Szczegółowe propozycje zmian w Ordynacji podatkowej przedstawił wiceminister gospodarki Adam Szejnfeld,
Chcemy zmienić filozofię podejścia państwa do obywatela. Dlatego proponujemy wprowadzenie do polskiego systemu prawa, także fiskalnego, zasady domniemania uczciwości – powiedział wiceminister Adam Szejnfeld, prezentując projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej.
Wychodzimy z założenia, że nie da się wytworzyć zaufania obywatela do państwa, jeśli samo państwo najpierw nie obdarzy zaufaniem swojego obywatela - wyjaśnił. Zdaniem wiceministra Szejnfelda jest to gigantyczne zadanie, które wymaga nie tylko wprowadzenia wielu zmian legislacyjnych, ale również zmiany mentalności. Dlatego proponujemy wprowadzenie do polskiego systemu prawa zasady domniemania uczciwości. Urzędnicy powinni uznawać obywatela za uczciwego człowieka. Dopiero, gdy okaże się że tak nie jest, państwo powinno wykorzystywać swoje uprawnienia - powiedział. Realizacji tego celu mają służyć między innymi zmiany w Ordynacji podatkowej. Według rządowych szacunków, w Polsce jest tylko 2 proc. nieuczciwych podatników. Dlatego nie należy na pozostałych 98 proc. nakładać nadmiernych restrykcji – powiedział Szejnfeld.
Najważniejsza ze zmian w Ordynacji podatkowej dotyczy przepisów o natychmiastowej wykonalności decyzji. Kierując się zasadą domniemania uczciwości, wprowadzamy zasadę, że organy podatkowe będą egzekwować należności podatkowe dopiero wtedy, gdy decyzja będzie miała charakter ostateczny, bądź zostanie wydane prawomocne orzeczenie sądu – powiedział wiceminister Szejnfeld. Obowiązujące obecnie przepisy natomiast stanowią, że jeśli podatnik odwoła się np. od decyzji urzędu skarbowego nakazującej mu dopłatę podatku, nie wstrzymuje to wykonania tej decyzji i musi zapłacić podatek. Wiceminister Szejnfeld podkreślił, że jest to zmiana o fundamentalnym znaczeniu, o którą od kilkunastu lat zabiegali przedsiębiorcy. Stosowanie dotychczasowych przepisów skończyło się nawet bankructwem niektórych z nich. Szejnfeld powiedział, że wyjątki zasady niewykonalności decyzji, które nie są ostateczne zostaną ściśle określone. Decyzja organu podatkowego będzie wykonywana natychmiast, jeśli na przykład przeciw podatnikowi toczy się już postępowanie egzekucyjne lub jeśli organ podatkowy ma informacje, że pozbywa się on
majątku.
Poza wprowadzeniem zasady zapłaty podatku po uprawomocnieniu się decyzji w nowelizacji Ordynacji podatkowej proponowane są także i inne ułatwienia dla podatników i przedsiębiorców:
• Najmniejsi przedsiębiorcy nie będą musieli już posiadać dodatkowego, drugiego rachunku bankowego służącego do uiszczania podatków.
• Zniesiona ma być odpowiedzialność solidarna dzierżawców (użytkowników) nieruchomości z jej właścicielem za zaległe podatki od nieruchomości. Wyjątkiem będą sytuacje, gdy pomiędzy nimi są związki rodzinne, majątkowe, kapitałowe bądź wynikające ze stosunku pracy.
• Wprowadzone ma być prawo domagania zwrotu kwoty podatku zapłaconej za inną osobę. Jeżeli zatem ktoś zapłaci za inną osobę podatek, a nie otrzyma od niej odpowiedniej kwoty - będzie mógł domagać się zwrotu tej kwoty. Przykładowo: jeżeli pracownik poda pracodawcy niepełne informacje podatkowe, a ten zapłaci za pracownika podatek w pełnej wysokości – będzie mógł domagać się od pracownika zwrotu zapłaconej kwoty.
• Będzie istniała możliwość złożenia korekty deklaracji VAT nawet po zakończeniu kontroli podatkowej.
• Nie będzie już konieczne przechowywanie paragonów fiskalnych. Przedsiębiorcy będą mogli przechowywać ich kopie na nośnikach elektronicznych,
• Zasady kontroli podatkowej mają być ujednolicone z zasadami przeprowadzenia kontroli prowadzonych na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
• Podatnik będzie informowany o zamiarze wszczęcia kontroli z 7-dniowym wyprzedzeniem. Odstępstwa od tej zasady będą ściśle określone. Organ podatkowy nie będzie zawiadamiał o zamiarze kontroli m.in. wtedy, gdy będzie chciał zebrać dowody w postępowaniu przygotowawczym lub gdy majątek kontrolowanej osoby nie będzie miał pokrycia w osiąganych dochodach. Na przykład jeśli ktoś zarabia 2 tys. zł miesięcznie, a posiada 2 domy i 5 samochodów,
• Podatnicy uzyskają pełną informację o swojej sytuacji. Organ podatkowy będzie np. miał obowiązek zawiadamiania podatnika o zawieszeniu przedawnienia jego zobowiązania podatkowego. Dzięki temu podatnik będzie mógł dokładnie ustalić, które podatki musi już zapłacić oraz ile czasu musi jeszcze przechowywać dokumentację podatkową,
• Nastąpi rozszerzenie form zabezpieczenia wykonania decyzji (zastaw na lokacie bankowej). Lokaty nie trzeba będzie likwidować,
• Znacznie rozszerzona zostanie jawność akt postępowania podatkowego. Podatnik będzie miał prawo wglądu w akta sprawy podatkowej, również po zakończeniu postępowania.
Jeśli chodzi o zasady kontroli podatników, określone w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, zostaną one przeniesione do Ordynacji podatkowej. Wiceminister Szejnfeld powiedział, że ma to na celu wyeliminowanie sytuacji, gdy urzędnicy przeprowadzając kontrole skarbowe nie stosowali ściśle przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Wszystkie proponowane w Ordynacji podatkowej zmiany mają wzmacniać pozycję podatnika, zmniejszać uciążliwości obowiązków względem fiskusa, poprawić warunki prowadzenia działalności gospodarczej, usunąć złe przepisy, a także doprowadzić do zmniejszenia kosztów działalności administracji.
Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej został przygotowany przez międzyresortowy zespół pod kierownictwem wiceministra gospodarki Adama Szejnfelda. W skład zespołu wchodzą eksperci Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Omawianej propozycje zmian w Ordynacji podatkowej to jeden z 20 projektów składających się na tzw. "Pakiet na rzecz przedsiębiorczości". Wiceminister Szejnfeld poinformował, że projekt zmian w Ordynacji podatkowej trafił już do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Dodał, że ma nadzieję, że rząd zajmie się nim na początku kwietnia.
Tymczasem Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan bardzo dobrze oceniła proponowaną zmianę w Ordynacji podatkowej w zakresie niewykonalności decyzji podatkowych I instancji. Postulat ten był zgłaszany od kilku lat przez PKPP Lewiatan. Kwestia ta jest stale obecna na tzw. Czarnej Liście Barier, czyli liście przepisów utrudniających prowadzenie przedsiębiorcom działalności gospodarczej, przygotowywanej corocznie przez PKPP Lewiatan. Konfederacja wspominała o tym także w tzw. Almanachu Podatkowym 2007 przygotowanym przez Radę Podatkową PKPP Lewiatan, zawierającym propozycje zmian w przepisach podatkowych.
Eksperci z PKPP Lewiatan wskazują, że obecna regulacja przewidująca, że wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego nie wstrzymuje jej wykonania to przepis wyjątkowy, jeżeli spojrzy się na cały system procedury administracyjnej w Polsce. Na gruncie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego decyzja organu I instancji co do zasady ulega wstrzymaniu do czasu, gdy staje się ona ostateczna. Wykonanie decyzji I instancji następuje w wyjątkowych wypadkach.
Eksperci z PKPP Lewiatan podkreślają, że obecnie obowiązujący przepis obowiązujący w Ordynacji podatkowej w zakresie wykonalności decyzji nieostatecznych stanowi dla polskich przedsiębiorców źródło wielu problemów, istotnie podnosi ryzyko prowadzenia działalności, a w efekcie podnosi koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem ekspertów z PKPP jest regulacją nieprzyjazną dla każdego podatnika, zarówno małego i dużego przedsiębiorcy, jak i dla obywateli nieprowadzących działalności gospodarczej. Gdyby wstrzymanie decyzji w trakcie postępowania odwoławczego stałoby się zasadą, a natychmiastowe wykonanie wyjątkiem, nie spowodowałaby to istotnych utrudnień w ściganiu nieuczciwych podatników i przestępców skarbowych – twierdzą eksperci z PKPP Lewiatan. Chroniłaby natomiast uczciwych podatników, w stosunku do których wydano decyzje wadliwe, podlegające uchyleniu w dalszym toku postępowania, co w Polsce jest zjawiskiem częstym. Zmiana taka stanowiłaby zmianę jakościową w podejściu państwa do obywateli – uważają eksperci z PKPP Lewiatan.
PKPP Lewiatan zaapelowała do rządu, aby regulacja ta nie została obwarowania nadmiernymi restrykcjami i przepisami pozwalającymi w sposób uznaniowy odstępować organom podatkowym od zasady niewykonalności (choćby zapowiadana wykonalność decyzji w przypadku grożącego przedawnienia zobowiązania podatkowego).
