1 stycznia 2019 r. obudziliśmy się w nowej rzeczywistości prawnej w związku z wprowadzeniem obowiązku raportowania tzw. schematów podatkowych. Nowe regulacje to skutek implementacji przepisów dyrektywy Rady (UE) 2018/822 z 25 maja 2018 r. zmieniającej dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych. Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek implementacji przepisów do krajowych porządków prawnych do 31 grudnia 2019 r. Polska jest więc prekursorem rozwiązań wprowadzając obowiązek raportowania schematów podatkowych już rok wcześniej.

Szeroki zakres raportowania

Zanim przejdziemy do szczegółów warto zwrócić uwagę na trzy najważniejsze kwestie:

  1. raportowaniu podlegać będzie znacznie więcej zdarzeń gospodarczych niż wynikałoby to z intuicyjnego rozumienia schematu podatkowego – nie mówimy tu o informowaniu o przypadkach tzw. agresywnej optymalizacji podatkowej, ale o znacznie szerszym spektrum zdarzeń gospodarczych, które mieszczą się w kryteriach identyfikacji schematów podatkowych (tzw. cech rozpoznawczych),
  2. obowiązek raportowania to nie tylko „problem” doradców podatkowych – ustawa określa trzy kategorie podmiotów/osób zobowiązanych w różnym zakresie do informowania o schematach podatkowych, a promotorem może być także bank, kancelaria prawna, czy nawet podatnik, który udostępnia informację o wdrożonym u siebie schemacie spółce ze swojej grupy,
  3. występowanie u podatnika schematu podatkowego nie powinno być postrzegane jako sytuacja niewłaściwa czy naganna, nie oznacza automatycznie uznania tego schematu podatkowego za objęty zakresem zastosowania klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania.

 

Kto jest zobowiązany do raportowania

Co do zasady, obowiązek raportowania nałożony jest na promotora. Może on jednak dotyczyć także korzystającego, a w niektórych wypadkach wspomagających (np. notariusza, biegłego rewidenta).

Promotorem jest osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, w szczególności doradca podatkowy, adwokat, radca prawny, pracownik banku lub innej instytucji finansowej doradzający klientom. Promotorem jest ten, kto opracowuje, oferuje, udostępnia, wdraża uzgodnienie lub zarządza wdrażaniem uzgodnienia. Jeden schemat podatkowy może mieć więcej niż jednego promotora. Katalog podmiotów jest otwarty a oceny należy każdorazowo dokonywać uwzględniając wykonywane czynności i pełnione funkcje. Kancelaria prawna, która przygotowuje lub koordynuje przygotowanie dokumentów, np. umów, uchwał zarządu, itp., związanych z wdrożeniem schematu w ramach obranego scenariusza (który mógł być opracowany przez innego promotora, np. spółkę doradztwa podatkowego) może zostać uznana za promotora.

Definicja promotora nastręcza trudności interpretacyjnych – czy promotorem w wypadku podmiotów świadczących usługi doradcze będzie ten podmiot (spółka doradztwa podatkowego, kancelarie prawne), czy indywidulanie każda osoba fizyczna mająca informacje o schemacie podatkowym. Czy za promotora może być uznany prawnik/doradca wewnętrzny, tzw. in-house? Co z wdrażaniem tych samych pomysłów sprawdzonych w jednej spółce, w innych spółkach z grupy?

Zobacz również: Nawet 10 mln zł kary za brak informacji o rozliczeniach podatkowych >>

Projekt objaśnień

Tuż przed Świętami Bożego Narodzenia Ministerstwo Finansów opublikowało projekt objaśnień podatkowych dotyczących stosowania przepisów związanych z obowiązkiem przekazywania Szefowi KAS informacji o schematach podatkowych, które częściowo odpowiadają na te i inne pytania (projekt jest obecnie szeroko konsultowany, wersja ostateczna ma być opublikowana w połowie stycznia 2019 r.).

Otwarta i bardzo dyskusyjna pozostaje kwestia możliwości zwolnienia promotora (doradcy podatkowego, adwokata, radcy prawnego, czy też np. pracownika banku w zakresie tajemnicy bankowej) z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej na potrzeby zrealizowania obowiązku informowania Szefa KAS o schemacie podatkowym. Liczne wątpliwości w tym zakresie budzi nie tylko sam fakt zwolnienia, ale też jego skutki na przyszłość – czy np. radca prawny zwolniony z tajemnicy zawodowej w zakresie danego schematu podatkowego będzie zobowiązany do złożenia zeznań w toku kontroli podatkowej dotyczącej uzgodnienia?

 

MERITUM Podatki 2019

Aleksander Kaźmierski

Sprawdź  

Inne obowiązki promotora

Oprócz obowiązku raportowania ustawa nakłada na promotorów, których przychody lub koszty osiągnęły w ciągu roku kwotę ponad 8 mln złotych, obowiązek wprowadzenia i stosowania wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych (procedura MDR).

Ustawa nakłada bardzo dotkliwe sankcje, zarówno na organizacje (kary pieniężne nawet do 10 mln złotych), jak i na osoby fizyczne (kary grzywny nawet do 720 stawek dziennych, zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej), za brak procedur MDR i za niedopełnienie (w tym zarówno nieprzekazanie informacji, jak i przekazanie po terminie) obowiązków informacyjnych.

Zobacz więcej: Polski fiskus chce wiedzieć za dużo >>

Raportowanie schematów podatkowych - informacje o schemacie podatkowym >>

Raportowanie schematów podatkowych - wykonanie obowiązków korzystającego >>

Raportowanie schematów podatkowych - wykonanie obowiązków promotora >>

Co podlega obowiązkowi raportowania

Schematy podatkowe (standaryzowany, transgraniczny, inny niż transgraniczny) rozumiane są jako czynność lub zespół powiązanych ze sobą czynności (w tym planowanych), których co najmniej jedna strona jest podatnikiem lub które mają lub mogą mieć wpływ na powstanie lub niepowstanie obowiązku podatkowego, a jednocześnie spełniają kryterium głównej korzyści oraz posiadają jedną z  ogólnych cech rozpoznawczych wymienionych w ustawie.  Dodatkowo schematami podatkowymi mogą być też takie czynności, które  posiadają szczególną lub inną szczególną cenę rozpoznawczą nawet bez konieczności spełniania (a więc badania) kryterium głównej korzyści podatkowej – schemat jest objęty obowiązkiem informacyjnym, mimo że korzyść podatkowa w ogóle nie wystąpi.

Korzyść podatkowa definiowana jest bardzo szeroko jako niepowstanie, odsunięcie w czasie lub obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego, powstanie lub zawyżenie straty podatkowej, powstanie nadpłaty lub prawa do zwrotu podatku, brak obowiązku pobrania podatku przez płatnika, podwyższenie kwoty nadwyżki podatku naliczonego nad należnym czy niepowstanie obowiązku lub odsunięcie w czasie powstania obowiązku sporządzania i przekazywania informacji podatkowych, w tym MDR. Korzyści podatkowej poszukiwać należy we wszystkich podatkach podlegających regulacji ordynacji podatkowej (czyli wyłączeniu podlega jedynie cło).

Schemat podatkowy standaryzowany to schemat podatkowy możliwy do wdrożenia lub udostępnienia u więcej niż jednego korzystającego bez konieczności zmiany jest istotnych założeń, w szczególności dotyczących rodzaju czynności.

Schemat podatkowy transgraniczny dotyczy natomiast uczestników z więcej niż jednego państwa członkowskiego lub państwa członkowskiego i państwa trzeciego, a jednocześnie spełnia kryterium głównej korzyści oraz posiada przynajmniej jedną z wyraźnie wskazanych ogólnych cech rozpoznawczych (np. wynagrodzenie w formule success fee uzależnione od wysokości korzyści podatkowej, zobowiązanie do zachowania w poufności elementów konstrukcyjnych schematu, czy celowe nabycie spółki przynoszącej straty i wykorzystanie tej straty do obniżenia zobowiązań podatkowych) lub spełnia kryterium transgraniczne oraz posiada szczególną cechę rozpoznawczą (nie musi wystąpić korzyść podatkowa).

Tematyka MDR będzie w pewnością w tym roku tematem wielu dyskusji, debat, konferencji i publikacji. O ile z perspektywy doradców podatkowych, czy prawników zajmujących się na co dzień podatkami temat ten jest już od jakiegoś czasu dyskutowany, to z perspektywy kancelarii prawnych zajmujących się typowo restrukturyzacjami, czy usługami korporacyjnymi może on budzić jeszcze więcej emocji i wątpliwości. Czas pokaże jaka będzie praktyka stosowania nowych przepisów, które są bardzo złożone i niewątpliwie będą nastręczały wielu trudności interpretacyjnych. Zachęcamy do śledzenia naszych publikacji w tym zakresie oraz do udziału w organizowanym przez nas spotkaniu dotyczącym tej tematyki. >>

Aleksandra Rutkowska, radca prawny, partner w EY

Magdalena Kasiarz, adwokat, doradca restrukturyzacyjny w EY

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.