W grudniu 2004 r. spółka zapłaciła wekslem dostawcy za towar. W grudniu 2009 r. weksel został zwrócony spółce przez Prezesa Zarządu (będącego jednocześnie udziałowcem tej spółki), który wcześniej prywatnie wykupił ten weksel od dostawcy. W wyniku operacji powstało zobowiązanie spółki wobec Prezesa Zarządu, które zostało zamienione na umowę pożyczki od udziałowca.
Czy w wyniku powyższych operacji powstał obowiązek podatkowy w PCC?
Jeżeli zobowiązanie wobec Prezesa spółki zostało zamienione na pożyczkę, to umowa taka skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, jednak fakt, iż pożyczkodawcą jest udziałowca spółki przesądza o tym, iż zastosowanie ma zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeżeli pożyczka nie jest oprocentowana to spółka uzyskuje przychód podatkowy.
Udzielając odpowiedzi na pytanie czytelnika należy wskazać, iż katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zamieszczony został w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) - dalej u.p.c.c. Co ważne, katalog taki ma charakter zamknięty, a co za tym idzie, jeżeli jakaś czynność (umowa) nie została w nim wyszczególniona nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) u.p.c.c. ustawodawca wskazał, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega m.in. umowa pożyczki. Jeżeli zatem zostanie zawarta umowa pożyczki, czynność taka - co do zasady- podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Istotnym przy tym jest to, że o umowie pożyczki należy mówić również wówczas, gdy ma miejsce tzw. odnowienie, tzn. umowa pożyczki zastępuje inne zobowiązania pożyczkobiorcy.
Warto też zaznaczyć, że umowa pożyczki nie skutkowałaby koniecznością stosowania regulacji u.p.c.c. (tzn. w ogóle nie podlegałaby opodatkowaniu), gdyby któraś ze stron (zapewne pożyczkodawca) byłaby z tego tytułu jej zawarcia (a dokładniej wykonania świadczenia) podatnikiem VAT - nawet gdyby świadczenie takie korzystało ze zwolnienia od VAT (art. 2 pkt 4 u.p.c.c.).
Tym samym, jeżeli w analizowanym przypadku pożyczkodawca nie udziela pożyczki w ramach działalności gospodarczej (tzn. nie jest z tego tytułu podatnikiem VAT - co jak sądzę ma miejsce), należy zastosować do takiej pożyczki regulacje u.p.c.c.
Pomimo, iż w praktyce zwykło się przyjmować, że pożyczka winna mieć charakter odpłatny (oprocentowanie), to z regulacji prawa cywilnego absolutnie nie wynika, iż umowa pożyczki zawsze musi mieć odpłatny charakter.
Według bowiem definicji cywilnoprawnej, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (ani słowa nie ma tutaj o odpłatności). Skoro tak, to pożyczka może być również nieodpłatna, a w konsekwencji tego, że kontrakt o jej udzielenie również jest umową pożyczki, czynność taka podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Zatem należy stwierdzić, że nawet gdyby pożyczka miała charakter nieodpłatny (tzn. nie byłaby oprocentowana - w treści pytania nie jest wspominane o oprocentowaniu), moim zdaniem podlegałaby opodatkowaniu taką daniną.
Podkreślić trzeba, że sam fakt, iż czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie przesądza jeszcze automatycznie o konieczności zapłaty tego podatku.
Skoro bowiem w badanej sytuacji pożyczkodawcą jest udziałowiec spółki, to wobec takiej pożyczki (zarówno odpłatnej jak i nieodpłatnej) ma zastosowanie zwolnienie ukonstytuowane w art. 9 pkt 10 lit. i) u.p.c.c., według którego zwalnia się od podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczki udzielane spółce kapitałowej przez jej wspólnika lub akcjonariusza.
Z uwagi nam zastosowane zwolnienie i brak odpowiednich zapisów w u.p.c.c. oraz samej deklaracji, moim zdaniem podatnik nie ma obowiązku informowania organu podatkowego (składania deklaracji PCC) o jej zaciągnięciu czy udzieleniu.
Na zakończenie należy wskazać, że brak oprocentowania pożyczki skutkuje tym, iż po stronie spółki powstanie przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia.
Czy w wyniku powyższych operacji powstał obowiązek podatkowy w PCC?
Jeżeli zobowiązanie wobec Prezesa spółki zostało zamienione na pożyczkę, to umowa taka skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych, jednak fakt, iż pożyczkodawcą jest udziałowca spółki przesądza o tym, iż zastosowanie ma zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeżeli pożyczka nie jest oprocentowana to spółka uzyskuje przychód podatkowy.
Udzielając odpowiedzi na pytanie czytelnika należy wskazać, iż katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zamieszczony został w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późn. zm.) - dalej u.p.c.c. Co ważne, katalog taki ma charakter zamknięty, a co za tym idzie, jeżeli jakaś czynność (umowa) nie została w nim wyszczególniona nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) u.p.c.c. ustawodawca wskazał, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlega m.in. umowa pożyczki. Jeżeli zatem zostanie zawarta umowa pożyczki, czynność taka - co do zasady- podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Istotnym przy tym jest to, że o umowie pożyczki należy mówić również wówczas, gdy ma miejsce tzw. odnowienie, tzn. umowa pożyczki zastępuje inne zobowiązania pożyczkobiorcy.
Warto też zaznaczyć, że umowa pożyczki nie skutkowałaby koniecznością stosowania regulacji u.p.c.c. (tzn. w ogóle nie podlegałaby opodatkowaniu), gdyby któraś ze stron (zapewne pożyczkodawca) byłaby z tego tytułu jej zawarcia (a dokładniej wykonania świadczenia) podatnikiem VAT - nawet gdyby świadczenie takie korzystało ze zwolnienia od VAT (art. 2 pkt 4 u.p.c.c.).
Tym samym, jeżeli w analizowanym przypadku pożyczkodawca nie udziela pożyczki w ramach działalności gospodarczej (tzn. nie jest z tego tytułu podatnikiem VAT - co jak sądzę ma miejsce), należy zastosować do takiej pożyczki regulacje u.p.c.c.
Pomimo, iż w praktyce zwykło się przyjmować, że pożyczka winna mieć charakter odpłatny (oprocentowanie), to z regulacji prawa cywilnego absolutnie nie wynika, iż umowa pożyczki zawsze musi mieć odpłatny charakter.
Według bowiem definicji cywilnoprawnej, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (ani słowa nie ma tutaj o odpłatności). Skoro tak, to pożyczka może być również nieodpłatna, a w konsekwencji tego, że kontrakt o jej udzielenie również jest umową pożyczki, czynność taka podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
Zatem należy stwierdzić, że nawet gdyby pożyczka miała charakter nieodpłatny (tzn. nie byłaby oprocentowana - w treści pytania nie jest wspominane o oprocentowaniu), moim zdaniem podlegałaby opodatkowaniu taką daniną.
Podkreślić trzeba, że sam fakt, iż czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie przesądza jeszcze automatycznie o konieczności zapłaty tego podatku.
Skoro bowiem w badanej sytuacji pożyczkodawcą jest udziałowiec spółki, to wobec takiej pożyczki (zarówno odpłatnej jak i nieodpłatnej) ma zastosowanie zwolnienie ukonstytuowane w art. 9 pkt 10 lit. i) u.p.c.c., według którego zwalnia się od podatku od czynności cywilnoprawnych pożyczki udzielane spółce kapitałowej przez jej wspólnika lub akcjonariusza.
Z uwagi nam zastosowane zwolnienie i brak odpowiednich zapisów w u.p.c.c. oraz samej deklaracji, moim zdaniem podatnik nie ma obowiązku informowania organu podatkowego (składania deklaracji PCC) o jej zaciągnięciu czy udzieleniu.
Na zakończenie należy wskazać, że brak oprocentowania pożyczki skutkuje tym, iż po stronie spółki powstanie przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia.