Eksperci podatkowi Mazars z poszczególnych państw omawiają najważniejsze nowe rozwiązania prawne oraz trendy regulacyjne polityk podatkowych poszczególnych państw Europy Środkowo-Wschodniej.
„Cele publikacji raportu podatkowego pozostają niezmienne. Mazars, jako wiodąca firma na rynku specjalizująca się w audycie, doradztwie podatkowym i outsourcingu, pragnie dostarczyć przedsiębiorcom zainteresowanym inwestycjami w Europie Środkowo-Wschodniej konkretnych, praktycznych informacji na temat podatków, co umożliwi porównanie czynników konkurencyjności w poszczególnych państwach.” – komentuje Kinga Baran, doradca podatkowy, Dyrektor Departamentu Doradztwa Podatkowego w warszawskim biurze Mazars.
„Tegoroczny raport wskazuje, że regionalne systemy podatkowe były zasadniczo stabilne w minionym okresie. W związku z tym nie było konieczności wprowadzania dalszych zmian strukturalnych, aby rozwiązać kwestię deficytu po kryzysie finansowym, a każdy kraj rozwija się stosując własną strategię.” – dodaje Kinga Baran.
Tym niemniej, w praktycznie wszystkich państwach trwa dostosowywanie systemów podatkowych prowadzone na różnych poziomach intensywności. We wcześniejszych latach prym w innowacyjnych rozwiązaniach podatkowych związanych z kryzysem finansowym wiodły Węgry, które jednak na 2016 r. nie wprowadziły nowych rozwiązań równie istotnych, co wcześniejsze. Inne państwa Europy Środkowo-Wschodniej naśladują niektóre rozwiązania węgierskie. Przykładem może być obowiązujący w Polsce od 2016 r. podatek bankowy, który został nałożony na banki, SKOK-i, firmy ubezpieczeniowe oraz pożyczkowe i jest naliczany od sumy aktywów. Polski podatek bankowy jest podobny do podatku wyrównawczego nałożonego na instytucje sektora finansowego na Węgrzech.
Zamiast wprowadzania gruntownych reform podatkowych, nie tylko na poziomie regionalnym, ale także we wszystkich krajach UE i OECD, w ostatnich latach skupiono się na dwóch obszarach. Po pierwsze, coraz więcej państw uznało za ważne skoncentrowanie się na transakcjach transgranicznych. Przepisy dotyczące cen transferowych pojawiły się w systemach podatkowych prawie wszystkich państw w regionie. W ostatnich latach niemalże wszystkie z nich (z wyjątkiem kilku krajów byłej Jugosławii) wprowadziły do swoich przepisów podatkowych obowiązki związane z cenami transferowymi. Państwa, które nie podążą za ich przykładem, muszą liczyć się z sytuacją, w której dochód zostanie odprowadzony z kraju nie podlegając opodatkowaniu. Obowiązki w zakresie cen transferowych są stosunkowo nowe w Rosji (2012), w Serbii, na Ukrainie i na Łotwie (2013), w Albanii (2014) i w Chorwacji (2016). Istotne zmiany w zakresie cen transferowych wprowadzające pod niektórymi względami bardziej restrykcyjne regulacje i zwiększające zakres obowiązków niektórych podatników wprowadziła Polska. Przy czym zmiany te zaczną obowiązywać w większości od 2017 r.
Zobacz: Opublikowano zmiany w opodatkowaniu podmiotów powiązanych >>
Ceny transferowe są obszarem regulowanym międzynarodowo, co tłumaczy wspólne działania ze stron organów podatkowych w różnych krajach. Wskazują na to również starania OECD dotyczące programu Base Erosion Profit Shifting, w skrócie BEPS (Erozja podstawy opodatkowania i transfer zysków), którego celem jest zwalczanie erozji podstawy opodatkowania, a jednym ze środków do osiągniecia tego celu są właśnie ceny transferowe. Niemniej jednak istnieją duże różnice między poszczególnymi krajami, np. w kwestii definicji podmiotów powiązanych (w szczególności określania progów kapitałowych) oraz, co istotne, tego, z jakiego rodzaju konsekwencjami muszą się liczyć podatnicy niedopełniający swoich obowiązków w zakresie cen transferowych. Przykładowo, w Czechach nie ma kar za brak dokumentacji dotyczącej cen transferowych, a firmy powiązane muszą jedynie zmierzyć się z konsekwencjami korygowania podstawy opodatkowania. Z kolei Chorwacja ostatnio zaostrzyła swoje przepisy, choć do niedawna dokumentacja cen transferowych nie była tam obowiązkowa. W Polsce członkowie zarządu są zobowiązani do przestrzegania przepisów dotyczących cen transferowych. W przypadku ich nieprzestrzegania, poza konsekwencjami dla spółki, możliwe jest także pociągnięcie członków zarządu do odpowiedzialności karnej skarbowej.
Drugim ważnym obszarem, na którym skupiają się działania państw Europy Środkowo-Wschodniej, jest przeciwdziałanie wyłudzeniom VAT. W tym obszarze najważniejszą inicjatywą jest systematyczne poszerzanie przez poszczególne państwa zakresu stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w podatku VAT. Wśród działań w obszarze przeciwdziałania wyłudzeniom VAT warto wymienić również wprowadzony w 2015 r. na Ukrainie na okres próbny system rejestracji faktur, który obecnie jest istotnym elementem tamtejszych regulacji dotyczących VAT. Według analizy przeprowadzonej przez Mazars, efekt przeprowadzanych przez poszczególne państwa działań w zakresie przeciwdziałania wyłudzeniom w VAT będzie można zmierzyć dopiero w kontekście długoterminowym. Nie należy jednak zapomnieć, że znacząco zwiększą one także już nieproporcjonalnie wysokie koszty administracyjne, a przez to także koszty prowadzenia biznesu.
Podsumowując można stwierdzić, że konkurencja podatkowa między różnymi krajami regionu wkroczyła w nową fazę. Wcześniej państwa Europy Środkowo-Wschodniej konkurowały, by zapewnić najbardziej przyjazne otoczenie podatkowe. Teraz próbują współpracować, aby utrzymać oszustwa podatkowe na najniższym możliwym poziomie i zachować przychody podatkowe, ponieważ jest to w długiej perspektywie kluczowe dla obniżenia obciążeń podatkowych i w ten sposób poprawy otoczenia inwestycyjnego.
| Dowiedz się więcej z książki | |
 |
System podatkowy w Polsce
|