Pytanie:

Jesteśmy jednostką produkcyjną. Jednym z wielu naszych surowców w prowadzonej przez nas działalności jest blacha, z której wykonujemy elementy wykorzystywane w dalszym procesie produkcyjnym. Zdarza się, że elementy te nie spełniają norm jakościowych i są przeznaczane na złom. Kwalifikujemy je jako półprodukty. W chwili obecnej nie wyodrębniamy magazynu złomu. Stan półproduktów zmniejszamy na podstawie protokołu fizycznej likwidacji zapasów. Sprzedajemy te zapasy jako złom.

W jaki sposób zaksięgować te operacje gospodarcze?

Prowadzimy ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 oraz sporządzamy rachunek zysków i strat w układzie porównawczym.

W jaki sposób powinna przebiegać ewidencja księgowa?

Czy powinniśmy zaksięgować likwidację zapasów w koszt własny sprzedaży półproduktów czy może w pozostałe koszty operacyjne?

Jeśli w pozostałe koszty operacyjne, to w jaki sposób dokonać księgowań, aby zachować równowagę kręgu kosztowego?

Odpowiedź:

Moim zdaniem likwidacja zapasów stanowi koszt własny sprzedaży niezależnie od tego, czy elementy niespełniające norm jakościowych są sprzedawane czy likwidowane. Ewidencja powinna wyglądać w sposób następujący:

Wn konto 711 Koszt własny sprzedanych wyrobów działalności podstawowej

Ma konto 319 Materiały w przerobie.

Ewentualne przychody ze sprzedaży niespełniających norm jakościowych produktów należy wykazać w księgach rachunkowych w następujący sposób:

Wn konto 201 Rozrachunki z odbiorcami krajowymi niepowiązanymi

Ma konto 701 Sprzedaż wyrobów działalności podstawowej.

Uzasadnienie:

Jeżeli przyjęliście Państwo w swojej polityce rachunkowości, że koszty wytworzenia produktu ewidencjonujecie na koncie koszt własny sprzedaży, to należy tam ujmować wszystkie koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem produktów, także te wynikające ze strat w procesie produkcji. Zgodnie z art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 330 z późn. zm.) – dalej u.o.r. – koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. W dalszej części tego przepisu czytamy, że do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów będących konsekwencją strat produkcyjnych. Przepis ten nie określa jednak w jaki sposób ewidencjonować koszty strat produkcyjnych, w szczególności czy takie koszty stanowią koszty działalności operacyjnej czy koszty pozostałej działalności operacyjnej. Z przepisu tego wynika, że nie należy uwzględniać tego kosztu w bilansowej wycenie zapasów – czyli nie aktywuje się tego kosztu. Koszty te stanowią koszty bieżącego okresu, tzn. okresu, w którym strata powstała. W moim przekonaniu straty będące konsekwencją procesu produkcji należy ewidencjonować na koncie koszt własny sprzedanych wyrobów.

Maciej Soprych

Odpowiedzi udzielono 23.10.2015 r.