Czy pracodawca będący podatnikiem VAT może odliczyć VAT naliczony z tytułu nabycia okularów korekcyjnych dla pracownika?

Pytanie pochodzi z publikacji Vademecum Doradcy PodatkowegoZatrudniony w naszej firmie pracownik dokonał zakupu okularów korekcyjnych. Faktura wystawiona została na naszą firmę i pracownik otrzymał zwrot poniesionych kosztów na zakup okularów. Firma jest zobowiązana zapewnić pracownikowi zatrudnionemu na stanowisku z komputerem profilaktyczną opiekę zdrowotną, w tym okulary korygujące wzrok, zgodnie z zaleceniem lekarza.Czy w tej sytuacji mamy prawo do odliczenia VAT?

Odpowiedź:

Nabycia okularów dokonuje jednak pracownik (to na niego przechodzi prawo do rozporządzania towarem jak właściciel), stąd pracodawca będący podatnikiem VAT (nawet mimo wystawienia faktury na niego) nie jest nabywcą okularów i nie może odliczyć VAT naliczonego. Potwierdzają to liczne interpretacje indywidualne (przykłady w uzasadnieniu). Wprawdzie interpretacje nie są źródłem prawa, jednak w tym wypadku stanowisko organów podatkowych jest przekonywujące. Nadto przy wskazywaniu na fakturze pracodawcy jako nabywcy może się pojawić zarzut (i w stosunku do sprzedawcy, i pracodawcy), że taka faktura jest fakturą nierzetelną.
Przy czym zrefundowanie pracownikowi kosztów zakupu okularów nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, ponieważ czynność przekazania określonej kwoty pieniężnej nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Uzasadnienie:

Przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 8 stycznia 2015 r., IPTPP1/443-759/14-4/ŻR, wskazał: "W opisanym przypadku nabycia okularów korekcyjnych dokonuje pracownik i to pracownik - a nie pracodawca, który tylko finansuje ich zakup - posiada prawo do rozporządzania okularami jak właściciel. Jak wskazał Wnioskodawca okulary korekcyjne są zapewniane pracownikom, w przypadku, gdy zgodnie z zaleceniem lekarza wyniki badań okulistycznych przeprowadzanych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania. Wówczas pracownik w imieniu Spółki dokonuje nabycia okularów korekcyjnych, które są dostosowane do jego indywidualnych potrzeb i to pracownik wchodzi w ekonomiczne władztwo tego towaru. Z samego wystawienia faktury na pracodawcę, jeżeli pracodawca ten nie nabył faktycznie okularów (nie doszło do przeniesienia rozporządzania okularami jak właściciel pomiędzy zakładem optycznym a pracodawcą), nie można wywodzić prawa do odliczenia podatku wynikającego z tej faktury. Tym samym, w sytuacji, gdy prawo do rozporządzania towarem jak właściciel przysługuje pracownikowi, pracodawca nie ma prawa do odliczenia podatku związanego z nabyciem przez pracowników okularów korekcyjnych, które są wykorzystywane przez tych pracowników również podczas wykonywania obowiązków służbowych. Zatem, Wnioskodawca nie ma prawo do odliczenia podatku VAT z faktur wystawionych na Spółkę, dokumentujących zakup przez pracowników przedmiotowych okularów".
Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 14 listopada 2014 r., IBPP2/443-810/14/AB, wskazał że: "po stronie Wnioskodawcy, który finansuje pracownikowi zakup okularów, nie mamy do czynienia z żadną czynnością opodatkowaną wymienioną w katalogu art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) - dalej u.p.t.u. Okulary korekcyjne nabyte przez pracownika są od momentu nabycia jego własnością, zatem Spółka nimi nie dysponuje i w konsekwencji nie dojdzie do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Tym samym, nie dojdzie do przekazania okularów korekcyjnych przez Spółkę na rzecz pracownika".
Tożsame stanowisko przedstawił Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 17 lutego 2014 r., IPPP3/443-1068/13-4/MKw.
Również w piśmie Ministra Finansów z dnia 19 listopada 2014 r., PT8/0602/5/818/SBA/14/RD105621, stanowiącym odpowiedź na interpelację poselską w kwestii odliczenia przez pracodawcę podatku od towarów i usług od zakupu okularów korekcyjnych dla swoich pracowników – podzielono zapatrywania wskazane wyżej, przy czym ewentualnie nabiera znaczenia kwestia, cyt.: "czy w rozpatrywanym stanie faktycznym pracownik nabywa okulary i posiada prawo do rozporządzania nimi jak właściciel a Wnioskodawca zwraca mu jedynie koszt zakupu, czy też prawo do rozporządzania okularami jak właściciel przysługuje Wnioskodawcy, a w ramach regulacji zakładowych, udostępnia on okulary pracownikowi, na określonych warunkach (np. wyłącznie do użytku służbowego z obowiązkiem zwrotu po ustaniu stosunku pracy)".
Nietrudno zauważyć, że powyższa hipoteza byłaby raczej rzadko osiągalna w praktyce.

Marcin Andrzejowicz, autor współpracuje z publikacją Vademecum Doradcy Podatkowego

Odpowiedzi udzielono 5 lutego 2015 r.