Izba Kontroli chce odstąpić od zasady, że jej orzeczenia są nieistniejące

Źródło: iStock

Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego podjęła postanowienie inicjujące procedurę odstąpienia od zasady prawnej podjętej 24 września b.r. uchwałą składu siedmiu sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Chodzi o przyjęcie, że wyrok Izby Kontroli należy traktować jako nieistniejący, gdyż sędziowie tej Izby zostali powołani w wadliwej procedurze przez Krajową Radę Sądownictwa.

Według uchwały Izby Pracy skutku prawnego nie wywołuje wyrok Sądu Najwyższego - Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych wydany w składzie z udziałem choćby jednego sędziego powołanego na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, ponieważ należy uznać go za wyrok niebyły (nieistniejący), jako wydany przez sąd niespełniający wymogów sądu.

Uchwała ta, chociaż zainicjowana została pytaniem dotyczącym biegu przedawnienia roszczeń powstających na tle prawa pracy, dotyczy głównie stosowania art. 91 par. 1 ustawy o SN w toku kontroli nadzwyczajnej prowadzonej w IKNiSP i zmierza do zablokowania skuteczności kontroli nadzwyczajnej sprawowanej przez Sąd Najwyższy.

Odstąpienie od zasady prawnej

Procedura odstąpienia od zasady prawnej uchwalonej 24 września b.r. została zainicjowana przedstawieniem składowi połączonych izb Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zagadnienia prawnego zmierzającego do ustalenia, czy fakt rozpoznania skargi nadzwyczajnej w składzie, który obejmuje sędziów powołanych na wniosek Krajowej Rady Sadownictwa działającej w oparciu o obecnie obowiązujące przepisy, może negatywnie wpływać na skuteczność orzeczenia Sądu Najwyższego.

W uzasadnieniu postanowienia inicjującego procedurę odstąpienia od zasady prawnej wskazano w szczególności, że uchwała IPiUS została podjęta z naruszeniem Konstytucji RP oraz konstytucyjnej zasady ochrony suwerenności Rzeczypospolitej Polskiej w procesie integracji europejskiej. Obowiązywanie tej zasady pełny skład Trybunału Konstytucyjnego stwierdził w wyroku K 32/09 z 24 listopada 2010 r., w którym badano zgodność z Konstytucją RP Traktatu Lizbońskiego.

Zasada pierwszeństwa

W wyroku tym Trybunał Konstytucyjny m.in. podkreślił, że zasada pierwszeństwa prawa UE przed regulacjami krajowymi wynikająca z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP nie dotyczy unormowań Konstytucji, która niezmiennie pozostaje najwyższym źródłem prawa Rzeczypospolitej (art. 8 ust. 1 Konstytucji RP) również w trakcie procesu integracji europejskiej. W wyroku tym podkreślono ponadto, że przekazanie każdej nowej kompetencji UE wymaga powtórzenia procedury ratyfikacyjnej, o której mowa w art. 90 Konstytucji RP. Nade wszystko jednak Trybunał Konstytucyjny wskazał, że istnieje grupa kompetencji Rzeczypospolitej Polskiej, które bezwzględnie nie mogą być przekazane Unii Europejskiej w toku integracji. Do grupy tej zaliczono m.in. kompetencję do określenia ustroju działającego w Polsce wymiaru sprawiedliwości.

W składzie Izby zasiadali: SSN Oktawian Nawrot (przewodniczący), SSN Aleksander Stępkowski (sprawozdawca) oraz Marek Sławomir Molczyk (ławnik Sądu Najwyższego

Zarządzeniem pierwszego prezesa SN z 16 października b.r. zagadnienie prawne zarejestrowano w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych pod sygnaturą I NZP 7/25.