Czy należy uzgodnić z Naczelnikiem Urzędu Skarbowego proporcję sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej w przypadku sprzedaży wyposażenia, od którego nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT?
Podatnik VAT kupił w 2007 r. okazyjnie narzędzia stolarskie: pilarkę za 1000 zł oraz strugarkę również za 1000 zł. Wartość rynkowa tych urządzeń jest znacznie wyższa. Zakup był zwolniony z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm). Nie zaliczył tych narzędzi do środków trwałych, ani też nie zostały wpisane do ewidencji wyposażenia z uwagi na niską cenę zakupu. Nakładów na remont tych maszyn praktycznie nie ponosił, tylko koszty bieżącej eksploatacji. Obecnie chce te maszyny sprzedać za ok. 6000 zł za sztukę.
Jak w tej sytuacji należy postąpić?
Podatnik do tej pory dokonywał wyłącznie sprzedaży opodatkowanej. Praktycznie w dalszym ciągu będzie występowała głównie sprzedaż opodatkowana, z wyjątkiem tej sprzedaży.
Czy w tej sytuacji podatnik jest zobligowany do rozliczania strukturą sprzedaży zakupów związanych z ogólnym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa takich jak czynsz, telefon, usługi księgowe i kadrowe?
Rozliczanie sprzedaży strukturą zakupów rzeczywiście będzie w tej sytuacji nieuniknione. Uzgadnianie jednak wartości tej struktury z naczelnikiem urzędu skarbowego jest tu w mojej ocenie niecelowe.
Prawo do odliczenia od VAT należnego kwoty VAT naliczonego przysługuje podatnikowi w zakresie, w jakim towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych VAT (art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. – dalej u.p.t.u.). Należy podkreślić, że rozgraniczanie VAT naliczonego przy zakupach na podatek, który podlega odliczeniu od VAT należnego (w tym odliczeniu wg tzw. proporcji sprzedaży) i na podatek, który takiemu odliczeniu nie podlega, zasadne jest jedynie w przypadku gdy nabywane towary i usługi służą do wykonywania zarówno sprzedaży opodatkowanej jak i zwolnionej z VAT. Niewątpliwie wydatki związane z ogólnym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa, jak m.in. wydatki z tytułu czynszu, usług księgowych i kadrowych dotyczą w analizowanym przypadku nie tylko standardowych czynność opodatkowanych VAT, ale również czynności zwolnionych od podatku (dostawy narzędzi). W takiej sytuacji rozliczenie VAT naliczonego zawartego w cenie tych wydatków wg tzw. struktury sprzedaży należy uznać za nieuniknione.

Co istotne, nie mamy tu do czynienia ze sprzedażą środków trwałych podlegających amortyzacji, a zatem obrót uzyskany ze sprzedaży narzędzi powinien być przy ustalaniu ww. proporcji uwzględniony (wniosek z art. 90 ust. 5 u.p.t.u.).
Autor pytania wskazuje, że podatnik wykonuje z zasady wyłącznie czynności opodatkowane VAT. Domniemywać więc należy, że w poprzednim roku wykonywał on w 100% sprzedaż opodatkowaną. Proporcja zatem wstępna, wg której podatnik rozlicza zakupy związane z ogólnym funkcjonowaniem przedsiębiorstwa wynosi 100%. Podatnik więc co do zasady powinien tu odliczać VAT naliczony w 100%, a po zakończeniu roku podatkowego dokonać ewentualnej korekty odliczonego VAT (art. 91 ust. 1 zdanie pierwsze u.p.t.u.). Przy czym należy pamiętać, że w przypadku gdy różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekroczy dwóch punktów procentowych, to dokonywanie korekty odliczonego VAT będzie niecelowe (art. 91 ust. 1 zdanie drugie u.p.t.u.).
Odnosząc się do kwestii ustalania proporcji szacunkowo, w oparciu o prognozę uzgadnianą z naczelnikiem urzędu skarbowego, należy pamiętać, iż przesłankami do takiego działania jest:
• uzyskanie w poprzednim roku podatkowym obrotu w wysokości niższej niż 30.000 zł. (art. 90 ust. 8 u.p.t.u.), albo
• uznanie przez podatnika, że w odniesieniu do niego ustalona w sposób standardowy proporcja byłaby niereprezentatywna (art. 90 ust. 9 u.p.t.u.).
Pierwsza z przytoczonych przesłanek raczej nie wymaga wyjaśnień. Jeżeli natomiast chodzi o drugą przesłankę, to należy podkreślić, że w praktyce działanie podatnika w dużej mierze uzależnione jest tu od jego woli – ustawodawca nie wskazuje bowiem przede wszystkim co należy rozumieć pod pojęciem "niereprezentatywności", a ponadto owa niereprezentatywność zależeć ma od uznania podatnika. Nawet więc gdyby w ocenie organów podatkowych podatnik dopuścił tu się błędu, to zawsze może się z tego wytłumaczyć, że zgodnie z jego uznaniem taki błąd nie miał miejsca i w myśl literalnego brzmienia przytoczonych regulacji organ podatkowy takim wyjaśnieniom nie będzie mógł się sprzeciwić.

Sprzedaż narzędzi ze stawką ZW nie powinna w analizowanym przypadku znacząco wpłynąć na różnicę pomiędzy proporcją wstępną i ostateczną. Nie ma więc w tej sytuacji powodów, dla których podatnik miałby uznać, że wyliczona przez niego w standardowy sposób proporcja, wg której ustala się odsetek VAT naliczonego podlegającego odliczeniu od podatku należnego miałaby być niereprezentatywna. Zakładając przy tym, że wartość obrotu uzyskanego przez podatnika w poprzednim roku przekroczyła 30.000 zł., ustalanie proporcji szacunkowo wg prognozy ustalonej z naczelnikiem urzędu skarbowego jest niecelowe.