Podatnik na cele działalności gospodarczej zakupił lokal mieszkaniowy. Co miesiąc otrzymuje faktury z opisem kolejnej raty za mieszkanie.
Czy taki lokal można amortyzować dopiero po wystawieniu ostatniej faktury, czy za każdym razem, kiedy jest taka faktura?

Jeśli podatnik, o którym mowa, jest właścicielem przedmiotowego lokalu mieszkalnego (tj. nabył własność lokalu na podstawie umowy jego sprzedaży), może on amortyzować przedmiotowy lokal począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten lokal został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Co więcej, wartość początkową tego lokalu (a więc podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych) stanowi cała cena jego nabycia, nie zaś tylko część, która została dotychczas zapłacona.
Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania składniki majątkowe (w tym lokale będące odrębną własnością) o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Na gruncie przytoczonego przepisu zakup środka trwałego (w tym, przykładowo, lokalu mieszkalnego) na raty nie stanowi przeszkody amortyzacji. W konsekwencji, jeśli podatnik, o którym mowa, jest właścicielem przedmiotowego lokalu mieszkalnego (tj. nabył własność lokalu na podstawie umowy jego sprzedaży), może on amortyzować przedmiotowy lokal począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten lokal został wprowadzony do ewidencji środków trwałych (zob. art. 22h ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f.). Co więcej, wartość początkową tego lokalu (a więc podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych) stanowi cała cena jego nabycia (zob. art. 22g ust. 1 pkt 1 oraz art. 22g ust. 3 u.p.d.o.f.), a nie tylko część, która została dotychczas zapłacona.
Wnioski te potwierdzają organy podatkowe w udzielanych wyjaśnieniach. Tytułem przykładu wskazać można decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Rzeszowie z dnia 1 lutego 2005 r., IS.I/1-415/179/04, http://sip.mf.gov.pl/sip, w której organ podatkowy omówił zasady obowiązujące przy amortyzacji lokalu zakupionego na raty. W decyzji tej czytamy, że "zgodnie (...) z treścią art. 535 kodeksu cywilnego, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. A więc kwotą należną zbywcy jest cena podlegająca zapłacie sprzedawcy. Ustalając zatem wartość początkową środka trwałego nabytego na podstawie umowy sprzedaży należy - co do zasady - wziąć pod uwagę kwotę należną sprzedającemu z tytułu sprzedaży wynikającą z dokumentów niezależnie od sposobu i terminów płatności należności przez nabywcę. (...) Przedmiotowy lokal stanie się środkiem trwałym podlegającym amortyzacji po uzyskaniu przez panią prawa jego własności lub współwłasności oraz po spełnieniu pozostałych warunków określonych w art. 22a u.p.d.o.f., przy czym, w myśl art. 22h ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f., odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej tego lokalu (ustalonej w opisany powyżej sposób) będzie pani mogła dokonywać począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym lokal ten wprowadzi pani do ewidencji (wykazu) środków trwałych, do końca tego miesiąca, w którym nastąpi zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową tego lokalu lub w którym w jakikolwiek sposób utraci prawo własności lokalu".
Tomasz Krywan