Informacja o działalności Sądu Najwyższego w roku 2018 przyjęta została przez Zgromadzenie Ogólne sędziów SN na posiedzeniu 25 czerwca 2019 r. Do opublikowanej informacji dołączono również informację o działalności Izby Dyscyplinarnej SN.
Czytaj: SN po wstrząsach kadrowych - rozpatruje mniej spraw, dłużej czeka się na wyrok
To był trudny rok
Z informacji wynika, że warunki, w jakich w okresie sprawozdawczym funkcjonował Sąd Najwyższy istotnie różniły się od tych, jakie występowały w latach poprzednich. Wynika to faktu, że już od czerwca 2017 r. rozpoczęły się intensywne i niekonsultowane ze środowiskiem sędziowskim prace nad zmianą ustawy o Sądzie Najwyższym, a w dniu 8 grudnia 2017 r. została uchwalona nowa ustawa o Sądzie Najwyższym, która weszła w życie w roku sprawozdawczym.
Czytaj w LEX: Nowa ustawa o Sądzie Najwyższym w praktyce >
Efektem tych działań było istotne spowolnienie pracy Sądu Najwyższego, trudności kadrowe oraz organizacyjne. Nie było również możliwe płynne zarządzanie Sądem Najwyższym. W szczególności dotyczyło to działalności uchwałodawczej, która z istoty rzeczy wymaga przyjęcia dłuższej perspektywy czasowej.
Niepewność dotycząca statusu sędziów Sądu Najwyższego oraz ich przyszłości służbowej utrudniała wyznaczanie składów orzekających, zwłaszcza powiększonych, oraz sędziów sprawozdawców. Opóźniało to przygotowanie referatów i wyznaczanie terminów posiedzeń. Dotyczyło to głównie prac w Izbie Cywilnej Sądu Najwyższego ze względu na największą liczbę sędziów przeniesionych w stan spoczynku.
Na działalność Sądu Najwyższego w roku sprawozdawczym wpływ miały również istotne braki kadrowe wynikające z nieobsadzenia wolnych etatów sędziowskich oraz nieuwzględnianie przez Ministra Sprawiedliwości wniosków o delegowanie sędziów do orzekania w Sądzie Najwyższym.
Czytaj też: Prof. Rączka: Dysponowanie aktami sądowymi poza procedurami to delikt dyscyplinarny >
Na rozpatrzenie sprawy trzeba czekać średnio 11 miesięcy
Pomimo wpływu spraw na poziomie 11 484 rocznie (w 2017 r. – 10 738), procedowania w zmniejszonej obsadzie kadrowej oraz niestabilności normatywnej systemu prawa, udało się zachować wysoką sprawność postępowania we wszystkich kategoriach spraw. Średni czas oczekiwania na merytoryczne rozpoznanie sprawy wynosił odpowiednio:
- w Izbie Cywilnej – 15 miesięcy,
- w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – 13 miesięcy,
- w Izbie Karnej – 6 miesięcy.
Średni czas rozpoznania sprawy w Sądzie Najwyższym wynosił zatem około 11 miesięcy.
W porównaniu z rokiem ubiegłym mniej korzystnie przedstawia się różnica między liczbą spraw wniesionych a rozpoznanych. O ile w 2017 r. rozpoznano o 397 spraw więcej niż wpłynęło, o tyle w 2018 r. rozpoznano ich o 2 024 mniej.
W sprawozdaniu szeroko przedstawiona została działalność orzecznicza poszczególnych Izb Sądu Najwyższego. Zwrócono uwagę na szczególne znaczenie uchwał interpretacyjnych Sądu Najwyższego. Poza walorem ujednolicającym, prezentowane w nich poglądy nie tylko kształtowały praktykę sądów powszechnych, ale także wywierały istotny wpływ na funkcjonowanie organów ścigania oraz czynności adwokatów i radców prawnych. Działalność uchwałodawcza miała także istotne znaczenie dla zapewnienia pewności obrotu prawnego i pogłębiania zaufania obywateli do Państwa.
