Przypomnijmy, na początku sierpnia światło dzienne ujrzały wyniki raportu Najwyższej Izby Kontroli dotyczącego Funduszu Sprawiedliwości. Według kontrolerów NIK nieprawidłowości mają „bezprecedensowy zakres”. Spośród niemal 700 mln zł zbadanych dotacji jedynie co trzecia złotówka (228,5 mln zł) przeznaczona została na pomoc dla ofiar przestępstw (co jest założeniem Funduszu). Reszta - jak wskazali - jest dość swobodnie wydawana pod hasłem „przeciwdziałania przyczynom przestępczości”. Na liście beneficjentów znalazły się m.in. organizacje kościelne i antyaborcyjne, w tym fundacja ojca Tadeusza Rydzyka. Co więcej NIK zarzucił ministrowi sprawiedliwości Zbigniewowi Ziobro, że w ten sposób finansował promocję programu swej partii.
Z kolei MS oświadczyło, że to próba wykorzystania Funduszu w wewnętrznych rozgrywkach i dla ochrony partykularnych interesów prezesa NIK i jego syna.
Czytaj: NIK punktuje Fundusz Sprawiedliwości, MS czeka na raport>>
MS chce doprecyzować cele
Fundusz Sprawiedliwości został stworzony po to, by pomagać ofiarom przestępstw. W raporcie NIK wskazano jednak, że 2017 r., wkrótce po przejęciu władzy przez Zjednoczoną Prawicę, minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro zmienił jego profil. - Pieniądze trafiały często do organizacji bliskich światopoglądowo Ziobrze, takich jak kościelny Caritas, czy fundacja Lux Veritatis o. Tadeusza Rydzyka (dostała co najmniej 1 mln zł). W 2020 r. pieniądze dostała Fundacja Profeto założona przez ks. Michała Olszewskiego, byłego egzorcystę, o którym zrobiło się głośno, gdy w swojej książce opisał historię wypędzania demona z wegetarianki za pomocą salcesonu - podkreślono.
Projekt rozporządzenia zakłada więc m.in. doprecyzowanie tego na jaki cel mogą być przeznaczane środki z Funduszu. Chodzi o par. 42 rozporządzenia. Obecnie brzmi: Działalność podejmowana lub powierzana przez Dysponenta, mająca na celu wsparcie i rozwój systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom oraz pomocy postpenitencjarnej, a także przeciwdziałanie przyczynom przestępczości, może polegać w szczególności:", po zmianach ta część ma brzmieć: " Działalność podejmowana lub powierzana przez Dysponenta, mająca na celu wsparcie i rozwój systemu pomocy osobom pokrzywdzonym przestępstwem i świadkom oraz pomocy postpenitencjarnej, a także przeciwdziałanie przyczynom przestępczości, rozumiane jako działania zmierzające do eliminowania przestępczości, jej skutków lub kształtowanie pozytywnych postaw moralnych i społecznych, może polegać w szczególności na:”.
- Zauważyć należy, że doktryna nie przyjmuje jednoznacznej definicji, wskazując, że jest to pojęcie szerokie i nieostre. Znaczenie przyjęte w rozporządzeniu, wskazujące na działania zmierzające do eliminowania przestępczości, jej skutków lub kształtowaniu pozytywnych postaw moralnych i społecznych, w sposób możliwie pełny oddaje cel i charakter działań podejmowanych w ramach tej kategorii pomocy - wskazano w uzasadnieniu.
Kolejną zmianą jest doprecyzowanie obowiązków spoczywających na podmiocie realizującym zadania finansowane ze środków Funduszu Sprawiedliwości - będzie musiał informować m.in. o udziale środków Fundusz Sprawiedliwości w ramach realizowanego zadania. Co więcej miejsca świadczenia pomocy osobom pokrzywdzonym ma być oznakowane przez wykonawcę tablicą informującą o współfinansowaniu działalności Ośrodka i Lokalnego Punktu ze środków Funduszu Sprawiedliwości. To ma z kolei - jak wskazano - "wyeliminować ryzyko spadku rozpoznawalności Funduszu Sprawiedliwości i działań przez niego podejmowanych przez pokrzywdzonych korzystających z jego pomocy, a tym samym pozytywnie wpłynie na zasięg dotarcia do potencjalnych beneficjentów pomocy".
