Sąd Najwyższy w Izbie Karnej odmówił podjęcia uchwały w tej sprawie, gdyż stwierdził, że nie zachodzi konieczność interpretacji przepisów. Przepis kodeksu karnego wykonawczego jest jasny - wskazał sędzia sprawozdawca Igor Zgoliński. Wraz z nim orzekali w sprawie sędzia Antoni Bojańczyk i sędzia Marek Siwek. 

Odszkodowanie dla ofiary wypadku drogowego

Problem prawny powstał, ponieważ Sąd Okręgowy w Szczecinie skierował do Izby Karnej Sądu Najwyższego zagadnienie sprowadzające się do pytania, czy Fundusz Sprawiedliwości to jest to samo, co Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Ten pierwszy występuje w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości, a ten drugi - został uregulowany w kodeksie karnym wykonawczym.

Marcin R. popełnił wykroczenie drogowe, w  którym były ofiary (art. 177 par. 1 kk).

Sąd Najwyższy w Izbie Karnej odmówił podjęcia uchwały w tej sprawie, gdyż stwierdził, że nie zachodzi konieczność interpretacji przepisów. Przepis kodeksu karnego wykonawczego jest jasny - wskazał sędzia sprawozdawca Igor Zgoliński. Wraz z nim orzekali w sprawie sędzia Antoni Bojańczyk i sędzia Marek Siwek. 

Odszkodowanie dla ofiary wypadku drogowego

Problem prawny powstał, ponieważ Sąd Okręgowy w Szczecinie skierował do Izby Karnej Sądu Najwyższego zagadnienie sprowadzające się do pytania, czy Fundusz Sprawiedliwości to jest to samo, co Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Ten pierwszy występuje w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości, a ten drugi - został uregulowany w kodeksie karnym wykonawczym.

Marcin R. popełnił wykroczenie drogowe, w  którym były ofiary (art. 177 par. 1 kk). Został skazany na rok pozbawienia wolności z zakazem prowadzenia pojazdów do końca życia.  Problem powstał na tle żądania prokuratora podwyższenia wpłaty na Fundusz Sprawiedliwości z 5 tys. zł, jak zasądził sąd, do 10 tys. zł.

Akt oskarżenia w sprawie o przestępstwo z art. 177 par. 1 i par. 2 k.k. - WZÓR DOKUMENTU >

Ministerstwo Sprawiedliwości używa obecnie pojęcia Fundusz Sprawiedliwości. I uznaje te instytucje za tożsame. Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, znajduje swoje umocowanie w art. 43 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy oraz rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej – Funduszu Sprawiedliwości z 13 września 2017 r. 

Czytaj: NIK skrytykował, MS poprawia - jest projekt zmian w Funduszu Sprawiedliwości>>

Fundusz Sprawiedliwości rozszerza cele

Sędzia sprawozdawca z Sądu Okręgowego w Szczecinie Maciej Strączyński zauważa, że zakres działania Funduszu Sprawiedliwości jest bardzo zróżnicowany i nie ogranicza się wyłącznie do wsparcia ofiar przestępstw oraz ich świadków. Obejmuje również innego rodzaju pomoc, taka jak, na przykład:

  • Finansowanie i organizowanie pomocy prawnej, metod rozwiązywania konfliktów, pomocy tłumacza języka obcego czy języka migowego.
  • Finansowanie psychoterapii, pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej,
  • Finansowanie świadczeń zdrowotnych, lekarstw, urządzeń medycznych, kosztów rehabilitacji.
  • Organizowanie i finansowanie pomocy pierwszego kontaktu.
  • Pokrywanie kosztów związanych z edukacją w szkołach i przedszkolach.
  • Organizowanie i opłacanie kursów podnoszących kwalifikacje oraz finansowanie egzaminów.
  • Realizowanie dopłat do czynszu, mediów.
  • Dostosowywanie lokali do potrzeb osoby pokrzywdzonej w przypadku utraty sprawności fizycznej w wyniku przestępstwa.
  • Pokrywanie kosztów transportu w związku z uzyskiwaniem świadczeń.
  • Finansowanie zakupów artykułów pierwszej potrzeby, w tym odzieży, środków higieny osobistej.
  • Pokrywanie kosztów zorganizowanych wyjazdów osób małoletnich oraz opiekunów.
  • Finansowanie robót budowlanych.

