Wystawiliśmy fakturę za towar na kontrahenta z Niemiec. Miejscem dostawy była Rosja. Agencja celna dokonała odprawy w imieniu firmy niemieckiej, a więc my nie mamy dokumentu SAD.
Czy w tym przypadku musimy zapłacić VAT wg stawki krajowej, czy może jest to dla nas eksport pośredni? Jakie dokumenty powinniśmy posiadać?
Podejrzewam, że w sytuacji opisanej w pytaniu mamy do czynienia z dostawą realizowaną w ramach łańcucha dostaw. W tym przypadku sposób opodatkowania będzie uzależniony od tego, czyjej dostawie zostanie przyporządkowany transport towarów. To zaś – w dużej mierze – zależy od uzgodnionych warunków dostawy towarów.
W sytuacji opisanej w pytaniu kluczowe znaczenie ma przede wszystkim to, że – tak przynajmniej zakładam – mamy tutaj do czynienia z tzw. dostawą łańcuchową, czyli sytuacją taką, gdzie występują co najmniej dwie następujące po sobie dostawy tego samego towaru (tu: pierwsza z nich to Wasza dostawa na rzecz kontrahenta niemieckiego), zaś towar jest transportowany bezpośrednio od pierwszego sprzedawcy (czyli tu: Was) do ostatniego nabywcy (tu: jakiegoś podmiotu z Rosji).
Decydujące znaczenie dla sposobu opodatkowania takich transakcji ma ustalenie miejsca ich świadczenia. Dla ustalenia miejsca świadczenia najbardziej istotne znaczenie ma zaś określenie, do której dostawy z łańcucha przyporządkować należy dokonywany transport towarów. Zasadą jest bowiem, że przy tego rodzaju transakcjach łańcuchowych transport jest przypisywany tylko jednej dostawie towarów, zaś pozostałe dostawy (dostawa) są nieruchome (dostawy bez transportu).
Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru jest przyporządkowana tylko jednej dostawie. Jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport jest przyporządkowana dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że nabywca ten udowodni, że wysyłkę lub transport towaru należy zgodnie z zawartymi przez niego warunkami dostawy przyporządkować jego dostawie.
W tych przypadkach dostawę towarów, która:
•poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
•następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.
W tym kontekście możliwe są dwie sytuacje – albo transport zostanie przyporządkowany Waszej dostawie, albo transport zostanie przyporządkowany dostawie dokonywanej przez podmiot niemiecki (jeśli z warunków dostawy wynika, że dostarczaliście mu towar bez transportu; względnie transport był na umówione miejsce jeszcze we Wspólnocie).
W tym pierwszym przypadku Wasza dostawa ma charakter dostawy eksportowej. Jest to bowiem dostawa z transportem. Muszę jednak zauważyć, że jeśli próbować przyjąć by, że jest to eksport pośredni (to znaczy taki, w którym wywóz towarów jest dokonywany przez ich nabywcę – zob. art. 2 pkt 8 lit. b u.p.t.u.), to wówczas będzie to raczej skutkować przyjęciem, iż mamy tutaj do czynienia z przyporządkowaniem transportu do dostawy wykonywanej przez podmiot niemiecki na rzecz podmiotu rosyjskiego. O skutkach tej sytuacji – zob. poniżej. W każdym razie, w przypadku eksportu pośredniego – jak wynika z przepisów art. 41 ust. 11 u.p.t.u. - podatnik powinien posiadać (przed upływem terminu do złożenia deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, albo za okres następny) kopię dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty. Należałoby się zatem postarać o kopię SAD, bądź kopię stosownego komunikatu elektronicznego (jeśli podmiot niemiecki "odprawiał" towar elektronicznie). One będą podstawą do stosowania stawki 0% VAT (oczywiście przy założeniu, że można przypisać transport towarów do Waszej dostawy; czyli przy założeniu, że Wasza dostawa jest dostawą z transportem, w następstwie którego następuje wywóz towarów poza terytorium UE).
