Odrzucenie skargi zamyka drogę sądową. Te kilka słów może stanowić prawdziwy dramat dla wielu podatników i ich pełnomocników. Co takiego się wydarzyło? Otóż, od 1 stycznia 2025 r. funkcjonuje nowy system komunikacji elektronicznej e-Doręczenia (obok dwóch równolegle funkcjonujących e-PUAP i e-Urząd Skarbowy), który miał być docelowo jedynym systemem komunikacji z organami państwowymi, a stał się prawdziwą pułapką.
Okazuje się bowiem, że część pełnomocników przy użyciu tego systemu wnosiła do organów podatkowych skargi na decyzje podatkowe, które następnie były odrzucane. Jako powód podawano niepoprawny system komunikacji - skutkowało to brakiem możliwości rozpoznania skargi przez sąd administracyjny.
Jak wnieść skargę skutecznie - rozbieżne stanowiska sądów
- Sądy pierwszej instancji dotychczas prezentowały rozbieżne stanowiska w kwestii możliwości prawidłowego wniesienia skargi za pośrednictwem e-Doręczeń. Naliczyliśmy około 80 odrzuconych skarg przez WSA. Przykłady to: II SA/Łd 426/25 - postanowienie WSA w Łodzi z 25 września 2025 r; I SA/Ke 67/25 - postanowienie WSA w Kielcach z 18 marca 2025 r; I SA/Gl 466/25 - postanowienie WSA w Gliwicach z 28 kwietnia 2025; I SA/Bd 162/25 - postanowienie WSA w Bydgoszczy z 13 maja 2025r.; I SA/Kr 324/25 - postanowienie WSA w Krakowie z 2 czerwca 2025 r. A z pewnością jest ich dużo więcej– informuje Marcin Pietrusiński, doradca podatkowy z Kancelarii Pietrusiński sp.k.
Czytaj też w LEX: Nieskuteczność doręczeń przez e-urząd skarbowy na osobiste konto pełnomocnika szczególnego >
Pojawiły się też niekorzystne rozstrzygnięcia NSA w tej kwestii. Przykładowo, wspomniane postanowienie WSA w Kielcach z 18 marca br. znalazło swój epilog w NSA (sygn. II FSK 672/25). Dotyczyło ono skargi podatnika na postanowienie dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w przedmiocie zastosowania do sprawy interpretacji ogólnej. WSA odrzucił skargę. Za podstawę prawną podał art. 58 par. 1 pkt 6 i par. 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skarga została bowiem złożona za pośrednictwem systemu e-Doręczenia.
Pełnomocnik skarżącego wniósł skargę kasacyjną do NSA i zaskarżył to postanowienie w całości, zarzucając mu m.in. naruszenie wielu przepisów, poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że wniesienie skargi przy wykorzystaniu udostępnionej przez organ elektronicznej skrzynki podawczej w systemie e-Doręczeń stanowi naruszenie właściwego sposobu wniesienia skargi.
Czytaj też w LEX: Czy ustawodawca, nowelizując ustawę o doręczeniach elektronicznych, zapomniał o postępowaniu sądowoadministracyjnym? >
NSA w postanowieniu z 24 czerwca br. wskazał, że kluczowym w sprawie okazało się zbadanie dochowania właściwego trybu wniesienia skargi złożonej w formie dokumentu elektronicznego. Zdaniem NSA złożona pierwotnie skarga nie została wniesiona do elektronicznej skrzynki podawczej organu, a nadana na adres e-Doręczeń organu, który stanowi adres do doręczeń elektronicznych Krajowej Informacji Skarbowej.
NSA argumentował w tym postanowieniu, że wniesienie skargi w postaci elektronicznej na adres do doręczeń elektronicznych organu, tj. za pośrednictwem systemu e-Doręczeń, stanie się możliwe dopiero 1 października 2029 r.
Czytaj też w LEX: Termin odebrania korespondencji doręczanej przez PURDE w sytuacji, gdy podstawowy termin doręczenia przypada na dzień wolny od pracy >
Czytaj również: Nie tylko KSeF, ale duże zmiany w JPK VAT - ministerstwo zaskoczyło podatników
Sprawdź również książkę:
Doręczenia elektroniczne. Komentarz
>>
Podatnik traci konstytucyjne prawo do sądu
- Ci, którzy na fali wprowadzenia tzw. e-Doręczeń wnieśli skargi elektronicznie, ale nie przez e-PUAP, tylko przez e-Doręczenia, mają problemy. Sądy zasadniczo odrzucają takie skargi, wskazując m.in., że na ten moment e-Doręczenia nie są kanałem komunikacji z sądem. Zakładam, że jedną z przyczyn „zamieszania” jest sposób składania skarg. Otóż skargę wnosi się do sądu, ale za pośrednictwem organu, który np. wydał decyzję, z którą podatnik się nie zgadza. Fizycznie skarga jest więc wysyłana do organu, ale wnosi się ją do sądu. To mogło zmylić tych, którzy stwierdzili, że skoro kierują pismo do organu, to naturalnie mogą skorzystać z e-Doręczeń – komentuje Marcin Bodziony, doradca podatkowy, ekspert w zakresie kontroli i postępowań podatkowych.
Jego zdaniem, od strony stricte formalnej, argumenty za odrzuceniem skargi wniesionej przez e-Doręczenia są bardzo silne.
- Tyle tylko, że koniec końców podatnik traci konstytucyjne prawo do sądu, na skutek tak naprawdę drugorzędnych, formalnych okoliczności. Możemy być jednak pewni, że jeszcze wiele razy usłyszymy o rozstrzygnięciu w podobnej sprawie, a to z tego powodu, że sporo skarg zostało wniesionych przez e-Doręczenia. Odrzucenie skargi to zaś poważny problem. Zarówno dla podatnika, jak i pełnomocnika – podkreśla Marcin Bodziony.
Zobacz też procedury w LEX: Odrzucenie skargi przez WSA > oraz: Skarga kasacyjna od postanowienia kończącego postępowanie w sprawie >
Wskazuje, że jak wchodziły e-Doręczenia, to analizował tę kwestię i uznał właśnie tak jak większość sądów, że e-Doręczeniami nie można wnosić skarg.
- W takich okolicznościach powodujących wątpliwości, w naszej kancelarii, a także we wszystkich podmiotach, z którymi współpracuję, zarządziliśmy, że wszystko co dotyczy sądu, kierujemy przez e-PUAP. Niestety, pełnomocnicy, którzy nie mają zbyt dużej styczności z procedurą sądowoadministracyjną, mogli się na te e-Doręczenia naciąć – komentuje Marcin Bodziony.
Jego zdaniem walczą oni teraz do upadłego o odmienną interpretację tego zagadnienia, bo jeśli wnieśli skargę odrzuconą, to istnieje duże prawdopodobieństwo odpowiedzialności cywilnej za błąd w sztuce.
Zobacz też w LEX: e-Doręczenia: Obowiązki pełnomocników od 1 stycznia 2025 >
e-Doręczenia to odpowiednik nadania przesyłki w placówce Poczty Polskiej
Kolejny ekspert zwraca uwagę na zamieszanie w tym obszarze.
- Ostatnie lata pokazały, jak wiele wątpliwości budzi komunikacja elektroniczna z sądami. Problemy dotyczyły zarówno liczenia terminów przy odbiorze pisma sądowego przez stronę w dni wolne, jak i oceny, czy przesłanie skanu pisma przez rządową stronę spełnia wymogi ustawowe. Równoległe funkcjonowanie e-Doręczeń, e-PUAP i e-Urzędu Skarbowego dodatkowo komplikuje sytuację – zauważa dr Radosław Bulejak, radca prawny, doradca podatkowy z kancelarii AXELO Prawo i Podatki.
Jego zdaniem strony mogą więc w dobrej wierze uznawać, że skarga przekazana organowi podatkowemu w sposób elektroniczny powinna zostać rozpoznana merytorycznie.
- Nie można zapominać, że e-Doręczenia to elektroniczny odpowiednik nadania przesyłki w placówce Poczty Polskiej. Nie ma zatem różnicy jakościowej między wysyłką listu poleconego a przesyłką przekazaną w systemie e-Doręczeń – podkreśla dr Radosław Bulejak.
Niestety sądy uważają inaczej i odrzucają tak wniesione skargi.
Czytaj też w LEX: Krok po kroku - Doręczenia elektroniczne dla profesjonalnych pełnomocników i notariuszy >
Postanowienie NSA światełkiem w tunelu
Okazuje się, że Naczelny Sąd Administracyjny dostrzegł jednak powagę zaistniałego problemu i zmienia swoje stanowisko w omawianej sprawie na korzystne dla podatników i ich pełnomocników.
- Pojawiło się jedno z pierwszych orzeczeń NSA (sygn. I FSK 1395/25), które mamy nadzieję, zapewni podatnikom sprawiedliwy dostęp do sądów i spowoduje jednolitość orzecznictwa - informuje Marcin Pietrusiński, doradca podatkowy z Kancelarii Pietrusiński sp.k.
Ekspert dodaje, że jego kancelaria uzyskała takie korzystne postanowienie sądu. Szerzej na ten temat w rozmowie z Marcinem Pietrusińskim, którą opublikujemy w środę.
Zobacz też w LEX: e-Doręczenia: alternatywy i konsekwencje dla pełnomocników i przedsiębiorców >
