Sprawa trafiła przed NSA w wyniku interpretacji podatkowej dotyczącej opodatkowania VAT odpłatnego nabycia wierzytelności w ramach cesji. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że stanowisko spółki komandytowej, przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, jest nieprawidłowe.
Pytanie o skutki cesji wierzytelności
Spółka, nabywając wierzytelności, podpisuje z cedentem umowę cesji wierzytelności (zwanej cesją definitywną), w której cedent bezwarunkowo przelewa na rzecz spółki (cesjonariusza) przedmiotową wierzytelność, obejmującą roszczenia istniejące oraz przyszłe, wraz ze wszelkimi związanymi z tą wierzytelnością prawami (w tym odsetkami za opóźnienie i zwłokę). Cesjonariusz natomiast przelew wierzytelności przyjmuje w celu jej dochodzenia na drodze sądowej lub pozasądowej do wyegzekwowania od pożyczkodawcy/kredytodawcy lub od innych podmiotów.
Dokonując cesji wierzytelności, w tym przypadku cedent odpłatnie zbywa cesjonariuszowi wierzytelność za uzgodnioną przez strony kwotę. Wnioskodawca zobowiązuje się do przekazania uzgodnionej ceny za wierzytelności, na rachunek bankowy cedenta, w określonym terminie. Poza przelewem uzgodnionej ceny zakupu nie dojdzie do przekazania żadnego innego wynagrodzenia na rzecz cedenta po nabyciu wierzytelności w celu ich wyegzekwowania. Bez znaczenia dla cedenta jest skuteczność odzyskania wierzytelności przez cesjonariusza. Spółka działa we własnym imieniu, na własny rachunek i na własne ryzyko, tym samym wnioskodawca podpisując umowę z cedentem staje się właścicielem wierzytelności, a więc wchodzi w prawa właścicieli wierzytelności.
Cena zakupu wierzytelności od cedenta zawsze jest niższa od wartości nominalnej sprzedawanej wierzytelności.
Zakupiona wierzytelność w ramach cesji definitywnej, oprócz roszczenia dotyczącego wierzytelności głównej obejmuje również przysługujące od pożyczkodawcy/kredytodawcy odsetki związane z nabywaną wierzytelnością a także koszty zastępstwa procesowego, które w przypadku postępowania sądowego zostaną zasądzone na rzecz cesjonariusza, tj. wnioskodawcy.
Wnioskodawca egzekwuje zakupioną wierzytelność bezpośrednio od pożyczkodawcy/kredytodawcy lub na drodze postępowania sądowego.
Nabyte wierzytelności w dacie ich nabycia są wymagalne, jednak nie są one uznane przez dłużnika. W momencie nabycia jest to więc roszczenie, które w drodze postępowania sądowego musi zostać potwierdzone prawomocnym wyrokiem. Wnioskodawca nie dokonuje dalszej odsprzedaży wierzytelności. Wierzytelności są zakupywane celem ich wyegzekwowania. Cena zakupu ustalana jest w drodze negocjacji między wnioskodawcą a zbywającym. Przy ustalaniu wartości brana jest pod uwagę perspektywa na spłatę wierzytelności. W chwili ich nabycia przez wnioskodawcę, odzwierciedla ekonomiczną wartość tych wierzytelności. Umowy przelewu wierzytelności nie nakładają i nie będą nakładać na wnioskodawcę jakichkolwiek innych dodatkowych świadczeń na rzecz osób fizycznych, oprócz ceny zakupu. Generalnie nabywane wierzytelności są sporne co do wysokości. Instytucje finansowe często podważają również skuteczność zawartych cesji oraz daty wymagalności wierzytelności.
Czytaj w LEX: Opodatkowanie nabycia wierzytelności podatkiem VAT > >
Cena promocyjna: 267.3 zł
|Cena regularna: 297 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 207.9 zł
Spór o opodatkowanie VAT
Spółka chciała uzyskać potwierdzenie, że odpłatne nabycie wierzytelności od cedenta w ramach cesji nie jest czynnością, która powoduje u wnioskodawcy obowiązek opodatkowania podatkiem VAT.
Organy skarbowe były jednak innego zdania. Według dyrektora KIS czynność nabycia wierzytelności przez wnioskodawcę należy uznać za świadczenie usług w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.
Takie stanowisko spółka zaskarżyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, który wyrokiem z 19 listopada 2020 r. uchylił interpretację (I SA/Ke 311/20), podzielając pogląd spółki.
WSA uznał, że należy zgodzić się z zarzutami skargi, która odwołując się do licznych orzeczeń stwierdza, że w niniejszej sprawie nabycie wierzytelności wymagalnych nie może być uznane za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT, natomiast różnica między wartością rynkową nabytej wierzytelności niewymagalnej a wartością nominalną nie będzie stanowić dla skarżącej wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług.
Z tych też względów zasługują na uwzględnienie sformułowane w skardze zarzuty naruszenia prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Nie miał również racji organ twierdząc, że różnica powstała pomiędzy wartością nominalną nabywanych wierzytelności, a ceną ich sprzedaży stanowić będzie wynagrodzenie skarżącej za wykonanie usługi na rzec zbywcy wierzytelności. Należy też wskazać, że windykacja przez spółkę wierzytelności we własnym imieniu i na własny rachunek jest przejawem wykonywania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu. Zatem także na tym etapie nie dojdzie do odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.
Czytaj również w LEX: Wpływ ogłoszenia upadłości cedenta na przelew wierzytelności w celu inkasa > >
Wyrok NSA korzystny dla spółki
Naczelny Sąd Administracyjny na rozprawie 27 listopada br. (sygn. I FSK 186/21) oddalił skargę kasacyjną organu od wyroku WSA w Kielcach. W uzasadnieniu podał, że WSA w Kielcach prawidłowo wywiódł, że charakter wierzytelności należy do trudnych.
- Organ bazował na wyroku C93/10, a w tym wyroku TSUE orzekał o trudności w fazie windykacji. Natomiast w sprawie, o którą pytała spółka ryzyko istnieje już w fazie przed windykacyjnej. Organ wnoszący skargę kasacyjną popełnił błąd biorąc przypadki wymienione w wyroku TSUE jako katalog zamknięty – podkreśla Michał Cielibała, doradca podatkowy, prezes Biurex sp. z o.o, pełnomocnik spółki.
Podkreśla, że NSA zwrócił uwagę, iż prawidłowo sąd pierwszej instancji uznał, że nie znajdzie w takim przypadku zastosowania art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. - Sąd nie doszukał się także uchybienia przepisów proceduralnych – wskazuje.
Czytaj również: Czy pracownik płaci PIT od przejazdu - wyrok NSA to problem dla firm
Sprawdź również w LEX: Legitymacja cedenta do dochodzenia ustalenia odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości w postępowaniu administracyjnym. Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 czerwca 2022 r., I OPS 1/22 > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
