Rozliczenia pomiędzy spółką osobową a jej wspólnikiem nastręczają podatnikom dużych trudności. Wynika to z faktu, że spółka osobowa nie jest podatnikiem podatków dochodowych, a jej przychody i koszty podatkowe rozliczają wspólnicy proporcjonalnie do udziału w zyskach spółki. W ostatnim czasie organy podatkowe do rozliczeń między wspólnikami a spółką cywilną podchodzą coraz bardziej restrykcyjnie. Przykładem mogą być interpretacje nr 0114-KDIP3-1.4011.608.2018.2.MG, 0113-KDIPT2-1.4011.528.2018.3.MD, 0115-KDIT3.4011.336.2018.1.DP, czy wyroki sądów administracyjnych (np. wyrok NSA sygn. akt II FSK 2628/16). Wynika z nich, że usługi świadczone na rzecz spółek cywilnych przez ich wspólników nie mogą być kosztem uzyskania przychodów.
Zobacz również:
Usługi niematerialne w CIT, czyli 540 powodów do niepokoju >>
Sąd karny pyta TK o podatek od sprzedaży mieszkania >>
Przedsiębiorcy mają duży problem z leasingiem samochodów >>
Kłopotliwe koszty w spółce osobowej
Grzegorz Symotiuk, doradca podatkowy z kancelarii TAX Podatki, Finanse, Księgowość Symotiuk i Wspólnicy zwraca uwagę, że ostatnia zmiana sposobu traktowania rozliczeń pomiędzy spółką a wspólnikiem jako niestanowiących przychody i niestanowiących koszty, może mieć bardzo daleko idące konsekwencje. - Od 28 lat funkcjonowania naszego biura, mimo przeprowadzania wielu kontroli, takie rozliczenia nigdy nie były kwestionowane. Znam wiele firm, gdzie transakcje pomiędzy spółką a wspólnikiem leżały u podstaw modelu biznesowego prowadzonej firmy. Po prawie 30-letnim okresie funkcjonowania pewnej praktyki zmiana sposobu kwalifikacji rozliczeń wydaje się na swój sposób nieuczciwa – podkreśla Symotiuk. Zwraca także uwagę na pewne ryzyko, że przyjmując taki tok rozumowania urzędnicy będą mogli w przyszłości kwestionować np. odpisy amortyzacyjne (skoro nie ma przychodu podatkowego, to nie ma kosztu podatkowego) lub inne koszty ponoszone przez wspólnika/spółkę (np. czynsz najmu, jeżeli nieruchomość jest występuje podnajem pomiędzy wskazanymi podmiotami).
Zdaniem eksperta, niepokojące jest również to, iż zmiana odbywa się „po cichu”. Symotiuk podkreśla, że większość przedsiębiorców nie czyta wszystkich wydawanych interpretacji, ani ich nie przegląda. Przedsiębiorca może więc nie wiedzieć o zmianie interpretacji przepisu, co może być dla niego opłakane w skutkach w toku ewentualnej kontroli.
Skomplikowane rozliczanie kosztów
- Praktyka rozliczania kosztów podatkowych nie jest taka prosta – podkreśla dr Grzegorz Kujawski, doradca podatkowy, partner w KNDP. Tłumaczy, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, odsetki od własnego kapitału włożonego w źródło przychodów, nie są kosztem. Orzecznictwo jednolicie odnosi ten przepis do pożyczki udzielanej przez wspólnika spółce osobowej: odsetki są przychodem wspólnika-pożyczkodawcy, ale kosztem jedynie dla pozostałych wspólników; część odsetek przypadająca na wspólnika-pożyczkodawcę w ogóle nie jest kosztem podatkowym.
Rozszerzająca interpretacja nieuzasadniona
Dr Kujawski ocenia, że nie jest jednak uzasadnione rozszerzanie tego przepisu na inne transakcje pomiędzy handlową spółką osobową, a jej wspólnikami w przypadku, w którym wspólnik działa jak każdy inny kontrahent spółki. Przepisy nie dają po temu uzasadnienia. Ekspert dodaje jednak, że nieco inaczej można ocenić sytuację, gdy stroną transakcji jest spółka cywilna. Taka spółka nie jest osobą prawną, a jej majątek jest współwłasnością wspólników. Gdy taka spółka nabywa majątek od wspólnika, w pewnym sensie pozostaje on współwłaścicielem tego majątku także po transakcji. Może to budzić kontrowersje co do sposobu podatkowego rozliczenia kosztów w takiej transakcji.
- Jednak w mojej opinii, te różnice, choć istotne, nie uzasadniają wyłączania z kosztów podatkowych części wydatków spółki cywilnej poniesionych na rzecz wspólnika. Spółka cywilna samodzielnie ustala przychody i koszty na podstawie prowadzonych ksiąg, zatem w zakresie przepisów podatkowych (także podatków dochodowych) traktowana jest jak właściciel swojego majątku. Powołany powyżej przepis art. 23 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT należy traktować jako wyjątek od reguły – zwraca uwagę dr Kujawski.
Spółka cywilna źródłem problemu
Istnieje problemu potwierdza także Piotr Zaremba, konsultant podatkowy w kancelarii Paczuski, Taudul Doradcy Podatkowi. Ekspert tłumaczy, że omawiane zagadnienie po raz kolejny pokazuje, że specyficzna konstrukcja prawna spółki cywilnej przysparza organom podatkowym wielu problemów interpretacyjnych. Z tego względu trudno obecnie stwierdzić, czy wskazany w najnowszych interpretacjach sposób traktowania świadczeń pomiędzy spółką cywilną a jej wspólnikiem zapoczątkuje jednolitą linię orzeczniczą. Zaremba dodaje także, że przychody uzyskiwane przez wspólników spółek osobowych opodatkowane są na zasadach analogicznych do przychodów wspólników spółek cywilnych. W przeciwieństwie do tych ostatnich, spółki osobowe posiadają jednakże zdolność prawną, jak również własny majątek. Nie ulega zatem wątpliwości, że stanowią one podmiot odrębny od swoich wspólników. Z tego względu wydaje się, iż stanowisko organów podatkowych dotyczące świadczenia usług przez wspólnika spółki cywilnej na jej rzecz, nie powinno w drodze analogii znaleźć zastosowania do świadczenia usług przez wspólnika spółki osobowej na rzecz tej spółki.
- W analogicznej sytuacji w przypadku spółek osobowych, które podobnie jak spółki cywilne nie są podatnikami podatków dochodowych (wspólnicy są podatnikami) sądy orzekają odmiennie. Wynik podatkowy – rozpoznanie przychodów i kosztów także związanych z rozliczeniami ze wspólnikami - ustalany jest na poziomie spółek osobowych, a następnie tak ustalony wynik dzielony jest między wspólników – zauważa Maciej Kubica, radca prawny, menadżer w Kancelarii TLA. Podkreśla, że skomplikowanie rozliczeń podatkowych w przypadku bardziej nietypowych działań w ramach spółki cywilnej powinno stanowić jedno z kryteriów, które początkujący przedsiębiorcy powinni rozważać, decydując się na ten typ kooperacji.
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w LEX:
Odsetki a przychód w podatku PIT i CIT na przykładach >
Jak rozliczać odsetki od pożyczki udzielonej spółce komandytowej przez wspólnika? >
Czy wspólnik spółki jawnej może udzielić pożyczki swojej spółce? >
Czy koszty obsługi prawnej będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodu? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
