Czy wydatek za projekt graficzny i wizualizacje punktów kawowych, jakie Spółka będzie otwierać na terenie całej Polski powinien być zaliczony jako wartość niematerialna i prawną czy jako usługa obca zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w dacie poniesienia?
Spółka zawarła umowę z projektantem wnętrz umowę na wykonanie projektu graficznego i wizualizację "punktów kawowych". Jest to projekt szablonowy, który może być w różnych nieco zmieniany. Jednak zasady aranżacji w każdym punkcie będą zachowane. Punkty kawowe będą charakterystyczne dla naszej firmy. Spółka na dzień dzisiejszy nie wie ile takich punktów powstanie. W umowie majątkowe prawa autorskie przeniesione zostały na Spółkę.
Wynagrodzenie za przeniesienie praw majątkowych należy zakwalifikować jako wartość niematerialną i prawną, uwzględniając zapisy polityki rachunkowości spółki. Natomiast wynagrodzenie za wykonanie projektu i wizualizacji należy odnieść w koszty w dacie poniesienia wydatku.
Kwestię kwalifikowania wydatków jako koszty podatkowe lub wartości niematerialne i prawne regulują art. 15 oraz 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.p.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 u.p.d.o.p. koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p.).

Natomiast w myśl art. 16 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p. nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na:
1) nabycie gruntów lub prawa wieczystego użytkowania gruntów, z wyjątkiem opłat za wieczyste użytkowanie gruntów,
2) nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż wymienione w lit. a) środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części,
3) ulepszenie środków trwałych, które zgodnie z art. 16g ust. 13 powiększają wartość środków trwałych, stanowiącą podstawę naliczania odpisów amortyzacyjnych
- wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem pkt 8a, w przypadku odpłatnego zbycia środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na czas ich poniesienia. Jednocześnie w trakcie wykorzystywania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych do prowadzenia działalności gospodarczej wydatki na ich nabycie są odnoszone w koszty poprzez odpisy amortyzacyjne.

W myśl art. 16b ust. 1 u.p.d.o.p. wartością niematerialną i prawną są nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania autorskie lub pokrewne prawa majątkowe o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą.

Na podstawie art. 16g u.p.d.o.p. za wartość początkową praw majątkowych uważa się cenę ich nabycia. Jeżeli wynagrodzenie (opłaty) wynikające z umowy licencyjnej albo z umowy o przeniesienie innych praw majątkowych jest uzależnione od wysokości przychodów z licencji lub praw uzyskanych przez licencjobiorcę albo nabywcę, przy ustalaniu wartości początkowej praw majątkowych, w tym licencji, nie uwzględnia się tej części wynagrodzenia.
Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

Mając na uwadze powyższe przepisy należy zastanowić się, czy wydatki na projekt graficzny oraz wizualizację punktów kawowych stanowią koszt bezpośredni, koszt pośredni, czy może wartość niematerialną i prawną.

Z całą pewnością projekt graficzny oraz wizualizacja, które będą podstawą aranżacji wielu punktów kawowych, w których z kolei będą realizowane przychody spółki, nie są powiązane z żadnym konkretnym przychodem. W związku z tym wydatek poniesiony na ich nabycie nie może być zakwalifikowany jako koszt bezpośredni.

W celu prawidłowego zakwalifikowania tych wydatków do jednej z dwóch pozostałych kategorii - jako koszt pośredni lub wartość niematerialna i prawna - należy odpowiedzieć na pytanie, co tak naprawdę zostało nabyte.

Wydatki na nabycie projektu graficznego oraz wizualizację można podzielić na dwa rodzaje:
wynagrodzenie za przeniesienie majątkowych praw autorskich na nabywcę oraz
wynagrodzenie za prace wykonawcze, które wykraczają poza uprawnienia i obowiązki związane z przeniesieniem praw majątkowych.

Jeśli w umowie zawartej z projektantem wnętrz określono odrębne wynagrodzenie za przeniesienie praw majątkowych do projektu oraz odrębne wynagrodzenie za wykonanie projektu i wizualizacji, to wydatki dotyczące praw majątkowych należy zakwalifikować zgodnie z polityką rachunkowości spółki - jako koszty pośrednie w miesiącu ich poniesienia na podstawie art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p. lub jako wartości niematerialne i prawne. Natomiast wydatki dotyczące przygotowania projektu graficznego oraz wizualizacji punktów kawowych, jeżeli nie dotyczą dłuższego i znanego okresu, można odnieść na podstawie art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p. w bieżące koszty działalności w dacie ich poniesienia.

Jeżeli nie określono odrębnego wynagrodzenia za przeniesienie praw majątkowych oraz prace wykonawcze, poniesiony wydatek należy w całości zakwalifikować zgodnie z polityką rachunkowości spółki - jako koszty pośrednie w miesiącu ich poniesienia lub jako wartości niematerialne i prawne.