Spółka z o.o. zawiązana z zamiarem produkcji energii ze źródeł odnawialnych (energia z wiatru), zamówiła u niemieckiego kontrahenta raport - analizę wietrzności na potrzeby pozyskania źródeł finansowania swojej inwestycji. Spółka jest podatnikiem VAT, ale nie dokonała zgłoszenia jako podatnik wewnątrzwspólnotowy (VAT UE). W umowie niemiecka firma wpisała cenę za przygotowanie tego raportu plus VAT.
Czy słusznie? Czy nasza spółka powinna się zarejestrować jako podatnik unijny, aby podać swój numer VAT UE kontrahentowi i uzyskać fakturę bez podatku VAT i rozliczyć ją w Polsce w deklaracji VAT jako import usług? Jeśli przed rejestracją jako podatnik VAT UE otrzymamy fakturę z naliczonym VAT, czy mamy prawo odliczyć ten podatek jako naliczony, czy też będzie on naszym kosztem?
Zakup przedmiotowej usługi stanowić będzie dla Spółki import usług. Naliczenie niemieckiego podatku przez kontrahenta będzie błędem, zaś podatek ten nie będzie mógł być w Polsce odliczony. Szczegóły oraz odpowiedzi na pozostałe pytania znajdują się w uzasadnieniu.
Jak wynika z treści pytania, spółka z o.o. nabyła usługę analizy wietrzności, a więc usługę zaliczaną do usług w zakresie badań i analiz technicznych (PKWiU 74.3). Nabyta przez spółkę usługa stanowi zatem tzw. usługę niematerialną (zob. art. 27 ust. 4 pkt 3 lit. e) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - dalej u.p.t.u.). W konsekwencji miejsce świadczenia nabytej przez spółkę usługi znajdować się będzie na terytorium Polski (zob. art. 27 ust. 3 pkt 2 u.p.t.u.), a więc jej zakup od niemieckiego kontrahenta stanowić będzie dla spółki import usług (zob. art. 2 pkt 9 w związku z art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.t.u.; zakładam, że niemiecki kontrahent nie posiada na terytorium Polski siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności, stałego miejsca zamieszkania ani pobytu).
Jednocześnie w przedstawionej sytuacji nieprawidłowe będzie naliczenie przez niemieckiego kontrahenta podatku VAT (zakładam, że chodzi o niemiecki podatek VAT). Podatek ten - w razie naliczenia przez niemieckiego kontrahenta - nie będzie podlegał odliczeniu przez polską spółkę (odliczeniu w Polsce podlega wyłącznie polski podatek VAT; odzyskanie tego podatku będzie możliwe tylko w oparciu o niemieckie przepisy regulujące zwrot podatku podatnikom zagranicznym). Naliczenie tego podatku nie wyłączy również po stronie spółki obowiązku rozliczenia importu przedmiotowej usługi (i naliczenia polskiego podatku należnego; dopiero ten podatek będzie podlegał odliczeniu przez spółkę - zob. art. 86 ust. 2 pkt 4 u.p.t.u.).
Dodać należy, że na skutki powyższe nie wpływa fakt, że spółka nie jest zarejestrowana jako podatnik VAT UE. Zakupy usług niematerialnych nie obligują bowiem podatników do rejestracji VAT UE (rejestracja taka jest konieczna w przypadku zakupów tzw. usług wewnątrzwspólnotowych) i brak takiej rejestracji nie wyłącza występowania u polskich podatników importu usług niematerialnych (brak rejestracji VAT UE wyłącza import usług w przypadku nabywania usług wewnątrzwspólnotowych - zob. art. 17 ust. 4 u.p.t.u.).
Należy jednocześnie zauważyć, że z dniem 1 stycznia 2010 r. nastąpi nowelizacja przepisów u.p.t.u. Zmianie ulegną, między innymi, przepisy regulujące miejsce świadczenia usług (dotychczasowe art. 27 i 28 u.p.t.u. zostaną uchylone, a na ich miejsce wprowadzone zostaną przepisy art. 28a-28o u.p.t.u.). Również jednak po tej zmianie zakup przedmiotowej usługi od niemieckiego kontrahenta stanowić będzie dla spółki import usług (miejscem świadczenia tej usługi pozostanie bowiem terytorium Polski - zob. art. 28b ust. 1 u.p.t.u.), z tą różnicą, że dokonując tego zakupu spółka będzie zobowiązana do zarejestrowania się jako podatnik VAT UE (zob. art. 97 ust. 3 pkt 1 u.p.t.u. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2010 r.).