Asesor sądowy w sądzie rejonowym, który zwrócił się do RPO o interwencję wskazał, że z informacji uzyskanych w KRS wynika, że rozpoznaje jego wniosku nastąpi najwcześniej w kwietniu (rok po złożeniu wniosku) lub nawet dopiero zimą tego roku 2025 r. Skarżący wskazuje, że podobny problem dotyczy także innych znanych mu asesorów, którzy złożyli takie wnioski w podobnym terminie.

Czytaj: Droga asesora do sędziego w części sądów dłuższa - asesorzy postulują zmiany>>

 

Co wynika z przepisów? 

Przypomnijmy, że w przypadku sądów powszechnych, żeby zostać asesorem trzeba m.in. ukończyć aplikację w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, a następnie zdać egzamin sędziowski. Tu pojawia się po raz pierwszy KRS, bo w terminie dwóch miesięcy od przedstawienia listy kandydatów na stanowiska asesorskie, może złożyć sprzeciw wobec mianowania takiego egzaminowanego aplikanta. Od takiej uchwały przysługuje odwołanie do Sądu Najwyższego, ale jak mówią asesorzy, praktycznie się nie zdarza, żeby KRS ingerowała w powołania asesorskie. 

Potem prezydent wręcza akty mianowania na stanowiska asesorskie, asesor ma następnie 14 dni na objęcie stanowiska. Kolejny etap to awans na sędziego, bo asesor pełni obowiązki sędziego przez okres czterech lat. Na tym etapie kluczowa jest wizytacja, a więc końcowa ocena pracy asesora przez sędziego wizytatora, który jest losowany spośród sędziów z innego okręgu sądowego niż ten, w którym orzeka asesor.

I znowu do gry wchodzi KRS, która ma ocenić, czy w świetle tej opinii kandydat zasługuje na przedstawienie do nominacji przez prezydenta.

 

Asesor niepewny sytuacji zawodowej 

Zwłoka w KRS - jak podkreśla RPO - wiąże się z istotnymi uciążliwościami i niepewnością co do przyszłości zawodowej. Po pierwsze, asesor otrzymuje uposażenie w wysokości 80 proc. wynagrodzenia zasadniczego sędziego rejonowego, mimo że wykonuje podobne obowiązki. Po drugie, zimą 2025 roku wygasnąć ma inwestytura tego asesora (w związku z upływem 4 lat od objęcia stanowiska asesorskiego).

Przepisy nie określają terminu, w którym KRS musi podjąć uchwałę zawierającą wniosek o powołanie na urząd sędziego. Milczenie przepisów na temat terminu podjęcia decyzji należy jednak interpretować z uwzględnieniem konstytucyjnej zasady sprawności działania instytucji publicznych oraz zasady zaufania obywatela do państwa, czyli jako nakaz działania bez zbędnej zwłoki.

 

KRS obciążona? 

Z odpowiedzi Krajowej Rady Sądownictwa wynika, że obecnie na jej rozpoznanie oczekują 133 wnioski asesorów sądowych o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisko sędziego sądu rejonowego, z czego 130 wniosków to wnioski 9. rocznika Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, a pozostałe 3 wnioski - to wnioski 8. rocznika tej Szkoły. 

- Szacunkowy termin rozpoznania ww. wniosków trudno na chwilę obecną oszacować, natomiast w ubiegłych latach okres rozpoznania tego typu wniosków wyglądał następująco: w latach 2020-2021 Rada rozpatrzyła 341 wniosków asesorów sądowych o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego (w tym 1 umorzenie i 1 nieprzedstawienie), a średni czas rozpoznawania wniosku, liczony od dnia wpływu do dnia wydania uchwały, wyniósł 55,82 dnia. W 2022 roku Rada rozpatrzyła 72 wnioski asesorów sądowych o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego a średni czas rozpoznawania wniosku, liczony od dnia wpływu do dnia wydania uchwały, wyniósł 58,08 dnia; w 2023 r. Rada rozpatrzyła 74 wnioski asesorów sądowych o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego, a średni czas rozpoznawania wniosku, liczony od dnia wpływu do dnia wydania uchwały, wyniósł 58,03 dnia. W 2024 r. Rada rozpatrzyła 91 wniosków asesorów sądowych o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego a średni czas rozpoznawania wniosku, liczony od dnia wpływu do dnia wydania uchwały, wyniósł 83,61 dnia - dodano.

Rada wskazuje, że przyczyny coraz dłuższego czasu oczekiwania na rozpoznanie wniosków asesorów sądowych o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego należy upatrywać w kilku kwestiach. 

- Kluczowe to - po pierwsze - duża liczba przeprowadzonych postępowań nominacyjnych do Sądu Najwyższego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, które były objęte porządkiem obrad siedmiu posiedzeń plenarnych Rady. W związku ze zmianą regulaminu Krajowej Rady Sądownictwa kandydaci ubiegający się o powołanie do wyżej wymienionych sądów są wysłuchiwani podczas posiedzenia plenarnego, w związku z czym inne postępowania w sprawach indywidualnych nie mogą być uwzględniane w porządkach obrad. Po drugie, zmiana regulaminu Krajowej Rady Sądownictwa spowodowała także, że kandydaci na pierwsze stanowisko sędziowskie są obligatoryjnie wysłuchiwani przed zespołem członków Krajowej Rady Sądownictwa i z tego względu liczba spraw kierowanych na posiedzenie plenarne Rady musi być odpowiednio dostosowana do możliwości zespołów - wskazuje Rada. 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.