Chcemy zmienić filozofię podejścia państwa do obywatela. Dlatego proponujemy wprowadzenie do polskiego systemu prawa, także fiskalnego, zasady domniemania uczciwości – powiedział wiceminister Adam Szejnfeld, prezentując projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej.
Wychodzimy z założenia, że nie da się wytworzyć zaufania obywatela do państwa, jeśli samo państwo najpierw nie obdarzy zaufaniem swojego obywatela - wyjaśnił. Zdaniem wiceministra Szejnfelda jest to gigantyczne zadanie, które wymaga nie tylko wprowadzenia wielu zmian legislacyjnych, ale również zmiany mentalności. Dlatego proponujemy wprowadzenie do polskiego systemu prawa zasady domniemania uczciwości. Urzędnicy powinni uznawać obywatela za uczciwego człowieka. Dopiero, gdy okaże się że tak nie jest, państwo powinno wykorzystywać swoje uprawnienia - powiedział. Realizacji tego celu mają służyć między innymi zmiany w Ordynacji podatkowej. Według rządowych szacunków, w Polsce jest tylko 2 proc. nieuczciwych podatników. Dlatego nie należy na pozostałych 98 proc. nakładać nadmiernych restrykcji – powiedział Szejnfeld.
Najważniejsza ze zmian w Ordynacji podatkowej dotyczy przepisów o natychmiastowej wykonalności decyzji. Kierując się zasadą domniemania uczciwości, wprowadzamy zasadę, że organy podatkowe będą egzekwować należności podatkowe dopiero wtedy, gdy decyzja będzie miała charakter ostateczny, bądź zostanie wydane prawomocne orzeczenie sądu – powiedział wiceminister Szejnfeld. Obowiązujące obecnie przepisy natomiast stanowią, że jeśli podatnik odwoła się np. od decyzji urzędu skarbowego nakazującej mu dopłatę podatku, nie wstrzymuje to wykonania tej decyzji i musi zapłacić podatek. Wiceminister Szejnfeld podkreślił, że jest to zmiana o fundamentalnym znaczeniu, o którą od kilkunastu lat zabiegali przedsiębiorcy. Stosowanie dotychczasowych przepisów skończyło się nawet bankructwem niektórych z nich. Szejnfeld powiedział, że wyjątki zasady niewykonalności decyzji, które nie są ostateczne zostaną ściśle określone. Decyzja organu podatkowego będzie wykonywana natychmiast, jeśli na przykład przeciw podatnikowi toczy się już postępowanie egzekucyjne lub jeśli organ podatkowy ma informacje, że pozbywa się on
majątku.
Poza wprowadzeniem zasady zapłaty podatku po uprawomocnieniu się decyzji w nowelizacji Ordynacji podatkowej proponowane są także i inne ułatwienia dla podatników i przedsiębiorców:
• Najmniejsi przedsiębiorcy nie będą musieli już posiadać dodatkowego, drugiego rachunku bankowego służącego do uiszczania podatków.
• Zniesiona ma być odpowiedzialność solidarna dzierżawców (użytkowników) nieruchomości z jej właścicielem za zaległe podatki od nieruchomości. Wyjątkiem będą sytuacje, gdy pomiędzy nimi są związki rodzinne, majątkowe, kapitałowe bądź wynikające ze stosunku pracy.
• Wprowadzone ma być prawo domagania zwrotu kwoty podatku zapłaconej za inną osobę. Jeżeli zatem ktoś zapłaci za inną osobę podatek, a nie otrzyma od niej odpowiedniej kwoty - będzie mógł domagać się zwrotu tej kwoty. Przykładowo: jeżeli pracownik poda pracodawcy niepełne informacje podatkowe, a ten zapłaci za pracownika podatek w pełnej wysokości – będzie mógł domagać się od pracownika zwrotu zapłaconej kwoty.
• Będzie istniała możliwość złożenia korekty deklaracji VAT nawet po zakończeniu kontroli podatkowej.
• Nie będzie już konieczne przechowywanie paragonów fiskalnych. Przedsiębiorcy będą mogli przechowywać ich kopie na nośnikach elektronicznych,
• Zasady kontroli podatkowej mają być ujednolicone z zasadami przeprowadzenia kontroli prowadzonych na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
• Podatnik będzie informowany o zamiarze wszczęcia kontroli z 7-dniowym wyprzedzeniem. Odstępstwa od tej zasady będą ściśle określone. Organ podatkowy nie będzie zawiadamiał o zamiarze kontroli m.in. wtedy, gdy będzie chciał zebrać dowody w postępowaniu przygotowawczym lub gdy majątek kontrolowanej osoby nie będzie miał pokrycia w osiąganych dochodach. Na przykład jeśli ktoś zarabia 2 tys. zł miesięcznie, a posiada 2 domy i 5 samochodów,
• Podatnicy uzyskają pełną informację o swojej sytuacji. Organ podatkowy będzie np. miał obowiązek zawiadamiania podatnika o zawieszeniu przedawnienia jego zobowiązania podatkowego. Dzięki temu podatnik będzie mógł dokładnie ustalić, które podatki musi już zapłacić oraz ile czasu musi jeszcze przechowywać dokumentację podatkową,
• Nastąpi rozszerzenie form zabezpieczenia wykonania decyzji (zastaw na lokacie bankowej). Lokaty nie trzeba będzie likwidować,
• Znacznie rozszerzona zostanie jawność akt postępowania podatkowego. Podatnik będzie miał prawo wglądu w akta sprawy podatkowej, również po zakończeniu postępowania.
