1. Przychody zaliczane do przychodów z działalności wykonywanej osobiście
Przychody z działalności wykonywanej osobiście wymieniają przepisy art. 13 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f. Wspólną cechą poszczególnych rodzajów przychodów z działalności wykonywanej osobiście jest to, że przyczyną ich powstawania są osobiste, czyli własne działania osób fizycznych uzyskujących te przychody (co jednak nie wyklucza korzystania z czynności pomocniczych wykonywanych przez inne osoby). Przyczyną powstawania przychodów z działalności wykonywanej osobiście jest zatem szeroko rozumiana praca, z tym że nie jest ona wykonywana na podstawie stosunku pracy lub podobnego (tj. na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy).
Przepisy art. 13 u.p.d.o.f. wyróżniają osiem grup przychodów z działalności wykonywanej osobiście.
Po pierwsze, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych (zob. art. 13 pkt 2 u.p.d.o.f.).
Po drugie, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę (zob. art. 13 pkt 3 u.p.d.o.f.).
Po trzecie, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi (zob. art. 13 pkt 4 u.p.d.o.f.).
Po czwarte, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek (zob. art. 13 pkt 5 u.p.d.o.f.; do grupy tej nie zaliczają się jednak przychody, o których mowa w art. 13 pkt 7 u.p.d.o.f., czyli przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).
Po piąte, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników (z zastrzeżeniem wynagrodzeń płatników stanowiących przychody z działalności gospodarczej – zob. art. 14 ust. 2 pkt 10 u.p.d.o.f.) i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej (zob. art. 13 pkt 6 u.p.d.o.f.; do grupy tej nie zaliczają się jednak przychody, o których mowa w art. 13 pkt 9 u.p.d.o.f., czyli przychody uzyskiwane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze).
Po szóste, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych (zob. art. 13 pkt 7 u.p.d.o.f.).
Po siódme, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
a) osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osób prawnych i ich jednostek organizacyjnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej (zob. art. 13 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f.),
b) właścicieli (posiadaczy) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działających w ich imieniu zarządców albo administratorów, jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością (zob. art. 13 pkt 8 lit. b u.p.d.o.f.).
Nie dotyczy to przychodów uzyskanych na podstawie umów (umów zlecenia lub umów o dzieło) zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej (takie przychody stanowią przychody z działalności gospodarczej) oraz przychodów zaliczanych do grupy przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 9 u.p.d.o.f. (czyli przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze).
Po ósme, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej (zob. art. 13 pkt 9 u.p.d.o.f.; do grupy tej nie zalicza się jednak przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 7 u.p.d.o.f., czyli przychodów z działalności wykonywanej osobiście otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).
2. Przychody z działalności wykonywanej osobiście a przychody z działalności gospodarczej oraz z pracy
Przychody z działalności wykonywanej osobiście stanowią – w pewnym sensie – pośrednią grupę przychodów między przychodami z pracy (tj. przychodami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 oraz art. 12 u.p.d.o.f.) oraz przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej (tj. przychodami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 oraz art. 14 u.p.d.o.f.).
Z przychodami ze stosunku pracy łączy je fakt, iż przyczyną powstawania przychodów z działalności wykonywanej osobiście jest szeroko rozumiana praca (nie jest to jednak praca wykonywana na podstawie stosunku pracy lub podobnego), zaś z przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej fakt, że praca ta wykonywana jest na własny rachunek (działalność wykonywana osobiście nie jest jednak działalnością wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły). Konsekwencją tego są powstające czasem wątpliwości, czy uzyskiwane przez osoby fizyczne przychody są przychodami z działalności wykonywanej osobiście, czy też przychodami z pracy lub przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Przychody z działalności wykonywanej osobiście wymieniają przepisy art. 13 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) – dalej u.p.d.o.f. Wspólną cechą poszczególnych rodzajów przychodów z działalności wykonywanej osobiście jest to, że przyczyną ich powstawania są osobiste, czyli własne działania osób fizycznych uzyskujących te przychody (co jednak nie wyklucza korzystania z czynności pomocniczych wykonywanych przez inne osoby). Przyczyną powstawania przychodów z działalności wykonywanej osobiście jest zatem szeroko rozumiana praca, z tym że nie jest ona wykonywana na podstawie stosunku pracy lub podobnego (tj. na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy).
Przepisy art. 13 u.p.d.o.f. wyróżniają osiem grup przychodów z działalności wykonywanej osobiście.
Po pierwsze, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych (zob. art. 13 pkt 2 u.p.d.o.f.).
Po drugie, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę (zob. art. 13 pkt 3 u.p.d.o.f.).
Po trzecie, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi (zob. art. 13 pkt 4 u.p.d.o.f.).
Po czwarte, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek (zob. art. 13 pkt 5 u.p.d.o.f.; do grupy tej nie zaliczają się jednak przychody, o których mowa w art. 13 pkt 7 u.p.d.o.f., czyli przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).
Po piąte, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników (z zastrzeżeniem wynagrodzeń płatników stanowiących przychody z działalności gospodarczej – zob. art. 14 ust. 2 pkt 10 u.p.d.o.f.) i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej (zob. art. 13 pkt 6 u.p.d.o.f.; do grupy tej nie zaliczają się jednak przychody, o których mowa w art. 13 pkt 9 u.p.d.o.f., czyli przychody uzyskiwane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze).
Po szóste, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych (zob. art. 13 pkt 7 u.p.d.o.f.).
Po siódme, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
a) osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osób prawnych i ich jednostek organizacyjnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej (zob. art. 13 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f.),
b) właścicieli (posiadaczy) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działających w ich imieniu zarządców albo administratorów, jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością (zob. art. 13 pkt 8 lit. b u.p.d.o.f.).
Nie dotyczy to przychodów uzyskanych na podstawie umów (umów zlecenia lub umów o dzieło) zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej (takie przychody stanowią przychody z działalności gospodarczej) oraz przychodów zaliczanych do grupy przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 9 u.p.d.o.f. (czyli przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze).
Po ósme, do przychodów z działalności wykonywanej osobiście zaliczają się przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej (zob. art. 13 pkt 9 u.p.d.o.f.; do grupy tej nie zalicza się jednak przychodów, o których mowa w art. 13 pkt 7 u.p.d.o.f., czyli przychodów z działalności wykonywanej osobiście otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).
2. Przychody z działalności wykonywanej osobiście a przychody z działalności gospodarczej oraz z pracy
Przychody z działalności wykonywanej osobiście stanowią – w pewnym sensie – pośrednią grupę przychodów między przychodami z pracy (tj. przychodami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 oraz art. 12 u.p.d.o.f.) oraz przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej (tj. przychodami, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 oraz art. 14 u.p.d.o.f.).
Z przychodami ze stosunku pracy łączy je fakt, iż przyczyną powstawania przychodów z działalności wykonywanej osobiście jest szeroko rozumiana praca (nie jest to jednak praca wykonywana na podstawie stosunku pracy lub podobnego), zaś z przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej fakt, że praca ta wykonywana jest na własny rachunek (działalność wykonywana osobiście nie jest jednak działalnością wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły). Konsekwencją tego są powstające czasem wątpliwości, czy uzyskiwane przez osoby fizyczne przychody są przychodami z działalności wykonywanej osobiście, czy też przychodami z pracy lub przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej.