Na dzisiejszym posiedzeniu Sejmu, 13 czerwca rozpatrzono senacki projekt nowelizacji kodeksu postępowania karnego. Jest to krótka nowelizacja spowodowana treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który dopatrzył się pewnych nieprawidłowości. Senat zaproponował nowe brzmienie art. 632a, które brzmi następująco: „W wyjątkowych wypadkach, w razie umorzenia postępowania, sąd może orzec,  że koszty procesu ponosi w całości lub części oskarżony lub Skarb Państwa”. Dotychczasowa treść przepisu stanowiła, że w wyjątkowych wypadkach, w razie umorzenia postępowania, sąd może orzec, że koszty procesu ponosi w całości lub części oskarżony, a w sprawach z oskarżenia prywatnego oskarżony lub Skarb Państwa.
W pierwszej wersji nie przewidywano możliwości ponoszenia kosztów postępowania przez oskarżonego w sprawach z oskarżenia publicznego. Stąd propozycja Senatu. Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach uznała jednak, że propozycja Senatu jest niedookreślona, nieprecyzyjna.
- Zaproponowaliśmy dodanie paragrafu 2, który brzmi: „Jeżeli przyczyny umorzenia powstały w toku postępowania, sąd może orzec  od Skarbu Państwa zwrot uzasadnionych wydatków z tytułu ustanowienia jednego pełnomocnika” – wyjaśnia poseł Jerzy Kozdroń.
Senator Andrzej Matusiewicz przypomniał, że przepis utracił moc z chwilą ogłoszenia orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, tj. 10 listopada 2011 r. Od tego czasu istnieje luka prawna. Nie ma przepisu odnoszącego się do takich stanów faktycznych. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego zapadł na skutek skargi pełnomocnika pokrzywdzonego przy takim stanie faktycznym, gdy oskarżony zmarł. W związku z tym Trybunał Konstytucyjny wydał tzw. orzeczenie zakresowe, ale w uzasadnieniu napisał, że może dotyczyć również innych podstaw umorzenia postępowania karnego wymienionych w art. 17 Kodeksu postępowania karnego. Najczęstsze przypadki, jakie mogą zachodzić, to przedawnienie karalności, śmierć oskarżonego, ale również umorzenie ze względu na znikomą szkodliwość czynu. Nieraz takie postępowanie toczy się dość długo.
- Przypomnę, że wszystkie zainteresowane podmioty poparły tę inicjatywę ustawodawczą Senatu – minister sprawiedliwości, Krajowa Rada Sądownicza, Naczelna Rada Adwokacka, Krajowa Izba Radców Prawnych, Stowarzyszenie Sędziów Polskich IUSTITIA oraz Helsińska Fundacja Praw Człowieka – mówił na posiedzeniu Komisji Kodyfikacyjnej Sejmu senator Matusiewicz
Komisja lada chwila zacznie pracować nad bardzo szeroką nowelizacją Kodeksu postępowania karnego, autorstwa profesorów Andrzeja Zolla i Piotra Hofmańskiego, ale ta mała poprawka wydaje się pilna.
Minister sprawiedliwości także popiera rozwiązanie, które zostało wypracowane w komisji.
Jednak ministerstwo nie mam pełnej informacji, co do skali umorzeń. Jeśli chodzi o przyczyny umorzenia z powodu przedawnienia, to w 2011 r. w sądach rejonowych było 679 takich przypadków, a w sądach okręgowych 26. Inne przyczyny, np. z pkt 3 (znikoma szkodliwość) i 4 (niepodleganie karze) paragrafu 1 art. 17kpk, to łącznie 2352 przypadki, w tym z oskarżenia prywatnego 290 przypadków.

- To nie jest skala ogromna. Zgodnie z brzmieniem zaproponowanym przez podkomisję chodziłoby o zwrot kosztów związanych z ustanowieniem jednego pełnomocnika – podsumował Stanisław Chmielewski, sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwosci.
 
Źródło: Sejm RP, Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach