Zgodnie z polskimi przepisami płatnik jest zobowiązany do poboru podatku u źródła w dniu wypłaty należności za granicę, co za tym idzie kluczowe do wskazania właściwego terminu oraz stosowania prawidłowych stawek obniżonych i zwolnień wynikających umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest określenie podatnika, w czym ma pomagać koncepcja look through approach. Zgodnie z wyrokiem WSA w Warszawie z 3 stycznia 2025 r. (III SA/Wa 2385/24) konsekwencje wynikające z podatku u źródła i obowiązki spoczywające na polskim płatniku powinny być określane na podstawie rzeczywistego właściciela, a nie pośrednika w łańcuchu płatności.

Koncepcja look through approach pomaga rozwijać wątpliwości, gdy w danej transakcji występuje łańcuch podmiotów i trudno jest określić, który z nich powinien być uznany za podatnika. Dzięki niej możliwe jest pominięcie podmiotów w łańcuchu dostaw i przypisanie osiągniętych przez nich przychodów na rzecz rzeczywistego właściciela.

Stan sprawy

Sprawa przez sądem w Warszawie dotyczyła polskiego oddziału spółki kapitałowej, która jest rezydentem podatkowym w Luksemburgu. Oddział ten nie wypłacał odsetek do spółki kapitałowej, tylko do brytyjskiego podmiotu, który w tej sytuacji pełnił rolę inkasenta-pośrednika i przekazywał uzyskane należności do podmiotów z Ameryki oraz Wielkiej Brytanii, które były ich rzeczywistymi właścicielami. Polski oddział będący płatnikiem uznał, że przy zapłacie podatku powinny być stosowane umowy międzynarodowe właściwe dla rzeczywistych właścicieli zgodnie z koncepcją look through approach. Dyrektor KIS nie zgodził się z takim stanowiskiem, wskazując, że podatnikiem powinien być podmiot brytyjski, który pełni w tej transakcji rolę inkasenta-pośrednika, a samo zastosowanie koncepcji look through nie powinno mieć miejsca, by zastosować umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania właściwe dla beneficjentów rzeczywistych.

Stanowisko sądu

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylił tę interpretację, wskazując, że konsekwencje w podatku u źródła i obowiązki spoczywające na płatniku należy oceniać w odniesieniu do podmiotów mających status rzeczywistego właściciela, ponieważ to im należy przypisać status podatnika, a nie pośrednikowi w łańcuchu płatności. Zgodnie z koncepcją look through approach konsekwencje podatkowe wypłaty należności powinny być ustalane w odniesieniu do ich rzeczywistego właściciela, nie ma natomiast wpływu fakt, czy wypłaty dokonuje polski podmiot, czy brytyjski pośrednik.

Spór w orzecznictwie

Przez tak przedstawione stanowisko WSA w Warszawie zgodził się na zastosowanie koncepcji, co podkreśla niejednolitą linię orzeczniczą w tej materii. Odmiennie do sprawy podszedł m.in. NSA w wyroku z 16 listopada 2022 (sygn. II FSK 598/20), w którym to nie zgodził się na stosowanie koncepcji look through approach, wskazując przy tym, że o tym, kto jest podatnikiem, decyduje fakt uzyskania przez niego przychodów z wypłaconych odsetek, przez co nie zawsze będzie nim rzeczywisty właściciel. Ustalenie rzeczywistego beneficjenta w tej kwestii ma mieć znaczenie wyłącznie przy określeniu możliwości skorzystania ze zwolnień podatkowych, a nie ustalenie statusu podatnika.

Wpływ wyroku WSA

Obecnie pozostaje nam jedynie czekać na rozwój sprawy i pisemne uzasadnienie wyroku WSA w Warszawie. W związku z nieprawomocnością orzeczenia, może zostać on w przyszłości rozpatrzony przez Naczelny Sąd Administracyjny. W takiej sytuacji NSA może zarówno podtrzymać swoje dotychczasowe stanowisko lub przystać na wykładnię zastosowaną przez WSA w Warszawie, co wpłynie na stosowanie koncepcji look through approach w przyszłości.

Jagoda Trela, doradca podatkowy, partner zarządzająca w ID Advisory

Czytaj również: Minimalny CIT - dużo liczenia dla firm, niewielkie wpływy do budżetu