Ojciec Joanny Beller był właścicielem nieruchomości, która znajduje się na obszarze działania dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy z 1945 roku. Na jego mocy gmina m. st. Warszawy stała się właścicielem wszystkich gruntów położonych w Warszawie. Dekret pozwalał byłym właścicielom gruntów na uzyskanie prawa wieczystej dzierżawy gruntu. W 1948 roku ojciec J. Beller złożył wniosek o przyznanie prawa wieczystej dzierżawy gruntu. W 1949 roku została wydana decyzja, w której odmówiono mu przyznania prawa dzierżawy, jednakże decyzja nie została mu nigdy doręczona.
W 1990 roku J. Beller, jako jedyny spadkobierca majątku ojca, rozpoczęła działania, które miały na celu wyjaśnienie stanu prawnego budynków i gruntu, przeprowadzenie rzetelnego postępowania administracyjnego w powyższej sprawie oraz zwrot majątku. Postępowanie w tej sprawie toczyło się przed Prezydentem m. st. Warszawy, Wojewodą Mazowieckim, Ministrem Budownictwa i Gospodarki Przestrzennej, Naczelnym Sądem Administracyjnym, Kierownikiem Urzędu Rejonowego oraz Prezesem Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast. W postępowaniu uczestniczył również Zakład Ubezpieczeń Społecznych i Prokuratura. Przedłużające się spory kompetencyjne i bezczynność organów administracji zmusiły J. Beller do złożenia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasbourgu. Trybunał w wyroku z 1 lutego 2005 r. (sprawa /Beller przeciwko Polsce/, skarga nr 51837/99) stwierdził, że „całkowity czas trwania skarżonego postępowania przekroczył rozsądny termin” i uznał, że doszło do naruszenia art. 6 Konwencji.
W dniu 15 lipca 2010 r. odbędzie się kolejna rozprawa, tym razem w sprawie ze skargi kasacyjnej ZUS oraz Prokuratora Generalnego od wyroku WSA w Warszawie z dnia 1 grudnia 2009 r. (sygn. I SA/Wa 1361/09). Sąd I Instancji oddalił bowiem skargę ZUS oraz Prokuratora Generalnego na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia 14 lipca 2009 r. wydanej w przedmiocie ustanowienia na rzecz Pani Beller prawa użytkowania wieczystego gruntu. Wojewoda umorzył postępowanie odwoławcze wobec stwierdzenia, że ZUS ze względu na brak tytułu prawnego do nieruchomości ZUS nie jest stroną toczącego się postępowania.
Sprawa ta z uwagi na swój charakter została objęta Programem Spraw Precedensowych Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka . Postępowania w tej sprawie prowadzone były dotychczas wielowątkowo, z zaangażowaniem różnych organów administracji. Sprawa jest skomplikowana zarówno jeśli chodzi o stan faktyczny, jak i stan prawny. Jednakże jak podkreślił Europejski Trybunał Praw Człowieka złożoność tzw. „spraw dekretowych” nie usprawiedliwia przewlekłości postępowania dotyczącego zwrotu nieruchomości. Mimo, iż wyrok Trybunału zapadł w 2005 r. sprawa do dziś nie została zakończona.
Czy NSA zakończy 20-letni spór?
W czwartek 15 lipca w Naczelnym Sądzie Administracyjnym odbędzie się rozprawa w sprawie Joanny Beller, która od początku lat 90-tych stara się odzyskać nieruchomość przy ul Senatorskiej w Warszawie, tzw. Pałac Biskupów Krakowskich.