W 2009 r. KL został skazany przez włoski wymiar sprawiedliwości na karę 10 lat pozbawienia wolności za przestępstwo zakwalifikowane łącznie jako „niszczenie mienia i szabrownictwo”, popełnione podczas manifestacji przeciwko szczytowi G8 w Genui (Włochy) w 2001 r.
Zatrzymany został we Francji, ale nie zgodził się na przekazanie na podstawie europejskiego nakazu aresztowania („ENA”) wydanego przez włoskie organy sądowe. W 2020 r. izba śledcza sądu apelacyjnego w Angers (Francja) odmówiła przekazania KL z tego powodu, że dwa spośród siedmiu czynów składających się na przestępstwo przyjęte przez włoski wymiar sprawiedliwości nie stanowią przestępstw we francuskim prawie karnym.
Ryzyko podwójnej karalności
Francuski sąd kasacyjny, który skierował pytanie do TSUE, zmierza do ustalenia, czy naruszenie spokoju publicznego, przyjęte przez sąd apelacyjny w Genui i włoski sąd kasacyjny w opisie czynu przypisanego KL jako istotne znamię przestępstwa kwalifikowanego jako „niszczenie mienia i szabrownictwo” ma znaczenie dla oceny, czy spełniona została ustanowiona w prawie Unii przesłanka podwójnej karalności.
Czytaj też: Właściwość miejscowa sądu do wydania europejskiego nakazu aresztowania >
Sąd ten wskazał, że znamiona tego przestępstwa różnią się w obu państwach członkowskich, oraz że niektóre z czynów wchodzących w skład tego przestępstwa nie podlegają sankcji karnej w państwie członkowskim wykonującym nakaz. Zwrócił się więc Trybunału Sprawiedliwości o wyjaśnienie zakresu przesłanki podwójnej karalności w rozumieniu odnośnej decyzji ramowej.
W przedłożonej Trybunałowi opinii rzecznik generalny Athanasios Rantos zaproponował, żeby na skierowane pytania Trybunał odpowiedział w ten sposób, że w okolicznościach przedstawionych przez sąd krajowy przepisy tej decyzji ramowej prowadzą do wykonania ENA.
Bujalski Rafał: Ścigany nie ukryje się przed ENA w Norwegii i Islandii >
Przypomniał, że prawo Unii umożliwia państwom członkowskim, w określonych przypadkach, uzależnienie wykonania wyroku skazującego od spełnienia przesłanki podwójnej karalności. Ponieważ stanowi ona wyjątek od ogólnej zasady uznawania wyroku i wykonywania kary, to zdaniem rzecznika zakres zastosowania podstawy odmowy dotyczącej braku podwójnej karalności należy interpretować w sposób ścisły, aby ograniczyć wypadki odmowy uznania i wykonania.
Natomiast jeżeli chodzi o ocenę podwójnej karalności, rzecznik generalny wskazał, że niezbędną i wystarczającą przesłanką dla celów oceny podwójnej karalności jest okoliczność, iż czyny, co do których w państwie wydającym orzeczono karę, stanowią także przestępstwo w państwie wykonującym, oraz że nie wymaga się, aby przestępstwa były identyczne w obydwu zainteresowanych państwach członkowskich.
Czytaj: Rzecznik TSUE: Można odmówić wykonania ENA, gdy sprawę ma rozpatrywać wadliwie powołany sędzia>>
Nie jest wymagane dokładne pokrywanie się ani znamion przestępstwa
Rzecznik generalny dodał w tej kwestii, że przesłankę podwójnej karalności należy uznać za spełnioną, gdy okoliczności faktyczne leżące u podstaw przestępstwa podlegałyby również sankcji karnej na terytorium wykonującego nakaz państwa członkowskiego, gdyby wystąpiły one na tym terytorium. Przypomniał, że zgodnie z orzecznictwem Trybunału nie jest wymagane dokładne pokrywanie się ani znamion przestępstwa, zakwalifikowanego, odpowiednio, w prawie wydającego nakaz państwa członkowskiego i w prawie wykonującego nakaz państwa członkowskiego, ani w zakresie nazwy lub klasyfikacji tego przestępstwa w odpowiednich krajowych systemach prawnych.
Inne przepisy, podobny interes chroniony prawem
Zdaniem Rzecznika właściwy organ wykonującego nakaz państwa członkowskiego powinien sprawdzić, czy w przypadku gdyby dane przestępstwo zostało popełnione na terytorium tego państwa członkowskiego, za naruszony zostałby uznany podobny interes chroniony przez prawo krajowe wspomnianego państwa. Zauważył, że w omawianej sprawie przesłanka podwójnej karalności jest spełniona, ponieważ czyny objęte przestępstwem zakwalifikowanym jako „niszczenie mienia i szabrownictwo” podlegają we Francji sankcjom karnym, dla których istotnym interesem jest ochrona właścicieli danego mienia.
W konsekwencji interes chroniony prawem wykonującego nakaz państwa członkowskiego jest podobny do interesu chronionego w wydającym nakaz państwie członkowskim.
Hudzik Michał: Europejski nakaz aresztowania a nieletni sprawcy czynów zabronionych >
Zdaniem rzecznika generalnego, jeżeli wziąć pod uwagę brzmienie, kontekst i cel decyzji ramowej, nie wymaga ona, by wszystkie czyny składające się na jedno przestępstwo, którego dotyczy ENA, stanowiły przestępstwo w wydającym nakaz państwie członkowskim. - Tak więc przesłanka podwójnej karalności jest spełniona nawet wówczas, gdy tylko część czynów składających się na to jedno przestępstwa podlega sankcji karnej w państwie członkowskim wykonującym nakaz - czytamy w opinii.
Można uzależnić wykonanie ENA tylko od spełnienia warunków określonych w prawie UE
Jeżeli chodzi o proporcjonalność kary, rzecznik generalny wskazał, że wykonujący nakaz organ sądowy może ponadto uzależnić wykonanie ENA tylko od spełnienia warunków określonych w prawie Unii, a ewentualnie nieproporcjonalny charakter kary nie znajduje się wśród podstaw odmowy wykonania przewidzianych w tym prawie. Rzecznik przypomniał, że Trybunał przyznał wprawdzie, że „w wyjątkowych okolicznościach” mogą zostać wprowadzone ograniczenia dotyczące zasad wzajemnego uznawania i wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi. Jednakże, zdaniem rzecznika generalnego, sama okoliczność, że nie wszystkie czyny ścigane w ramach jednego przestępstwa w wydającym nakaz państwie członkowskim stanowią przestępstwo w wykonującym nakaz państwie członkowskim, nie wydaje się uzasadniać przyjęcia nowej „wyjątkowej okoliczności” w sytuacji, w której prawa podstawowe osoby, której dotyczy wniosek, były przestrzegane w wydającym nakaz państwie członkowskim.
Ostropolski Tomasz: Zasada proporcjonalności a europejski nakaz aresztowania >
Rzecznik generalny stwierdził, że wykonujący nakaz organ sądowy nie może odmówić wykonania ENA wydanego w celu wykonania kary, w sytuacji gdy kara ta została wymierzona za popełnienie przez osobę, której dotyczy nakaz, kilku czynów, ukaranych jako składające się na jedno przestępstwo w wydającym nakaz państwie członkowskim, podczas gdy niektóre z tych czynów nie są karalne w wykonującym nakaz państwie członkowskim.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.