Sprawa wynagrodzeń asystentów w prokuraturze leży też na sercu samym prokuratorom. Wybrzmiała m.in. w niedawnej uchwale Zgromadzenia Prokuratorów Prokuratury Regionalnej w Katowicach. Wśród postulatów, dotyczących wynagrodzeń w prokuraturze, znalazł się i ten dotyczący asystentów. „Dostrzegając obawę postępującego przepływu kadry asystentów prokuratorów do sądów, za nieodzowne uważamy niezwłoczne doprowadzenie do zrównania statusu finansowego asystentów prokuratorów z asystentami sędziów" – wskazano. Uchwała trafiła do ministrów finansów, sprawiedliwości/prokuratora generalnego, prokuratora krajowego, Krajowej Rady Prokuratorów, prokuratorów i pracowników prokuratur regionu katowickiego oraz prokuratorów regionalnych. Prokuratura Krajowa pytana przez serwis Prawo.pl o wynagrodzenia dla pracowników prokuratur i asystentów prokuratorów wskazała, że: „Aktualnie prokuratorzy regionalni i okręgowi prowadzą analizy wynagrodzeń pracowników w podległych im jednostkach w celu przedstawienia prokuratorowi krajowemu kierunku zmian systemowych w zakresie zmierzającym do podniesienia wynagrodzeń pracowników".
Czytaj: Podwyżki dla asystentów prokuratorów zbyt niskie? Na więcej nie ma środków>>
Prokuratury stracą asystentów? Mają żal za wynagrodzenia>>
Czytaj też w LEX: Woch Katarzyna, Status prawny asystenta sędziego w sądownictwie powszechnym>
O co chodzi z pensjami asystentów?
Batalia o podwyżki dla asystentów trwa od dłuższego czasu. Początkowo plan był taki, by podnieść im dolne widełki wynagrodzeń do 6000 zł brutto. 17 marca br. odbyło się jednak spotkanie prokuratora krajowego i asystentów. W sprawach finansowych ustalono, że jeśli zostanie podpisane porozumienie dotyczące podwyższenia najniższego wynagrodzenia w prokuraturze do 6000 zł brutto i podwyżek dla pozostałych pracowników prokuratury w wysokości 400 zł brutto, to asystenci dostaną wyrównanie do minimum 6500 zł brutto. I tak się stało – weszło w życie rozporządzenie, w którym zapisano, że asystent prokuratora ma otrzymywać od 6500 tys. zł brutto do 8000 zł brutto, a starszy asystent od 8000 brutto do 9000 brutto.
Asystenci sędziów mają „na papierze" tyle samo, ale do prezesów sądów poszły zalecenia, że mają zarabiać od 7500 zł. A prokurator krajowy Dariusz Korneluk, jeszcze w maju, w jednym z pism do Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP wskazał, że „obecnie nie ma w budżecie prokuratury środków pozwalających na zwiększenie minimum dla asystenta prokuratora do poziomu 7500 zł".
Czytaj też w LEX: Lorencka-Mierzwińska Joanna, Usprawnienie i przyspieszenie postępowania karnego w wyniku nowelizacji KPK z 7 lipca 2023 r.
Zadania istotne, a pensja marna
Asystenci podkreślają, że dalsze utrzymywanie niskiego poziomu ich wynagrodzeń staje się nie tylko wyrazem systemowej niesprawiedliwości, ale również realnym zagrożeniem dla stabilności i efektywności działania prokuratury, jako instytucji konstytucyjnie chroniącej porządek prawny.
- Wystarczy sięgnąć po komunikat prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2025 r. (Monitor Polski 2025 poz. 125). Przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2024 r. wyniosło 8 181,72 zł brutto. Tymczasem dolna granica widełek wynagrodzenia zasadniczego asystenta prokuratora, ustalona na podstawie obowiązującego rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 24 maja 2025 r., wynosi zaledwie 6 500 zł brutto. Oznacza to, że osoby wykonujące kluczowe czynności w postępowaniu karnym, zarabiają poniżej przeciętnej krajowej, co jest nie tylko demotywujące, lecz wręcz uwłaczające randze i istocie tej funkcji w strukturze prokuratury – mówi nieoficjalnie asystent z prokuratury rejonowej.
Przypomina też, że zawód asystenta prokuratora wymaga ukończenia jednolitych studiów magisterskich, a także dysponowania zaawansowaną wiedzą z zakresu prawa karnego, procesowego, gospodarczego, administracyjnego i cywilnego. - Zgodnie z art. 175 par. 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, asystenci nie tylko przygotowują projekty decyzji procesowych, lecz również wykonują czynności ściśle związane z prowadzeniem postępowań przygotowawczych - m.in. przesłuchania, przeszukania, oględziny, eksperymenty procesowe, zatrzymania rzeczy, przygotowywanie środków zaskarżenia i analiz prawnych. Są bezpośrednim zapleczem merytorycznym dla prokuratora, a ich wkład przekłada się na sprawność całego wymiaru sprawiedliwości. Niski poziom wynagrodzeń, niewspółmierny do kwalifikacji, odpowiedzialności i obciążenia pracą, prowadzi do zjawiska masowych odejść do innych zawodów prawniczych – w tym do sądów, gdzie asystenci sędziów otrzymali w 2025 r. gwarantowaną stawkę nie niższą niż 7 500 zł brutto, a więc o 1 000 zł wyższą niż w prokuraturze – dodaje.