Jeśli chodzi o zasady kontroli podatników, określone w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, zostaną one przeniesione do Ordynacji podatkowej. Wiceminister Szejnfeld powiedział, że ma to na celu wyeliminowanie sytuacji, gdy urzędnicy przeprowadzając kontrole skarbowe nie stosowali ściśle przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Wszystkie proponowane w Ordynacji podatkowej zmiany mają wzmacniać pozycję podatnika, zmniejszać uciążliwości obowiązków względem fiskusa, poprawić warunki prowadzenia działalności gospodarczej, usunąć złe przepisy, a także doprowadzić do zmniejszenia kosztów działalności administracji.
Projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej został przygotowany przez międzyresortowy zespół pod kierownictwem wiceministra gospodarki Adama Szejnfelda. W skład zespołu wchodzą eksperci Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Sprawiedliwości i Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Omawianej propozycje zmian w Ordynacji podatkowej to jeden z 20 projektów składających się na tzw. "Pakiet na rzecz przedsiębiorczości". Wiceminister Szejnfeld poinformował, że projekt zmian w Ordynacji podatkowej trafił już do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Dodał, że ma nadzieję, że rząd zajmie się nim na początku kwietnia.
Tymczasem Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan bardzo dobrze oceniła proponowaną zmianę w Ordynacji podatkowej w zakresie niewykonalności decyzji podatkowych I instancji. Postulat ten był zgłaszany od kilku lat przez PKPP Lewiatan. Kwestia ta jest stale obecna na tzw. Czarnej Liście Barier, czyli liście przepisów utrudniających prowadzenie przedsiębiorcom działalności gospodarczej, przygotowywanej corocznie przez PKPP Lewiatan. Konfederacja wspominała o tym także w tzw. Almanachu Podatkowym 2007 przygotowanym przez Radę Podatkową PKPP Lewiatan, zawierającym propozycje zmian w przepisach podatkowych.
Eksperci z PKPP Lewiatan wskazują, że obecna regulacja przewidująca, że wniesienie odwołania od decyzji organu podatkowego nie wstrzymuje jej wykonania to przepis wyjątkowy, jeżeli spojrzy się na cały system procedury administracyjnej w Polsce. Na gruncie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego decyzja organu I instancji co do zasady ulega wstrzymaniu do czasu, gdy staje się ona ostateczna. Wykonanie decyzji I instancji następuje w wyjątkowych wypadkach.
Eksperci z PKPP Lewiatan podkreślają, że obecnie obowiązujący przepis obowiązujący w Ordynacji podatkowej w zakresie wykonalności decyzji nieostatecznych stanowi dla polskich przedsiębiorców źródło wielu problemów, istotnie podnosi ryzyko prowadzenia działalności, a w efekcie podnosi koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Zdaniem ekspertów z PKPP jest regulacją nieprzyjazną dla każdego podatnika, zarówno małego i dużego przedsiębiorcy, jak i dla obywateli nieprowadzących działalności gospodarczej. Gdyby wstrzymanie decyzji w trakcie postępowania odwoławczego stałoby się zasadą, a natychmiastowe wykonanie wyjątkiem, nie spowodowałaby to istotnych utrudnień w ściganiu nieuczciwych podatników i przestępców skarbowych – twierdzą eksperci z PKPP Lewiatan. Chroniłaby natomiast uczciwych podatników, w stosunku do których wydano decyzje wadliwe, podlegające uchyleniu w dalszym toku postępowania, co w Polsce jest zjawiskiem częstym. Zmiana taka stanowiłaby zmianę jakościową w podejściu państwa do obywateli – uważają eksperci z PKPP Lewiatan.
PKPP Lewiatan zaapelowała do rządu, aby regulacja ta nie została obwarowania nadmiernymi restrykcjami i przepisami pozwalającymi w sposób uznaniowy odstępować organom podatkowym od zasady niewykonalności (choćby zapowiadana wykonalność decyzji w przypadku grożącego przedawnienia zobowiązania podatkowego).