Nie 30 a 60 dni na weryfikację
Projekt zakłada też wydłużenie z 30 do 60 dni terminu weryfikacji merytorycznej ofert złożonych w otwartym konkursie ofert oraz na odrzucenie oferty niespełniającej wymagań formalnych wraz z możliwością przedłużenia tego terminu w każdym przypadku. - Weryfikacja merytoryczna ofert jest procesem złożonym i czasochłonnym, niekiedy wymagającym zaangażowania i wsparcia ekspertów zewnętrznych. Obecna praktyka wykazuje, że 30-dniowy termin jest niewystarczający na dokonanie merytorycznej oceny ofert pod względem spełnienia kryteriów podanych w ogłoszeniu o konkursie - wskazano.
Unieważnienie konkursu będzie musiało zostać uzasadnione, jeśli będzie to wynikało z przyczyn niewymienionych w rozporządzeniu.
Planowane jest odejście od podziału źródeł finansowania zadań Funduszu Sprawiedliwości poprzez wskazanie, że wszystkie zadania wymienione w tym przepisie są finansowane ze środków, o których mowa w art. 43 § 7 pkt 1-5 Kodeksu karnego wykonawczego. Dotychczasowa praktyka wykazała bezcelowość podziału źródeł finansowania tj. przychodów Funduszu względem poszczególnych zadań realizowanych przez Fundusz. Zgodnie z art. 43 par. 8 Kodeksu karnego wykonawczego środki Funduszu przeznaczane są na wymienione w przepisie zadania, tj. wszystkie formy pomocy. Obowiązujący dotychczas podział nie znajduje oparcia w przepisach ustawy upoważniającej do wydania aktu.
Czytaj: Unia odrzuca, minister gminom dorzuca - ale wątpliwości są>>
Możliwy zakup nieruchomości
Dodatkowo do par. 43 określającego jak ma wyglądać realizacja przez jednostki sektora finansów publicznych zadań ustawowych związanych z ochroną interesów osób pokrzywdzonych przestępstwem i świadków, a także wykrywaniem i zapobieganiem przestępczości oraz likwidacją skutków pokrzywdzenia przestępstwem, dopisano możliwość zakupu nieruchomości.
Obecnie chodzi o:
- finansowanie pomocy osobom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia;
- zakup środków transportu i wyposażenia;
- finansowanie robót budowlanych, o których mowa w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, w tym również przygotowania do realizacji robót budowlanych, w szczególności kosztów opracowania dokumentacji projektowej, przygotowania gruntu pod budowę, ekspertyz, świadectw, operatów, prac geologicznych, niezbędnych do realizacji celów wynikających z ustawy;
- zakup urządzeń i wyposażenia;
- zakup wartości niematerialnych i prawnych.
Projekt zakłada również zwiększenie określonych w par. 48 kosztów obsługi Funduszu do 7 proc. planowanych przychodów Funduszu, o których mowa w art. 43 par. 7 Kodeksu karnego wykonawczego. Obecnie to 2,5 proc.
- Uzasadnieniem dla tego rozwiązania jest konieczność prawidłowego, rzetelnego i sprawnego nadzoru nad dystrybucją dotacji. Obsługa Funduszu wymaga specjalistycznej wiedzy i umiejętności. Konieczne jest również weryfikowanie przez Dysponenta udzielonej pomocy na miejscu, tzn. w poszczególnych ośrodkach lub instytucjach. Ponadto z tej części pokrywane będą koszty wprowadzenia informatycznych narzędzi usprawniających obsługę dotacji - wskazano.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