 

 

Sędzia Strączyński powołuje się na raport Najwyższej Izby Kontroli z września 2021 r. Ustalono w nim, że przyjęta w sierpniu 2017 r. nowelizacja przepisów Kodeksu karnego wykonawczego oraz wydane we wrześniu tego roku przez Ministra Sprawiedliwości rozporządzenie w sprawie Funduszu skutkowały w praktyce ustanowieniem otwartego, niezdefiniowanego w jednoznaczny sposób katalogu zadań Funduszu Sprawiedliwości. Powstała w ten sposób możliwość finansowania z jego środków nieograniczonej kategorii działań, nawiązujących choćby w marginalnym stopniu do  niedookreślonych celów Funduszu.

Dotacje celowe sprzeczne z kodeksem?

Konkretnymi przykładami finansowania z funduszu są np. działalność dowolnie wybranych jednostek samorządu terytorialnego, choćby Ochotniczej Straży Pożarnej , organizację konferencji dotyczącej perspektyw współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej, edukacja menadżerska lokalnych grup działaczy i urzędników; czy działalność Centralnego Biura Antyterrorystycznego.

Na przeciwdziałanie przyczynom przestępczości przeznaczono  25 proc. łącznej wartości dotacji celowych (171 091,7 tys. zł). Ale dysponent finansował zadania niezwiązane z celami Funduszu oraz niemające bezpośredniego związku z tematyką przeciwdziałania przestępczości. 

Sąd Okręgowy uważa, że potrzebna jest wykładnia przepisów kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego. 

SN: Skrót dopuszczalny

SN uważa, że Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Fundusz pomocy Postpenitencjarnej może posługiwać się skrótem. Skrót ten określono jako Fundusz Sprawiedliwości. Jest to ten sam fundusz, o którym mowa w art. 43 a) kk, art. 47 i art. 57 a) kk. Nie wymaga wykładni przepis ustawy, który jest jasny i nie stwarza podstaw do różnych interpretacji, a wątpliwości interpretacyjne zostały rozstrzygnięte w doktrynie w sposób jednoznaczny.

Czytaj też: Przesłanki ustalania chuligańskiego charakteru występku >

Postępowanie jest ważne

Lektura uzasadnienia postanowienia Sądu pytającego wskazuje tymczasem, że wątpliwości nie dotyczą kwestii samego brzmienia powołanych w pytaniu przepisów k.k. i k.k.w., czy ich relacji w kontekście określenia pojęcia Funduszu, które stanowiłyby istotny problem interpretacyjny, lecz praktycznych aspektów jego funkcjonowania, a zwłaszcza celów, na które można przeznaczyć środki Funduszu (art. 43 § 8 k.k.w.) i złagodzenia konsekwencji wykorzystania dotacji niezgodnie z przeznaczeniem lub nienależnie pobranej (art. 43 § 15 k.k.w.).

Nie jest to płaszczyzna związana z prawidłowym odczytaniem przepisu prawnego, czy tym bardziej zrekonstruowaniem właściwej normy prawnej na podstawie analizowanych unormowań. Z tego względu można wyrazić zapatrywanie, iż pytanie Sądu dotyczy nie zagadnienia prawnego, lecz sytuacji natury faktycznej, związanej z funkcjonowaniem Funduszu, do której oceny Sąd nie jest jednak uprawniony, a już zwłaszcza na gruncie sprawy, w której ze swoim pytaniem się zwrócił.

Według SN, okoliczności te, a ściślej rzecz ujmując kwestia ocen spektrum wydatkowania środków finansowych Funduszu, nie mieszczą się w kognicji Sądu Najwyższego. Pozostają wszakże w ramach badania dyscypliny finansowej podmiotu publicznego, do czego uprawnione są inne organy państwowe. Nie ma też podstaw, by stwierdzić, że w związku z sygnalizowanym zagadnieniem niezbędne stało się dokonanie zasadniczej wykładni ustawy.

Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej może posługiwać się skrótem nazwy w brzmieniu: „Fundusz Sprawiedliwości", co w istocie winno rozstrzygać semantyczne wątpliwości tego Sądu odnośnie do tego, że jest to ten sam Fundusz, o którym mowa w art. 43a, art. 47, art. 57a k.k. (clara non sunt interpretanda).

Zamienne znaczenie pojęć

SN zaznaczył, że cele przeznaczenia środków Funduszy, określone w art. 43 § 8 k.k.w. stwarzają możliwość ich rozdysponowania do podmiotów, które nie zajmują się wsparciem pokrzywdzonych, ani pomocą stricte postpenitencjarną. Tyle tylko, że ocena takiego zakresu pomocy i zasad praktycznego funkcjonowania Funduszu jaskrawo wykracza poza funkcje orzecznicze Sądu.
Jak powiedział sędzia sprawozdawca Igor Zgoliński, nie jest dobrą praktyką nadawanie tego samego znaczenia różnym zwrotom (choćby w ramach alternatywy), bowiem taki zabieg narusza zasadę konsekwencji terminologicznej . Jednak  określenia: „Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej” i „Fundusz Sprawiedliwości” odnoszą się bowiem do tego samego Funduszu. Stąd - de lege lata - dopuszczalne jest posługiwanie się obiema tymi nazwami.

 

 

Sygnatura akt I KZP 16/21, postanowienie Izby Karnej SN z 9 marca 2022 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.

Został skazany na rok pozbawienia wolności z zakazem prowadzenia pojazdów do końca życia.  Problem powstał na tle żądania prokuratora podwyższenia wpłaty na Fundusz Sprawiedliwości z 5 tys. zł, jak zasądził sąd, do 10 tys. zł.

 

Akt oskarżenia w sprawie o przestępstwo z art. 177 par. 1 i par. 2 k.k. - WZÓR DOKUMENTU >

Ministerstwo Sprawiedliwości używa obecnie pojęcia Fundusz Sprawiedliwości. I uznaje te instytucje za tożsame. Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, znajduje swoje umocowanie w art. 43 ustawy z 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy oraz rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej – Funduszu Sprawiedliwości z 13 września 2017 r. 

Czytaj: NIK skrytykował, MS poprawia - jest projekt zmian w Funduszu Sprawiedliwości>>

Fundusz Sprawiedliwości rozszerza cele

Sędzia sprawozdawca z Sądu Okręgowego w Szczecinie Maciej Strączyński zauważa, że zakres działania Funduszu Sprawiedliwości jest bardzo zróżnicowany i nie ogranicza się wyłącznie do wsparcia ofiar przestępstw oraz ich świadków. Obejmuje również innego rodzaju pomoc, taka jak, na przykład:

  • Finansowanie i organizowanie pomocy prawnej, metod rozwiązywania konfliktów, pomocy tłumacza języka obcego czy języka migowego.
  • Finansowanie psychoterapii, pomocy psychologicznej lub psychiatrycznej,
  • Finansowanie świadczeń zdrowotnych, lekarstw, urządzeń medycznych, kosztów rehabilitacji.
  • Organizowanie i finansowanie pomocy pierwszego kontaktu.
  • Pokrywanie kosztów związanych z edukacją w szkołach i przedszkolach.
  • Organizowanie i opłacanie kursów podnoszących kwalifikacje oraz finansowanie egzaminów.
  • Realizowanie dopłat do czynszu, mediów.
  • Dostosowywanie lokali do potrzeb osoby pokrzywdzonej w przypadku utraty sprawności fizycznej w wyniku przestępstwa.
  • Pokrywanie kosztów transportu w związku z uzyskiwaniem świadczeń.
  • Finansowanie zakupów artykułów pierwszej potrzeby, w tym odzieży, środków higieny osobistej.
  • Pokrywanie kosztów zorganizowanych wyjazdów osób małoletnich oraz opiekunów.
  • Finansowanie robót budowlanych.

 

 

Sędzia Strączyński powołuje się na raport Najwyższej Izby Kontroli z września 2021 r. Ustalono w nim, że przyjęta w sierpniu 2017 r. nowelizacja przepisów Kodeksu karnego wykonawczego oraz wydane we wrześniu tego roku przez Ministra Sprawiedliwości rozporządzenie w sprawie Funduszu skutkowały w praktyce ustanowieniem otwartego, niezdefiniowanego w jednoznaczny sposób katalogu zadań Funduszu Sprawiedliwości. Powstała w ten sposób możliwość finansowania z jego środków nieograniczonej kategorii działań, nawiązujących choćby w marginalnym stopniu do  niedookreślonych celów Funduszu.

Dotacje celowe sprzeczne z kodeksem?

Konkretnymi przykładami finansowania z funduszu są np. działalność dowolnie wybranych jednostek samorządu terytorialnego, choćby Ochotniczej Straży Pożarnej , organizację konferencji dotyczącej perspektyw współpracy państw Grupy Wyszehradzkiej, edukacja menadżerska lokalnych grup działaczy i urzędników; czy działalność Centralnego Biura Antyterrorystycznego.

