Firma nasza zawarła z gminą miejską umowę najmu nieruchomości gruntowej (w pasie drogowym) przed sklepem na parking. Za wynajmowaną nieruchomość ustalony jest czynsz. Umowa zawarta jest na czas nieoznaczony z zastrzeżeniem, iż z chwilą rozwiązania umowy zobowiązujemy się zwrócić nieruchomość w stanie takim jak przed zawarciem umowy. Nakłady na parking w 100% poniesione przez nas zakalikowaliśmy jako "inwestycje w obcym środku trwałym" ze stawką amortyzacyjną 4,5%.

Czy nasze postępowanie jest prawidłowe?
Czy od dnia 1 stycznia 2012 r. możemy zwiększyć stawkę amortyzacji do 10%?

Odpowiedź na pytanie zależy od przyjęcia jednego z dwóch możliwych stanowisk. W mojej ocenie firma ma możliwość podwyższenia stawki amortyzacyjnej z 4,5% do 10%. Organy podatkowe są jednak innego zdania.
Amortyzacji podlegają, między innymi, przyjęte do używania – niezależnie od przewidywanego okresu używania - inwestycje w obcych środkach trwałych (zob. art. 22a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 późn. zm. - dalej u.p.d.o.f.). Przepisy nie definiują pojęcia "inwestycji w obcym środku trwałym". Za inwestycje w obcych środkach trwałych uważa ogół działań (nakładów) podatnika odnoszących się do niestanowiącego jego własności środka trwałego, które zmierzają do jego ulepszenia lub polegają na stworzeniu składnika majątku mającego cechy środka trwałego (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 15 czerwca 2010 r. - ITPB1/415-277/10/PSZ). Najprawdopodobniej zatem firma prawidłowo uznała nakłady na parking (a więc budowlę) jako inwestycję w obcym środku trwałym (najprawdopodobniej, gdyż z treści pytania nie wynika o jakie konkretnie nakłady chodzi).

Mając to na uwadze wskazać pragnę, że podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, z tym że dla inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach - okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat (zob. art. 22j ust. 4 pkt 1 u.p.d.o.f.). A zatem maksymalna roczna stawka amortyzacyjna wynosi w takich przypadkach 10%.

Kwestią sporną jest przy tym czy po rozpoczęciu amortyzacji możliwa jest zmiana (podwyższanie lub obniżanie) indywidualnie ustalonych stawek amortyzacyjnych. W mojej ocenie możliwość taka – skoro nie zakazuje tego żaden przepis – istnieje (w szczególności nie ma w takiej sytuacji zastosowania przepis wyłączający zmianę metodę amortyzacji – zob. art. 22h ust. 2 u.p.d.o.f.). Organy podatkowe reprezentują jednak w tej kwestii odmienne stanowisko. Tytułem przykładu wskazać można interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2009 r., IPPB1/415-324/09-5/IF, w której czytamy, że "zmiana stawki amortyzacyjnej możliwa jest tylko przy stosowaniu metody określonej w art. 22i ust. 1, tj. przy stosowaniu stawek wynikających z Wykazu stawek amortyzacyjnych. Z pytania zadanego przez Wnioskodawczynię wynika, iż do amortyzacji nieruchomości zastosuje metodę wynikającą z art. 22j ust. 1, tj. metodę indywidualnych stawek nie wynikających z Wykazu stawek amortyzacyjnych. Metoda ta nie przewiduje możliwości podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacyjnych w trakcie trwania okresu amortyzacji". Innym przykładem może być interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 25 lutego 2011 r., ILPB1/415-1351/10-2/AG, w której czytamy, że "zasadą jest, że odpisy amortyzacyjne dokonywane są od ustalonej w sposób wskazany przepisami wartości początkowej danego środka trwałego według wybranej (mogącej mieć zastosowanie) metody amortyzacji oraz stawki amortyzacyjnej aż do zrównania sumy tych odpisów z wartością początkową. (...) Wnioskodawca obowiązany jest wybraną stawkę amortyzacyjną związaną z wybraną metodą amortyzacji stosować do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego. w konsekwencji nie jest możliwe obniżenie indywidualnie ustalonej stawki amortyzacyjnej bądź zmiana przyjętej stawki amortyzacyjnej z 10% na 33,33%, jak i w dalszej konsekwencji, dokonanie korekty zapisów w ewidencji środków trwałych oraz rozliczeń podatku dochodowego za lata 2008-2010".

A zatem odpowiedź na pytanie zależy od przyjęcia jednego z dwóch wskazanych powyżej stanowisk. W mojej ocenie firma ma możliwość podwyższenia stawki amortyzacyjnej z 4,5% do 10%. Jeżeli jednak przyjąć stanowisko reprezentowane przez organy podatkowe, firma możliwości takiej nie ma.