W tym drugim przypadku, tzn. wówczas, gdy transport towarów będzie (zgodnie z warunkami dostawy) przyporządkowany dostawie dokonywanej przez kontrahenta niemieckiego na rzecz podmiotu w Rosji, Wasza dostawa będzie tzw. dostawą nieruchomą (tzn. dostawą, której nie będzie towarzyszył transport towarów). Wtedy to Wasza dostawa będzie dostawą, w wykonaniu której nie nastąpił transport towarów poza Wspólnotę (do Rosji). Transport towarów poza Wspólnotę (do Rosji) wówczas nastąpi w wykonaniu dostawy podmiotu niemieckiego. Ponieważ Wasza dostawa nie będzie dostawą eksportową, to nie będzie można w tym przypadku zastosować stawki 0% VAT (niezależnie od ewentualnie zgromadzonych dokumentów potwierdzających wywóz towarów poza terytorium UE).
Uwagi
Jeśli wyjątkowo byłoby tak, że Wasza dostawa dla podmiotu niemieckiego do Rosji nie jest częścią dostawy łańcuchowej, lecz jest odrębną dostawą, to wówczas będzie ona eksportem pośrednim. Będzie to bowiem dostawa towarów, w następstwie której następuje wywóz towarów (przypisany tej właśnie dostawy, gdyż nie ma żadnej innej z nią związanej), lecz dokonywany przez nabywcę (a nie przez dostawcę) towarów. Wtedy to – jak wynika z już powoływanych przepisów art. 41 ust. 11 u.p.t.u. - dostawca dla zastosowania stawki 0% VAT powinien posiadać (przed upływem terminu do złożenia deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, albo za okres następny) kopię dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty. Należałoby się zatem postarać o kopię SAD, bądź kopię stosownego komunikatu elektronicznego (jeśli podmiot niemiecki "odprawiał" towar elektronicznie).
Czy w tym przypadku musimy zapłacić VAT wg stawki krajowej, czy może jest to dla nas eksport pośredni? Jakie dokumenty powinniśmy posiadać?
Podejrzewam, że w sytuacji opisanej w pytaniu mamy do czynienia z dostawą realizowaną w ramach łańcucha dostaw. W tym przypadku sposób opodatkowania będzie uzależniony od tego, czyjej dostawie zostanie przyporządkowany transport towarów. To zaś – w dużej mierze – zależy od uzgodnionych warunków dostawy towarów.
W sytuacji opisanej w pytaniu kluczowe znaczenie ma przede wszystkim to, że – tak przynajmniej zakładam – mamy tutaj do czynienia z tzw. dostawą łańcuchową, czyli sytuacją taką, gdzie występują co najmniej dwie następujące po sobie dostawy tego samego towaru (tu: pierwsza z nich to Wasza dostawa na rzecz kontrahenta niemieckiego), zaś towar jest transportowany bezpośrednio od pierwszego sprzedawcy (czyli tu: Was) do ostatniego nabywcy (tu: jakiegoś podmiotu z Rosji).
Decydujące znaczenie dla sposobu opodatkowania takich transakcji ma ustalenie miejsca ich świadczenia. Dla ustalenia miejsca świadczenia najbardziej istotne znaczenie ma zaś określenie, do której dostawy z łańcucha przyporządkować należy dokonywany transport towarów. Zasadą jest bowiem, że przy tego rodzaju transakcjach łańcuchowych transport jest przypisywany tylko jednej dostawie towarów, zaś pozostałe dostawy (dostawa) są nieruchome (dostawy bez transportu).
Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) - dalej u.p.t.u., w przypadku gdy kilka podmiotów dokonuje dostawy tego samego towaru w ten sposób, że pierwszy z nich wydaje ten towar bezpośrednio ostatniemu w kolejności nabywcy, przy czym towar ten jest wysyłany lub transportowany, to wysyłka lub transport tego towaru jest przyporządkowana tylko jednej dostawie. Jeżeli towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę, który dokonuje również jego dostawy, przyjmuje się, że wysyłka lub transport jest przyporządkowana dostawie dokonanej dla tego nabywcy, chyba że nabywca ten udowodni, że wysyłkę lub transport towaru należy zgodnie z zawartymi przez niego warunkami dostawy przyporządkować jego dostawie.
