Na podstawie ustawy wprowadzonej 12 marca tego roku (16 dni po rozpoczęciu wojny na Ukrainie) dodano szczególny przepis umożliwiający uznanie za koszty podatkowe wydatków na pomoc uchodźcom z Ukrainy (art. 38w ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ). Na podstawie wprowadzonych przepisów zaliczeniu w koszty podlegają jednakże jedynie wydatki przekazane na rzecz ściśle określonych podmiotów:
- organizacji pożytku publicznego,
- jednostkom samorządu terytorialnego,
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
- podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.
Powyższa preferencja nie obejmuje jednakże wydatków na zakup towarów i dokonania świadczeń przekazanych bezpośrednio na rzecz obywateli Ukrainy.
Czytaj w LEX: Pomoc dla Ukrainy – preferencje podatkowe dla pomagających i uchodźców - PORADNIK >>>
W koszty na zasadach ogólnych
Zaliczenie powyższych wydatków w koszty podatkowe możliwe jest zatem na zasadach ogólnych wynikających z art. 15 ustawy o CIT (art. 22 ustawy o PIT), tj. pod warunkiem wykazania, iż zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.
W tym zakresie podatnicy wskazują zatem, iż tak przekazana pomoc humanitarna wpisuje się działalność prowadzoną ramach społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Jednym bowiem z celów tych działań jest budowanie wizerunku przedsiębiorcy odpowiedzialnego społecznie.
Sprawdź też:
- Zaliczenie do KUP kosztów rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy >
- Zaliczenie do KUP kosztów nieodpłatnych świadczeń na przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy >
Przypomnijmy, iż organy podatkowe już od dawna na tle wydawanych interpretacji potwierdzają prawo do zaliczenia wydatków związanych z realizacją polityki CSR w koszty podatkowe.
Przykładowo:
- interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 29 marca 2018 r., znak: 0111-KDIB2-1.4010.47.2018.1.BJ, gdzie wskazano: "celem realizowanego działania Wnioskodawcy (tj. pobudzanie aktywności kulturalno-rekreacyjno-sportowej) jest zaangażowanie Spółki jako podmiotu społecznie odpowiedzialnego za sprawy społeczności lokalnej oraz sąsiadującego otoczenia zewnętrznego. Powyższe działania Spółki niewątpliwie wpisują się w definicję społecznej odpowiedzialności biznesu. Zatem, wydatki takie mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. Nie znajdą się one w negatywnym katalogu art. 16 (...) należy wskazać, że Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatki na świadczenia z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu na rzecz mieszkańców. Wydatki te są bowiem związane z realizacją polityki CSR".
- interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 1 lipca 2020 r., znak: 0111-KDIB1-2.4010.186.2020.1.BD dotyczącej wydatków na realizację projektu budowy placów zabaw stanowiących realizację polityki CSR , gdzie wskazano: "Mając na uwadze powyższe podkreślić jednak należy, że ograniczenie wymienione w powołanym art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT ma zastosowanie m.in. do przekazanych darowizn, których istotnym elementem jest bezinteresowność. Zauważyć jednak należy, że w rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z czynnością ekwiwalentną, bowiem przekazanie Gminie placów zabaw, na których umieszona będzie informacja o wykonawcy projektu dokonywane w ramach strategii społecznej odpowiedzialności biznesu będzie prowadziło do zwiększenia rozpoznawalności Spółki jako działacza społecznego, co nie stanowi działania jednostronnego. Aktywność ta w konsekwencji wpłynie na poprawę wizerunku firmy, a także wzrost konkurencyjności Spółki na rynku, co przełoży się również na wzrost uzyskiwanych przez Wnioskodawcę przychodów".
Jak wskazano powyżej, aktualnie wobec braku możliwości skorzystania z preferencji (na podstawie przepisu szczególnego) chcąc zaliczyć udzieloną pomoc w koszty podatkowe podatnicy wskazują, iż ponoszone przez nich wydatki na pomoc humanitarną przekazywaną bezpośrednio uchodźcom wpisuje się w ramy polityki CSR.
Sprawdź też: Zwolnienie od podatku pomocy humanitarnej otrzymanej przez uchodźców z Ukrainy >>>
Różne interpretacje
Niestety wydawane na tle powyższego zagadnienia interpretacji indywidualne nie są już tak oczywiste.
W interpretacji z 22 sierpnia br., znak 0111-KDIB2-1.4010.162.2022.2.AR Dyrektor KIS uznał za nieprawidłowe stanowisko spółki, z branży informatycznej udzielającej wsparcia uchodźcom w znalezieniu mieszkania, udostępnieniu go (w ramach umowy, której spółka jest stroną jako wynajmujący lub użyczający), zakupu sprzętu AGD itp.
W ramach wniosku Spółka wskazywała, iż realizacja przyjętej przez nią strategii ma na celu budowanie pozytywnego odbioru Spółki w społeczeństwie. Nadto Spółka świadomie inwestuje w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu poprzez informowanie o swoich działaniach w mediach.
Zdaniem organu wydającego interpretacje Spółka nie wskazała jednakże, w jaki sposób wydatki wpływają na wysokość przychodów uzyskiwanych z działalności w zakresie usług informatycznych. Nie uzasadniła również związku z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów. Zdaniem Dyrektora KIS z wniosku nie wynika, że poniesienie wydatków na rzecz uchodźców z Ukrainy miało taki właśnie charakter, tj. bez ich poniesienia źródło przychodów zostałoby narażone na zachwianie lub doszłoby do jego utraty.
Podobnie w interpretacji z 25 sierpnia 2022 roku, znak 0111-KDIB2-1.4010.308.2022.2.MKU Dyrektor KIS uznał za nieprawidłowe stanowisko spółki działającej w branży prawniczej, rachunkowo-księgowej, doradztwa podatkowego, udzielającej wsparcia w zakresie zapewnienia m.in. pomocy psychologicznej i lekarskiej. Na tle tak określonego stanu faktycznego organ zażądał m.in. uzasadnienia dlaczego bez ponoszenia kosztów pomocy uchodźcom spółka nie byłaby w stanie budować swojej marki (którą była w stanie budować przed wybuchem wojny w Ukrainie, bez ponoszenia wydatków na rzecz uchodźców) i podejmować działań marketingowych (które również mogła podejmować przed wybuchem wojny bez wydatków na rzecz uchodźców).
W kolejnej interpretacji z 7 września 2022 roku, znak 0111-KDIB1-3.4010.244.2022.1.JKU również uznano stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Tym razem z wnioskiem wystąpiła Spółka zarejestrowana jako instytucja pożyczkowa. Udzielana przez wnioskodawcę pomoc polegała na zakupie i przekazywaniu produktów pierwszej potrzeby, m.in. produkty spożywcze, koce, przybory kuchenne. Produkty te zostały przekazane bezpośrednio potrzebującym na granicy oraz na dworcach kolejowych. Ponadto, Spółka zakupiła elementy wyposażenia m.in. odzież wodoodporną, kominiarki, komplety bielizny termoaktywnej, rękawice, latarki, które zostały zawiezione na granicę i przekazane na potrzeby ochotników obrony terytorialnej Ukrainy.
Podobnie jak w poprzednich interpretacjach tutaj również uznano stanowisko spółki za nieprawidłowe. Zdaniem organu ze złożonego wniosku nie wynika, aby działania Spółki na rzecz uchodźców i ochotników terytorialnej miały na celu reklamę i promocję Spółki, a przez to skutkowałyby zwiększeniem zainteresowania usługami pożyczkowymi świadczonymi przez Spółkę, względem innych podmiotów z tej samej branży, co przełożyłoby się na wzrost przychodów.
Nieuzasadnione zawężenie możliwości zaliczenia w koszty
Niestety wydawane na tle tak określonych stanów faktycznych interpretacje, budzą rozczarowanie. Wydawać by się mogło, iż z racji nieuzasadnionego zawężenia możliwości zaliczenia w koszty podatkowe pomocy przekazywanej uchodźcom (do katalogu podmiotów wskazanych w art. 38w ustawy o CIT), naturalnym rozwiązaniem jest uznanie, iż pomoc ta realizuje politykę społecznej odpowiedzialności biznesu.
Niestety z nieuzasadnionych powodów organy podatkowe zdają się interpretować pomoc humanitarną przekazywaną uchodźcom bardzo restrykcyjnie. Ciężko wyobrazić sobie przyczynę takiego stanu rzeczy. Przykładowo na tle wskazanych stanów faktycznych za podlegające ujęciu w koszty podatkowe Dyrektor KIS uznał wydatki na budowę placu zabaw wskazując, iż umieszczona tam informacja o wykonawcy projektu będzie prowadziła do zwiększenia rozpoznawalności Spółki. W ocenie KIS aktywność ta w konsekwencji wpłynie zatem na poprawę wizerunku firmy, a także wzrost konkurencyjności Spółki na rynku, co przełoży się również na wzrost uzyskiwanych przez Wnioskodawcę przychodów.
Na tle wspomnianej już interpretacji z dnia 25 sierpnia dotyczącej wnioskodawcy, udzielającemu m.in. pomocy psychologiczno-lekarskiej dzieciom z Ukrainy, w stanie faktycznym, w którym wnioskodawca wskazywał, iż zamierza informować o prowadzonej pomocy poprzez środki masowego przekazu takie jak Internet, media społecznościowe, organ podatkowy uznał już stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe. Trudno znaleźć przyczynę takie rozróżnienia. Obydwa przypadki bez wątpliwości wpisują się w realizacje polityki CSR i na zasadach ogólnych powinny być rozpoznawane jako koszt uzyskania przychodów. Pozostaje mieć nadzieję, iż w ramach sądowej kontroli ww. interpretacji, wypracowane zostanie stanowisko pozwalające na zaliczenie tego rodzaju wydatków w koszty podatkowe, które to stanowisko stanowić będzie wskazówkę dla później wydawanych interpretacji.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.