacją po wyroku, z udziałem osadzonych w jednostkach penitencjarnych, wskazuje na potrzebę prowadzenia takich działań.

Wracając do spraw rodzinnych - czy postępowanie rozwodowe nie jest zbyt późnym momentem na prowadzenie mediacji?

Czasami zdarza się, że małżonkowie, dopiero w czasie mediacji w sprawach o rozwód mają szansę na rozmowę, przedstawienie swoich oczekiwań i potrzeb. Oczywiście idealnie byłoby, żeby skorzystali z tej formy rozwiązywania konfliktów wcześniej, zanim podejmą decyzję o rozwodzie. Na to jednak nie mamy wpływu. Dlatego myślę, że wskazany w projektowanym KRiO kształt przepisów to dobry krok w kierunku zachęcenia stron do rozmowy.

 

Czy resort rozważa dalsze zachęty dla sędziów - np. prawne, by jednak starali się zachęcać strony do mediowania, czy wypracowania ugody?

Regularnie spotykamy się z sędziami, w szczególności sędziami koordynatorami do spraw mediacji, wymieniamy się z nimi dobrymi praktykami, które w ich sądach przynoszą efekt w postaci wzrostu liczby spraw kierowanych do mediacji. Rozmawiamy z członkami Społecznej Rady do spraw Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości, słuchamy opinii mediatorów zbieranych podczas spotkań online. Wszystkie pomysły analizujemy, przekazujemy zainteresowanym i chcemy wypracować najlepsze narzędzia.

Sprawdź wzór w LEX: Zaproszenie na mediację >

A może dobrym krokiem byłoby wprowadzenie obowiązkowych zajęć z mediacji na studiach prawniczych, czy aplikacji?

Wiele uczelni prowadzi już zajęcia  z zakresu ADR. Powstają nawet katedry negocjacji i mediacji. W trakcie szkolenia w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury aplikanci kształcą w zakresie mediacji. W trakcie aplikacji korporacyjnych także ten temat jest poruszany. Mam nadzieję, że taki trend utrzyma się, a dla kolejnych pokoleń prawników mediacja będzie pierwszym wyborem.  

Pojawiają się też pomysły by w zasadach etyki adwokatów i radców prawnych zapisać obowiązek informowania stron o pozasądowych sposobach rozwiązywania sporów, a konkretnie mediacji. Dobry kierunek?

Zdecydowanie tak. Nie możemy jednak zapomnieć, że wiele zależy od podejścia samych pełnomocników do mediacji, które w ostatnim czasie także jest coraz bardziej przychylne.

Kiedy jest szansa na zakończenie prac nad Krajowym Rejestrem Mediatorów?

Zakończenie projektu pn. „Upowszechnienie alternatywnych metod rozwiązywania sporów poprzez podniesienie kompetencji mediatorów, utworzenie Krajowego Rejestru Mediatorów (KRM) oraz działania informacyjne” planowane jest na połowę 2023 roku. Dla funkcjonowania Krajowego Rejestru Mediatorów niezbędne będzie przeprowadzenie  prac legislacyjnych. Obejmą one z pewnością likwidację list stałych mediatorów. Konieczne będzie również wprowadzenie podstaw prawnych dla funkcjonowania Krajowego Rejestru Mediatorów.

Dużo emocji wśród mediatorów budzą również kwestie wynagrodzeń, czy ministerstwo planuje uregulowanie tej kwestii?

Kwestia wynagrodzeń mediatorów, w szczególności w sprawach karnych, pozostaje w obszarze naszych zainteresowań, podobnie jak jakość usług świadczonych przez mediatorów. W ramach projektu o którym wspomniałem przewidziano przeprowadzenie cyklu szkoleń mediacyjnych, które już trwają. Wszystkie szkolenia będą miały charakter ogólnopolski i przeprowadzone zostaną w każdym województwie. Szkolenia mają przyczynić się do niwelowania zdiagnozowanych wśród mediatorów luk kompetencyjnych, zwiększać dostępność do profesjonalnie przeszkolonych mediatorów, wpłynąć pozytywnie na wzrost jakości zawieranych ugód mediacyjnych oraz promocję mediacji. Są one prowadzone zgodnie ze standardami zawartymi w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (ZSK), a ich uczestnicy zyskają możliwość certyfikacji zgodnie z ZSK. Szkolenia zostaną przeprowadzone przez partnerów projektu. Szczegóły znajdują się m.in. na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, w  zakładce projekt KRM.

Czytaj: Pełnomocnik może być siłą napędową mediacji, ale dużo zależy od mediatora>>

A co z e-mediacją? Czy w ocenie pana to dobry kierunek, który powinien być rozwijany?

Tak, myślę, że to jest wymóg nie tylko obecnych czasów, ale także przyszłości. Kontakt bezpośredni jest ważny, to jednak wykorzystanie narzędzi komunikacji na odległość, otwiera wiele możliwości i może usprawnić przebieg mediacji. Od dawna dostrzegamy wzrost znaczenia e - mediacji, dlatego też w ramach projektu KRM planowana jest m.in. organizacja dla mediatorów szkoleń z zakresu e-mediacji (z uwzględnieniem zasad skutecznej komunikacji online) oraz mediacji w sprawach pracowniczych i mediacji w sprawach gospodarczych, które zorganizowane będą w formie webinariów. Zachęcam zainteresowanych do zgłaszania się.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.