W tych przypadkach dostawę towarów, która:
•poprzedza wysyłkę lub transport towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów;
•następuje po wysyłce lub transporcie towarów, uznaje się za dokonaną w miejscu zakończenia wysyłki lub transportu towarów.
W tym kontekście możliwe są dwie sytuacje – albo transport zostanie przyporządkowany Waszej dostawie, albo transport zostanie przyporządkowany dostawie dokonywanej przez podmiot niemiecki (jeśli z warunków dostawy wynika, że dostarczaliście mu towar bez transportu; względnie transport był na umówione miejsce jeszcze we Wspólnocie).
W tym pierwszym przypadku Wasza dostawa ma charakter dostawy eksportowej. Jest to bowiem dostawa z transportem. Muszę jednak zauważyć, że jeśli próbować przyjąć by, że jest to eksport pośredni (to znaczy taki, w którym wywóz towarów jest dokonywany przez ich nabywcę – zob. art. 2 pkt 8 lit. b u.p.t.u.), to wówczas będzie to raczej skutkować przyjęciem, iż mamy tutaj do czynienia z przyporządkowaniem transportu do dostawy wykonywanej przez podmiot niemiecki na rzecz podmiotu rosyjskiego. O skutkach tej sytuacji – zob. poniżej. W każdym razie, w przypadku eksportu pośredniego – jak wynika z przepisów art. 41 ust. 11 u.p.t.u. - podatnik powinien posiadać (przed upływem terminu do złożenia deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, albo za okres następny) kopię dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty. Należałoby się zatem postarać o kopię SAD, bądź kopię stosownego komunikatu elektronicznego (jeśli podmiot niemiecki "odprawiał" towar elektronicznie). One będą podstawą do stosowania stawki 0% VAT (oczywiście przy założeniu, że można przypisać transport towarów do Waszej dostawy; czyli przy założeniu, że Wasza dostawa jest dostawą z transportem, w następstwie którego następuje wywóz towarów poza terytorium UE).
W tym drugim przypadku, tzn. wówczas, gdy transport towarów będzie (zgodnie z warunkami dostawy) przyporządkowany dostawie dokonywanej przez kontrahenta niemieckiego na rzecz podmiotu w Rosji, Wasza dostawa będzie tzw. dostawą nieruchomą (tzn. dostawą, której nie będzie towarzyszył transport towarów). Wtedy to Wasza dostawa będzie dostawą, w wykonaniu której nie nastąpił transport towarów poza Wspólnotę (do Rosji). Transport towarów poza Wspólnotę (do Rosji) wówczas nastąpi w wykonaniu dostawy podmiotu niemieckiego. Ponieważ Wasza dostawa nie będzie dostawą eksportową, to nie będzie można w tym przypadku zastosować stawki 0% VAT (niezależnie od ewentualnie zgromadzonych dokumentów potwierdzających wywóz towarów poza terytorium UE).
Uwagi
Jeśli wyjątkowo byłoby tak, że Wasza dostawa dla podmiotu niemieckiego do Rosji nie jest częścią dostawy łańcuchowej, lecz jest odrębną dostawą, to wówczas będzie ona eksportem pośrednim. Będzie to bowiem dostawa towarów, w następstwie której następuje wywóz towarów (przypisany tej właśnie dostawy, gdyż nie ma żadnej innej z nią związanej), lecz dokonywany przez nabywcę (a nie przez dostawcę) towarów. Wtedy to – jak wynika z już powoływanych przepisów art. 41 ust. 11 u.p.t.u. - dostawca dla zastosowania stawki 0% VAT powinien posiadać (przed upływem terminu do złożenia deklaracji za okres rozliczeniowy, w którym dokonał dostawy towarów, albo za okres następny) kopię dokumentu, w którym urząd celny określony w przepisach celnych potwierdził wywóz tych towarów poza terytorium Wspólnoty. Należałoby się zatem postarać o kopię SAD, bądź kopię stosownego komunikatu elektronicznego (jeśli podmiot niemiecki "odprawiał" towar elektronicznie).