SN wskazuje nieprawidłowości i luki w prawie
Sąd Najwyższy w swoich orzeczeniach wielokrotnie sygnalizował też dostrzeżone wady unormowań prawnych. Zastrzeżenia dotyczące obowiązujących przepisów były również zgłaszane przez sądy powszechne. Szczegółowe kwestie dotyczące luk i nieprawidłowości w prawie, jakie stwierdzono w 2018 r. zostały zgłoszone w trybie art. 5 ustawy o SN i przedstawione w odrębnym opracowaniu. Zobacz: Opracowanie zawierające uwagi Pierwszego Prezesa SN o stwierdzonych nieprawidłowościach i lukach w prawie.
Czytaj: SN: Pięć luk w prawie cywilnym, które trzeba szybko naprawić
Pierwsze dane o działalności Izby Dyscyplinarnej SN
Zgodnie z art. 5 § 1 ustawy o SN informacja Prezesa Sądu Najwyższego kierującego pracą Izby Dyscyplinarnej o działalności Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego jest przedmiotem odrębnego opracowania i została dołączona do informacji o działalności Sądu Najwyższego.
Prezes Izby Dyscyplinarnej wskazał na szereg problemów o charakterze prawnym, logistycznym i organizacyjnym, z którymi mierzyła się Izba Dyscyplinarna i które miały wpływ na jej funkcjonowanie w roku sprawozdawczym.
Prezes Izby Dyscyplinarnej Tomasz Przesławski w konkluzji zwraca uwagę, że dla prawidłowego funkcjonowania Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego w oparciu o przepisy ustawy o SN oraz Regulamin SN, konieczne jest dokonanie zmian w przepisach obowiązujących ustaw, tak by Prezes SN mógł w pełni wykonywać budżet Izby Dyscyplinarnej SN oraz pilne uregulowanie zasad współpracy obu Kancelarii Sądu Najwyższego.
Na 161 spraw rozpatrzono 28
Izba Dyscyplinarna jest odrębnym organizacyjnie i finansowo bytem od Sądu Najwyższego - podkreślała to w swoich wypowiedziach publicznych I prezes SN prof. Małgorzata Gersdorf. Jej prawidłowe utworzenie będzie wkrótce przedmiotem orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
W sprawozdaniu z 2018 r. prezes Izby Tomasz Przesławski podaje, że do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego wpłynęło łącznie 161 spraw.
W okresie od 3 kwietnia 2018 r. do 20 września 2018 r. (powołania sędziów Sądu Najwyższego w Izbie Dyscyplinarnej) wpłynęły 104 sprawy i 320 pism. Do czasu powołania sędziów Sądu Najwyższego w Izbie Dyscyplinarnej i rozpoczęcia funkcjonowania Izby Dyscyplinarnej pisma i sprawy nie mogły być rozpoznawane. Były przyjmowane przez biuro podawcze Sądu Najwyższego i składowane w szafach aktowych, bez rejestracji.
W ciągu trzech miesięcy faktycznego funkcjonowania Izby 2018 r. w wydziale pierwszym odbyło się łącznie 15 posiedzeń i rozpraw, na których zakończono 11 spraw. Problemem była właściwa obsada sądu, co kwestionowały często strony wnosząc o wyłączenie sędziów od rozpoznawania sprawy.
Sprawy zakończone dotyczyły:
- jednego sędziego,
- czterech prokuratorów,
- trzech adwokatów oraz
- trzech radców prawnych.
Do rozpoznania pozostało 41 spraw.
W Wydziale Drugim Izby Dyscyplinarnej SN pierwsza rozprawa odbyła się dopiero 10 grudnia 2018 r.
W grudniu 2018 r. wyznaczono do rozpoznania 17 spraw na rozprawie oraz dwie sprawy na posiedzeniu. Rozpatrzono i zakończono merytorycznie 17 spraw oraz 16 spraw formalnie. Sprawy zakończone dotyczyły:
- siedmiu sędziów w sześciu sprawach,
- dwóch prokuratorów, pięciu adwokatów,
- trzech radców prawnych oraz jednego notariusza.
Do rozpoznania pozostało 76 spraw.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