Na przeciwdziałanie przyczynom przestępczości przeznaczono  25 proc. łącznej wartości dotacji celowych (171 091,7 tys. zł). Ale dysponent finansował zadania niezwiązane z celami Funduszu oraz niemające bezpośredniego związku z tematyką przeciwdziałania przestępczości. 

Sąd Okręgowy uważa, że potrzebna jest wykładnia przepisów kodeksu karnego i kodeksu karnego wykonawczego. 

SN: Skrót dopuszczalny

SN uważa, że Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Fundusz pomocy Postpenitencjarnej może posługiwać się skrótem. Skrót ten określono jako Fundusz Sprawiedliwości. Jest to ten sam fundusz, o którym mowa w art. 43 a) kk, art. 47 i art. 57 a) kk. Nie wymaga wykładni przepis ustawy, który jest jasny i nie stwarza podstaw do różnych interpretacji, a wątpliwości interpretacyjne zostały rozstrzygnięte w doktrynie w sposób jednoznaczny.

Czytaj też: Przesłanki ustalania chuligańskiego charakteru występku >

Postępowanie jest ważne

Lektura uzasadnienia postanowienia Sądu pytającego wskazuje tymczasem, że wątpliwości nie dotyczą kwestii samego brzmienia powołanych w pytaniu przepisów k.k. i k.k.w., czy ich relacji w kontekście określenia pojęcia Funduszu, które stanowiłyby istotny problem interpretacyjny, lecz praktycznych aspektów jego funkcjonowania, a zwłaszcza celów, na które można przeznaczyć środki Funduszu (art. 43 § 8 k.k.w.) i złagodzenia konsekwencji wykorzystania dotacji niezgodnie z przeznaczeniem lub nienależnie pobranej (art. 43 § 15 k.k.w.).

Nie jest to płaszczyzna związana z prawidłowym odczytaniem przepisu prawnego, czy tym bardziej zrekonstruowaniem właściwej normy prawnej na podstawie analizowanych unormowań. Z tego względu można wyrazić zapatrywanie, iż pytanie Sądu dotyczy nie zagadnienia prawnego, lecz sytuacji natury faktycznej, związanej z funkcjonowaniem Funduszu, do której oceny Sąd nie jest jednak uprawniony, a już zwłaszcza na gruncie sprawy, w której ze swoim pytaniem się zwrócił.

Według SN, okoliczności te, a ściślej rzecz ujmując kwestia ocen spektrum wydatkowania środków finansowych Funduszu, nie mieszczą się w kognicji Sądu Najwyższego. Pozostają wszakże w ramach badania dyscypliny finansowej podmiotu publicznego, do czego uprawnione są inne organy państwowe. Nie ma też podstaw, by stwierdzić, że w związku z sygnalizowanym zagadnieniem niezbędne stało się dokonanie zasadniczej wykładni ustawy.

Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej może posługiwać się skrótem nazwy w brzmieniu: „Fundusz Sprawiedliwości", co w istocie winno rozstrzygać semantyczne wątpliwości tego Sądu odnośnie do tego, że jest to ten sam Fundusz, o którym mowa w art. 43a, art. 47, art. 57a k.k. (clara non sunt interpretanda).

Zamienne znaczenie pojęć

SN zaznaczył, że cele przeznaczenia środków Funduszy, określone w art. 43 § 8 k.k.w. stwarzają możliwość ich rozdysponowania do podmiotów, które nie zajmują się wsparciem pokrzywdzonych, ani pomocą stricte postpenitencjarną. Tyle tylko, że ocena takiego zakresu pomocy i zasad praktycznego funkcjonowania Funduszu jaskrawo wykracza poza funkcje orzecznicze Sądu.
Jak powiedział sędzia sprawozdawca Igor Zgoliński, nie jest dobrą praktyką nadawanie tego samego znaczenia różnym zwrotom (choćby w ramach alternatywy), bowiem taki zabieg narusza zasadę konsekwencji terminologicznej . Jednak  określenia: „Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej” i „Fundusz Sprawiedliwości” odnoszą się bowiem do tego samego Funduszu. Stąd - de lege lata - dopuszczalne jest posługiwanie się obiema tymi nazwami.

 

 

Sygnatura akt I KZP 16/21, postanowienie Izby Karnej SN z 9 marca 2022 r.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.