Rząd chce doprecyzować gwarancje procesowe pokrzywdzonych

Doprecyzowanie i uściślenie przepisów dotyczących gwarancji procesowych, które  przysługują pokrzywdzonym, to cel przyjętego we wtorek przez rząd projektu nowelizacji Kodeksu postępowania karnego. Jak deklaruje Ministerstwo Sprawiedliwości, które go przygotował, chodzi przede wszystkim o regulacje, które chronią małoletnie ofiary przestępstw, zgodnie z zasadą, że organ przeprowadzający przesłuchanie powinien zawsze kierować się dobrem dziecka.

Resort sprawiedliwości deklaruje, że  przyjęte rozwiązania oznaczają całkowite wdrożenie do polskiego prawa unijnych przepisów, które ustanawiają normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego oraz pornografii dziecięcej. - Celem tych przepisów jest lepsze zabezpieczanie interesów dziecka przez wysłuchanie jego opinii i wzięcie jej pod uwagę w związku z prowadzonym postępowaniem karnym - czytamy w uzasadnieniu.

Czytaj: Kuratorzy zaniepokojeni propozycjami zmian w Kpk>>
 

Domniemanie wieku pokrzywdzonego

Według MS, obowiązujący w Polsce Kodeks postępowania karnego zawiera wiele gwarancji ochrony dla pokrzywdzonych, w tym małoletnich, a do tego polskie przepisy przewidują liczne uprawnienia dla osób pokrzywdzonych w postępowaniu karnym. Przy czym część tych uprawnień przysługuje wszystkim osobom, a część małoletnim (poniżej 18. roku życia).

- Krajowe przepisy nie określają wprost, że w przypadku wątpliwości co do wieku pokrzywdzonego, który wydaje się być osobą małoletnią – powinny mieć zastosowanie uprawnienia procesowe przewidziane dla małoletnich - czytamy w uzasadnieniu projektu. I jego autorzy zapowiadają, że po zmianach, w przypadku wątpliwości co do wieku pokrzywdzonego trzeba będzie stosować wobec niego uprawnienia procesowe takie, jak wobec małoletnich. Może to np. dotyczyć cudzoziemców, których tożsamość nie jest znana, ale cechy fizyczne i psychiczne mogą świadczyć, że są to osoby niepełnoletnie.

Proces karny. Zarys systemu

Stanisław Waltoś, Piotr Hofmański

Sprawdź  

Przeprowadzanie oceny indywidualnej

Z opublikowanej po posiedzeniu Rady Ministrów informacji wynika, że w projekcie:

• Doprecyzowano stosowanie już istniejących w polskim prawie przepisów, które chronią pokrzywdzonego.
• Wprowadzone rozwiązania sankcjonują obowiązującą praktykę dotyczącą oceny indywidualnej dla pokrzywdzonego i wskazują na konieczność szczególnego traktowania ofiary w postępowaniu karnym. Chociaż żaden obowiązujący przepis Kodeksu postępowania karnego nie mówi wprost o ocenie indywidualnej, to jednak każdy organ przed zastosowaniem środków ochrony bierze pod uwagę kontekst sprawy oraz kwestie związane z popełnionym czynem, sprawcą i pokrzywdzonym.
• Indywidualna ocena ma uwzględniać, np. cechy osobowe pokrzywdzonego, rodzaj, charakter i okoliczności przestępstwa, rozmiar doznanej szkody, a także relacje między pokrzywdzonym a sprawcą. Ocena ta powinna także uwzględniać opinie, obawy i potrzeby pokrzywdzonego. Aktualnie polskie przepisy przewidują środki służące ochronie pokrzywdzonego, ale przy ich stosowaniu nie jest brana pod uwagę jego opinia.
• Przeprowadzenie oceny indywidualnej będzie miało szczególne znaczenie w przypadku pokrzywdzonych dzieci, wobec który należy stosować szczególne środki ochrony.
• Pokrzywdzony przed każdym przesłuchaniem będzie mógł złożyć oświadczenie czy chce, aby jego zeznania były nagrywane (chyba, że jest taki obowiązek) albo żeby jego przesłuchanie odbyło się w szczególnych warunkach (dotyczy to tylko małoletnich i odbywa się w tzw. błękitnym pokoju, w którym stworzone są specjalne warunki do przesłuchania, m.in. z udziałem psychologa).

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.