Asystenci podkreślają również, że w innych państwach Unii Europejskiej stanowiska wspomagające organy ścigania cieszą się wysokim prestiżem i proporcjonalnym do ich zadań wynagrodzeniem. - Przykładowo, osoby pełniące funkcje pomocnicze w strukturach prokuratury w Niemczech czy Francji uzyskują wynagrodzenia zbliżone do średniego wynagrodzenia w zawodach prawniczych, co pozwala na trwałą stabilność kadrową i profesjonalizację tej grupy zawodowej, a w przeliczeniu na polską walutę wynosi ponad 13 tys. złotych – wskazują rozmówcy Prawo.pl.
Czytaj: Asystenci prokuratorów dostaną minimum 6500 brutto, na więcej muszą poczekać>>
Cena promocyjna: 179.1 zł
|Cena regularna: 199 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 139.29 zł
Jakie zmiany potrzebne?
Asystenci prokuratorów mają konkretne propozycje dotyczące swoich wynagrodzeń. Z pism, które przesłali także do Prawo.pl, wynika, że chcieliby:
- podwyższenia zarówno dolnej, jak i górnej granicy wynagrodzenia zasadniczego – tak, aby dolna stawka nie była niższa niż średnia krajowa w gospodarce narodowej (tj. co najmniej 8 500 zł brutto), a górna uwzględniała specjalistyczny charakter pracy i wynosiła co najmniej 12 000–14 000 zł brutto;
- wprowadzenia mnożnikowego systemu wynagrodzeń powiązanego z wynagrodzeniem zasadniczym prokuratorów rejonowych – przykładowo, jak wskazują, 60 proc. dla asystenta i 65 proc. dla starszego asystenta;
- zrównania wynagrodzeń z asystentami sędziego, co wyeliminuje dysproporcje płacowe przy wykonywaniu zbliżonych czynności merytorycznych w obrębie tego samego sektora publicznego.
Chcieliby także, by te podwyżki ujęte były już w przyszłorocznym projekcie ustawy budżetowej, jako element modernizacji i odbudowy kadrowej prokuratury.
Czytaj też w LEX: Kinecka Lucyna, Maciejko Wojciech, Wpływ nowelizacji podatkowych z Polskiego Ładu na wynagrodzenia sędziów i prokuratorów>
Cena promocyjna: 179.1 zł
|Cena regularna: 199 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 139.29 zł
Z pustego i Salomon nie naleje
Krzysztof Chicheł z Zespołu ds. Asystentów Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP, asystent z Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga mówi, że prokurator krajowy miał zwrócić się do kierowników jednostek (prokuratur) z apelem o wygospodarowanie własnych środków w ramach jednostek na podwyżki – „ze szczególnym uwzględnieniem asystentów”.
– Próżno po ponad trzech miesiącach szukać jakichkolwiek działań w prokuraturze w tym zakresie. Nie skierowano w tym zakresie chociażby pisma do podległych prokuratorów. Praktyka taka jest przecież znana obecnemu kierownictwu, które w zeszłym roku narzucało zasady podziału nagród, wskazując na konieczność uwzględnienia przede wszystkim osób z najniższym wynagrodzeniem zasadniczym, wobec czego wskazanie w tym przypadku asystentów prokuratora nie byłoby niczym nowym. Równie negatywnie należy ocenić zachowanie prokuratora generalnego w tym zakresie. Naczelny organ prokuratury absolutnie zmarginalizował asystentów prokuratora kosztem asystentów sędziów. Bardzo negatywnie w środowisku asystentów odebrano chociażby wypowiedź Adama Bodnara podczas Krajowej Rady Prokuratorów, która odbyła się 4 czerwca 2025 r. Wówczas, na pytanie o problemy związane z brakami kadrowymi asystentów prokuratora wynikające z niekonkurencyjnego wynagrodzenia, minister odparł jedynie, że „z pustego i Salomon nie naleje” – wskazuje.
Dodaje, że asystenci prokuratorów – za pośrednictwem swoich jednostek, ale także osobiście – skierowali ponad 70 stanowisk do projektu rozporządzenia ministra sprawiedliwości, dotyczącego ich wynagrodzenia. – Stanowiska, które pozostały bez jakiejkolwiek reakcji prokuratora generalnego – zaznacza Chicheł.
Czas na decyzje prokuratora generalnego
Prokurator Jacek Skała, przewodniczący ZZPiPP RP, wskazuje, że w tej sprawie muszą zostać podjęte decyzje kierunkowe przez prokuratora generalnego.
– I to zarówno w zakresie deklarowanego drugiego kroku, jak i kształtu budżetu na 2026 r. – mówi. Dodaje, że związek w pismach kierowanych do ministra, wskazywał na dwa priorytetowe obszary. – Pierwszy z nich to wprowadzenie mechanizmu stawek awansowych dla pracowników, który uwzględniałby osoby z długoletnim doświadczeniem w pracy, według zasady: im dłużej pracujesz w prokuraturze, tym więcej zarabiasz. Mechanizm ten objąłby również – poza urzędnikami – asystentów prokuratora. Drugi z obszarów to przywrócenie tego, co zostało odebrane tej grupie zawodowej, czyli zasady symetrii statusów finansowych asystentów sędziowskich i prokuratorskich, bez której nastąpi erozja z mozołem budowanego w ostatnich latach korpusu asystenckiego. Zadania te muszą być realizowane równolegle, tak aby nie została pokrzywdzona żadna z grup wspierających na co dzień prokuratorów – wskazuje.
Polecamy też w LEX: Klubińska Maja (red.), Lach Arkadiusz (red.), Czynności procesowe na odległość w postępowaniu karnym>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
