Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy Podatkowego

Spółka używa samochodu na podstawie umowy leasingu, za dwa miesiące nastąpi wykup tego samochodu przez spółkę. Równocześnie spółka zalega z wynagrodzeniem dla prezesa i zamierza przeznaczyć wykupiony samochód na to wynagrodzenie.

Czy należy wykupiony samochód odsprzedać prezesowi i dokonać kompensaty wzajemnych wierzytelności?

Jakie skutki niosłoby przekazanie tego samochodu prezesowi bez wystawiania faktury?

Odpowiedź:

Opisane przekazanie samochodu będzie stanowiło dostawę towarów opodatkowaną podatkiem od towarów i usług, niezależnie od formy prawnej tego przekazania.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. tekst jedn.: z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Spółka przeniesie na członka zarządu prawo własności samochodu po jego wykupieniu z leasingu, a więc wystąpi dostawa towarów. Sama forma przeniesienia (umowa), jest już kwestią cywilnoprawną, ale z punktu widzenia VAT w opisanej sytuacji każda forma przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel będzie dostawą.

W innych, acz co do istoty zbliżonych stanach faktycznych, toczyły się spory czy np. wydanie rzeczy w zamian za umorzone udziały jest dostawą (skoro tak naprawdę jest to forma zapłaty), ale przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1 września 2011 r., I FSK 1212/10, stwierdził, że "Umorzenie udziałów w sp. z o.o. w zamian za przekazane rzeczy, w świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług."

Odnośnie faktury, jeśli nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, fakturę wystawia się na jej żądanie. Oczywiście nawet brak wystawienia faktury nie zwalnia z opodatkowania dostawy.

Jeśli uznać, że dochodzi do odpłatnej dostawy, to w tym przypadku również na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych należałoby rozpoznać przychód ze zbycia samochodu. Jak stanowi art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.) przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4 i 5, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

Jak wskazuje się w interpretacjach, "użyte przez ustawodawcę pojęcie "odpłatnego zbycia" obejmuje zarówno klasyczną sprzedaż, czyli zobowiązanie się zbywcy do przeniesienia na nabywcę prawa własności rzeczy lub prawa majątkowego w zamian za zobowiązanie się nabywcy do zapłaty ceny ustalonej przez strony w umowie, jak i czynności prawne o podobnym charakterze (zamiana, zniesienie współwłasności, inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych). W szczególności, posługując się terminem "wartość wyrażona w cenie", przepisy nie przesądzają o dopuszczalnej formie zapłaty tej należności. Może ona nastąpić zarówno w pieniądzu, jak i w innej postaci, np. w formie zwolnienia zbywającego z ciążących na nim zobowiązań wobec nabywcy lub przeniesienia na niego prawa własności rzeczy. Każde z wymienionych rozwiązań będzie prowadziło do uiszczenia "ceny" zbywanej rzeczy lub prawa majątkowego." (tak: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 18 czerwca 2014 r., IBPBI/2/423-326/14/PC).

Piotr Geliński, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 18 listopada 2014 r.