Pytanie

Jakim dokumentem należy przerzucić obowiązek w VAT na odbiorcę w sytuacji, kiedy odbiorca nie zapłacił za dostarczony towar?

Odpowiedź

Okoliczność, że nabywca towaru, czy też usługi nie zapłacił podatnikowi (świadczącemu daną czynność opodatkowaną i rozliczającemu podatki z tego tytułu) nie jest przesłanką do tego, aby dokonać "przerzucenia na niego obowiązku podatkowego".
To co podatnik może zrobić w tej sytuacji, to uznać wierzytelność - z którą jest związany VAT należny - za wierzytelność o uprawdopodobnionej nieściągalności i rozpocząć procedurę korzystania z tzw. ulgi na złe długi (która doprowadzi do korekty VAT należnego od niezapłaconych dostaw, bądź usług).

Uzasadnienie

Nie do końca rozumiem Państwa pytanie. Obowiązki podatkowe wynikają tylko i wyłącznie z przepisów ustawowych. Z samej natury podatku - jako świadczenia publicznoprawnego wynikającego z ustawy podatkowego - wynika, że obowiązek podatkowy jest kategorią wynikają z bezwzględnie obowiązujących przepisów ustaw. Strony czynności cywilnoprawnych nie mają możliwości nakładania, znoszenia, zmieniania, ani przenoszenia obowiązków podatkowych, jakie nakładane są przepisami powszechnie obowiązujących ustaw.
W przypadku podatku od towarów i usług obowiązek podatkowy wynika z przepisów ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u.

Zgodnie z przepisami tej ustawy podatnikiem (podmiotem obciążonym obowiązkiem podatkowym) jest co do zasady podmiot wykonujący daną czynność (w obrocie krajowym). Obowiązek podatkowy z tytułu danej dostawy towarów, czy też danego świadczenia usług ciąży na podatniku, który daną czynność wykonał. To on jest zobowiązany do zadeklarowania i rozliczenia podatku należnego wynikającego z danej czynności. Oczywiście - zgodnie z konstrukcją podatku od towarów i usług jako podatku pośredniego oraz zgodnie z zasadą przerzucalności tego podatku - kwota będąca równowartością podatku obciąża nabywcę towaru, czy też usługi. Z tego wszakże powodu nie staje się on podatnikiem (od tej czynności).

Jedyne przypadki, kiedy to obowiązek podatkowy od danej czynności jest - zgodnie z przepisami prawa - przerzucany na nabywcę (odbiorcę czynności), to sytuacje, w których ma zastosowanie tzw. reverse charge mechanism. Dotyczy to wszakże jedynie importu usług oraz dostawy, dla której podatnikiem jest nabywca. Są to przypadki, w których podmiotem świadczącym daną czynność jest podmiot niemający w danym państwie (w którym czynność jest świadczona) siedziby, miejsca zamieszkania, ani stałego miejsca prowadzenia działalności. Przypadek ten zatem nie ma zastosowanie do sytuacji opisanej w pytaniu.

Okoliczność, że nabywca towaru, czy też usługi nie zapłacił podatnikowi (świadczącemu daną czynność opodatkowaną i rozliczającemu podatki z tego tytułu) nie jest przesłanką do tego, nie umożliwia tego, aby dokonać na niego "przerzucenia obowiązku podatkowego".

To co podatnik może zrobić w tej sytuacji, to uznać wierzytelność - z którą jest związany VAT należny - za wierzytelność o uprawdopodobnionej nieściągalności w rozumieniu art. 89a u.p.t.u. i rozpocząć procedurę korzystania z tzw. ulgi na złe długi (art. 89a-89b u.p.t.u.), która może doprowadzić do korekty VAT należnego od niezapłaconych dostaw, bądź usług.

Odpowiedź pochodzi z programu Vademecum Głównego Księgowego

Dowiedz się więcej z książki
VAT. Komentarz 2015
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł