Czarną Listę Barier tworzą firmy członkowskie PKPP Lewiatan, które przez cały rok nadsyłają swoje obserwacje i postulaty. W ten sposób powstaje unikatowy katalog najważniejszych przeszkód, które w istotny sposób hamują lub utrudniają działalność gospodarczą w Polsce. Obecna lista jest już piątą z kolei, co daje nam obszerny materiał do porównywania.

W ubiegłym roku żadna z kluczowych barier podatkowych nie została usunięta, natomiast pojawiły się nowe. Wbrew oczekiwaniu środowiska przedsiębiorców nie doszło do uchwalenia nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, która dawała szansę na likwidację części barier związanych z tym podatkiem, a od dawna znajdujących się na liście. Nad projektem procedowano w Sejmie od połowy 2006 roku, jednak ostatecznie nie został on uchwalony. Przedsiębiorcy liczą, że w tym roku po ostatnim zastoju legislacyjnym w zakresie podatków dotyczących przedsiębiorców dokonane zostaną zmiany likwidujące choć część wskazywanych przez nich barier.

Nieodmiennie pracodawcy narzekają na bariery związane z wysokimi kosztami pracy i oczekują na zamiany, które będą sprzyjać ich obniżaniu, zwiększą elastyczność zatrudniania oraz zmniejszą biurokratyczne obciążenia firm. Ważne jest, aby nowe regulacje uwzględniały potrzeby małych i średnich pracodawców. Nowelizacja kodeksu pracy, która zakończyła proces harmonizacji polskiego prawa pracy z prawem europejskim, nie spełniła oczekiwań wielu z nich. Przyjęte rozwiązania zostały uznane przez pracodawców za zbyt restrykcyjne i niejasne (np. czas pracy, uprawnienia urlopowe, zwolnienia grupowe, tzw. zwolnienia monitorowane, szczególna ochrona pracowników). Treść szeregu przepisów w obszarze stosunków pracy hamuje rozwój rynku pracy. W październiku 2006 roku Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy zakończyła pracę nad projektami nowych kodeksów pracy: indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Projekty nie zostały udostępnione opinii publicznej. Także partnerzy społeczni nie zapoznali się z propozycjami zmian. PKPP ma nadzieję, że nowe regulacje będą w większym stopniu odpowiadać potrzebom gospodarki rynkowej eliminując bariery w tym obszarze, których niestety z każdym rokiem jest coraz więcej.

Na przełomie 2007 i 2008 roku Konfederacja oceniała  przede wszystkim przygotowanie do wdrażania nowych programów operacyjnych i systemu wsparcia przedsiębiorczości na lata 2007-2013. - Niestety nadal jest wiele niewiadomych, co utrudnia zidentyfikowanie barier, na które będą napotykać przedsiębiorcy ubiegający się o dofinansowanie swoich projektów. Nie mamy też pewności co do tego, jak deklaracje przedstawicieli Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, np. dotyczące elektronicznej aplikacji, przełożą się na rzeczywistość. W efekcie nie wiadomo, kiedy i na jakich zasadach udzielane będzie wsparcie w nowych programach operacyjnych. W 2008 roku oczekujemy przede wszystkim szybkiego, zamknięcia prac przygotowawczych i faktycznego uruchomienia wsparcia - uważają eksperci PKPP.

Jeśli chodzi o fundusze wdrażane w ramach okresu 2004-2006 z analizy wynika, że udało się zlikwidować wiele biurokratycznych nonsensów utrudniających życie beneficjentom. Niestety pozostają problemy mające swoje źródło w słabości struktur administracyjnych i przepisach prawnych utrudniających procesy inwestycyjne.

W minionym roku nie doszło do usunięcia barier utrudniających realizację inwestycji budowlanych. Uzyskanie warunków zabudowy i pozwolenia na budowę pochłania tyle samo czasu, co przed rokiem. W tej dziedzinie w corocznym raporcie Banku Światowego „Doing Business 2008” Polska zajęła 156 miejsce na 178 badanych państw. Nadal niewielka część kraju pokryta jest planami zagospodarowania, brakuje aktualnych map i rejestrów, wiele nieruchomości ma nieuregulowane prawo własności, dysponenci mediów wykorzystują monopolistyczną pozycję, możliwe jest wstrzymanie inwestycji z powodu zaniedbań organów państwowych lub samorządowych w postępowaniu administracyjnym. Na szczególne problemy napotyka realizacja inwestycji liniowych. Władze samorządowe w zdecydowanej większości nie wywiązują się z obowiązku przygotowania planów zagospodarowania. W efekcie podjęcie inwestycji w naszym kraju wiąże się zazwyczaj z wysokim ryzykiem, długim czasem realizacji i nieuzasadnionymi kosztami. A jednocześnie występują liczne negatywne zjawiska: rozpraszanie zabudowy, obudowywanie dróg, niewykorzystywanie terenów w miastach, za to zabudowywanie nieuzbrojonych terenów podmiejskich, budowa osiedli pozbawionych usług publicznych itp.

W ubiegłym roku zmieniła się w niewielkim stopniu lista barier związanych z podejmowaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. Nie weszły w życie przepisy o tzw. jednym okienku i centralnej informacji o działalności gospodarczej, które miały obowiązywać od początku 2007 roku. Rejestracja nadal odbywa się na dotychczasowych uciążliwych dla przedsiębiorców zasadach, a zmiany mają wejść w życie od 1 października 2008 roku. Przegląd obszarów działalności regulowanej nie dał jak dotychczas żadnych widocznych rezultatów. W 2007 roku nie tylko nie zmniejszono liczby zezwoleń, koncesji i licencji, ale objęto reglamentacją kolejny rodzaj działalności gospodarczej - prowadzenie obiektów handlowych o powierzchni przekraczającej 400 m kw.

W ubiegłym roku obniżona została (z 1000 do 750 zł) opłata stała za zarejestrowanie spółki osobowej. To,  zdaniem kspertów,  krok w dobrym kierunku, ale niewystarczający.  Dzięki nowelizacji ustawy Prawo Ochrony Środowiska z 19 sierpnia 2007 r. nastąpiły pewne ułatwienia w procesie inwestycyjnym w zakresie ochrony środowiska. Właściwym krokiem w kierunku przedsiębiorców jest wydłużenie ważności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia z 2 do 4 lat (od dnia, w którym stała się ostateczna). Ustawodawca doprecyzował również terminy, w których organ administracyjny ma się wypowiedzieć na temat złożonego wniosku o decyzję środowiskową. Jednocześnie przed wnioskodawcą zostały postawione nowe, trudne do spełnienia wymogi. Nowelizacja ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym wprowadza poziomy zbierania wyrażone jako odsetek masy sprzętu elektrycznego i elektronicznego wprowadzonego na rynek. Byłoby racjonalniej, gdyby te nowe dla producentów obciążenia były wprowadzane stopniowo.  W skali europejskiej duże znaczenie miało obcięcie Polsce przez KE limitów emisji dwutlenku węgla na lata 2008-2012. To bariera dla rozwoju wielu firm, dlatego rząd powinien kontynuować działania na rzecz podniesienia limitów emisji CO2 w tym okresie.

17 stycznia br. odbędzie się w Warszawie I Kongres Pracodawców. Ponad 1500 przedsiębiorców przedstawi rządowi swoje postulaty, wśród których najważniejsze dotyczyć będą deregulacji gospodarki. Przedsiębiorcy spodziewają się, że nowy rząd rozluźni ciasny gorset przepisów krępujących ich działalność. Dzięki temu możliwe będzie utrzymanie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw i kontynuacja wzrostu gospodarczego.