Instytucja kaucji gwarancyjnej

W związku z wprowadzeniem przesłanki wyłączającej odpowiedzialność podatkową nabywcy w ustawie o VAT uregulowano kwestie dotyczące składania kaucji gwarancyjnej przez podmioty dokonujące dostaw towarów wrażliwych, które nie posiadają w dniu złożenia wniosku zaległości podatkowych. Kaucja ta stanowi zabezpieczenie zapłaty podatku w związku z dokonywaniem dostaw tych towarów.
Wprowadzenie tego rozwiązania umożliwia dostawcom wpis do wykazu podmiotów, które złożyły kaucję gwarancyjną w odpowiedniej wysokości, zawierającego, oprócz danych dostawcy, informację o wysokości kaucji gwarancyjnej. Informacja z wykazu pozwoli nabywcom na ocenę, czy transakcje z tym podmiotem niosą np. ryzyko możliwości potencjalnego wystąpienia solidarnej odpowiedzialności.
W przypadku powstania u dostawcy po wniesieniu kaucji zaległości podatkowych, kaucja gwarancyjna będzie przeznaczana na pokrycie zaległości, z wyjątkiem sytuacji gdy zaległość zostanie rozłożona na raty lub odroczona. Zaliczenie kaucji gwarancyjnej na poczet zaległości podatkowej następuje z dniem powstania zaległości podatkowej.
Aby podmiot został wpisany do wykazu, kaucja gwarancyjna powinna odpowiadać 1/5 kwoty podatku należnego od przewidywanej przez dostawcę w danym miesiącu wartości sprzedaży towarów wrażliwych. Kaucja gwarancyjna nie może być niższa niż 200 000 zł i nie musi być wyższa niż 3 000 000 zł.

Formy kaucji gwarancyjnej

Kaucja gwarancyjna może być złożona w formie:
- depozytu pieniężnego złożonego na rachunek urzędu skarbowego,
- gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej,
- pisemnego, potwierdzonego, nieodwołalnego upoważnienia organu podatkowego do dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku.
Podmiot składający kaucję gwarancyjną dysponuje dowolnością w wyborze jej formy.
Gwarantem może być wyłącznie osoba wpisana do wykazu gwarantów, o którym mowa w art. 52 Prawa celnego.

Termin złożenia kaucji gwarancyjnej

Kaucja gwarancyjna może być złożona bezterminowo albo na określony czas liczony w miesiącach (minimalnie na 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych). Wysokość kaucji gwarancyjnej można podwyższyć lub obniżyć (poprzez zwrot jej części) na wniosek podmiotu ją wnoszącego, przy uwzględnieniu jednak minimalnej jej wysokości (200 000 zł). Możliwe jest również przedłużenie terminu jej ważności w przypadku, gdy ma ona charakter terminowy, przy czym zwrot kaucji gwarancyjnej może nastąpić zarówno w przypadku kaucji złożonej bezterminowo jak i na czas określony.

Zwrot kaucji gwarancyjnej

Kaucja gwarancyjna jest zwracana, odpowiednio w całości lub w części:
• nie później niż po upływie 10 dni od końca miesiąca, w którym upływa termin ważności całości kaucji gwarancyjnej lub jej części - w przypadku kaucji gwarancyjnej złożonej jako kaucja gwarancyjna z określonym terminem ważności w formie depozytu pieniężnego, jeżeli przed upływem tego terminu nie złożono wniosku o jego przedłużenie lub wniosku o zwrot w części lub w całości tej kaucji gwarancyjnej;
• nie później niż po upływie 40 dni od końca miesiąca, w którym złożono wniosek o jej zwrot w całości lub w części - w przypadku, gdy kaucja gwarancyjna podlega zwrotowi w części przewyższającej kwotę 200 000 zł albo w całości. Wniosek złożony w ostatnim dniu roboczym miesiąca traktuje się jak złożony w miesiącu następnym.

Forma zwrotu kaucji gwarancyjnej

Forma zwrotu kaucji jest uzależniona od formy, w jakiej ją wniesiono. W przypadku złożenia kaucji w formie depozytu pieniężnego zwrot jest możliwy na odpowiedni rachunek w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, wskazany we wniosku w sprawie złożenia kaucji gwarancyjnej albo na inny rachunek w takim banku lub w takiej kasie, wskazany po złożeniu tego wniosku.

Ograniczenia w zwrocie kaucji gwarancyjnej

W sytuacji wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli skarbowej (zgodnie z przepisami o kontroli skarbowej) przewiduje się, że kaucja zostanie zatrzymana do czasu zakończenia tych postępowań. Natomiast w przypadku wszczęcia kontroli podatkowej zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej zwrot kaucji zostanie zablokowany do czasu upływu terminu 3 miesięcy od dnia zakończenia kontroli, jeżeli w tym terminie nie wszczęto postępowania podatkowego. Przepisy te mają na celu zabezpieczenie interesów budżetu państwa w sytuacji, gdy prowadzone postępowania doprowadziły do ujawnienia zaległości podatkowej u podmiotu wnoszącego kaucję.
Wstrzymanie zwrotu kaucji i pokrycie z niej zaległości podatkowej może dotyczyć także innych zaległości niż wynikające z tytułu dostawy towarów wrażliwych, w tym także dotyczących innych podatków.
Organ podatkowy w przypadku przyjęcia jednej lub kilku z ww. form kaucji czy też przedłużenia terminu pozostawania jej w swojej dyspozycji będzie zobowiązany do wydania na tę okoliczność postanowienia w trybie przepisów Ordynacji podatkowej, na które przysługuje zażalenie. Postanowienie musi zostać wydane niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 7 dni. Tryb ten znajdzie również zastosowanie w sytuacji przedłużenia terminu ważności kaucji, podwyższenia jej wysokości lub obniżenia poprzez zwrot jej części oraz zwrotu kaucji w całości.

Zobacz także:

MF prowadzi wykaz podmiotów które złożyły kaucję gwarancyjną >>>