Gminy nie budują mieszkań socjalnych, bo nie mają za co

Prawo zobowiązuje gminy do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób o niskich dochodach. Ponieważ nie dysponują one jednak dostatecznymi funduszami na ten cel, nie wywiązują się z tego obowiązku należycie - alarmuje rzecznik praw obywatelskich i domaga się od rządu stworzenia odpowiednich regulacji prawnych, które zaradziłyby tej niemocy.

 W wystąpieniu  z 8 marca marca 2010 r. do Prezesa Rady Ministrów w sprawie konieczności stworzenia odpowiednich regulacji prawnych umożliwiających gminom wywiązywanie się z obowiązku zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób najuboższych, RPO przypomina, że ustawa o ochronie praw lokatorów zobowiązuje gminy do tworzenia warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej oraz nakłada na gminy obowiązek zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób o niskich dochodach. Zadania w tym zakresie gminy wykonują jako zadania własne, przy czym na realizacje tych zadań mogą otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa. Przepisem art. 75 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej został nałożony na władze publiczne obowiązek prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałania bezdomności, wspierania rozwoju budownictwa socjalnego oraz popierania działań obywateli zmierzających do uzyskania własnego mieszkania.
Rzecznik podkreśla, że napływające do niego skargi oraz wyniki kontroli przeprowadzonej przez NIK i wyniki badań przeprowadzonych przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich wskazują, że względu na brak odpowiedniej liczby mieszkań oraz brak środków finansowych na budowę czy też pozyskanie nowych lokali gminy nie są w stanie we własnym zakresie doprowadzić do poprawy sytuacji w tym zakresie. Problem ten na przestrzeni ostatnich lat ulega nasileniu ze względu na rosnące zubożenie części społeczeństwa oraz malejące zasoby mieszkaniowe gmin - gminy bowiem wyzbywają się mieszkań sprzedając je najemcom. W konsekwencji tworzone są długie listy osób oczekujących na najem lokalu mieszkalnego. Według przeprowadzonych badań średni czas oczekiwania na najem lokalu komunalnego wynosi ponad 2 lata, choć zdarzają się przypadki oczekiwania na przydział lokalu od 7 do 11 lat.
- Analiza napływających skarg oraz danych zawartych w informacjach zprzeprowadzonych badań i kontroli, a także szacowane potrzeby w zakresie zabezpieczenia mieszkań komunalnych i socjalnych wskazują na to, że bardzo zła sytuacja mieszkaniowa budownictwa komunalnego może ulec poprawie jedynie poprzez aktywne finansowe wsparcie gmin ze strony budżetu państwa, dokonanie stosownych zmian w ustawie o ochronie praw lokatorów oraz wykazanie dobrej woli i zaangażowania organów gmin w prowadzenie odpowiedniej polityki mieszkaniowej. Niezbędne jest także opracowanie i wdrożenie rządowego długookresowego programu rozwoju budownictwa mieszkaniowego, określającego w szczególności zasady wsparcia finansowego dla gmin - pisze Rzecznik.
Zwracając uwagę na niepokojąca sytuację w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób najuboższych Rzecznik zwrócił się z prośbą do Premiera o podjęcie odpowiednich działań umożliwiających gminom właściwe wywiązywanie się z ciążących na nich obowiązkach w tym zakresie.