Zastanawiamy się nad założeniem przedstawicielstwa handlowego na terenie Rosji. Czy koszty takiej jednostki możemy zaliczyć do kosztów naszej działalności w Polsce (koszty pracownika, najem biura, artykuły biurowe)? Przedstawicielstwo samo w sobie nie ma prawa dokonywania sprzedaży, a jedynie pozyskiwanie na terenie Rosji kontrahentów; sprzedaż będzie odbywała się z terenu Polski od naszej firmy.
Czy jeżeli nasza firma (jednoosobowa działalność gospodarcza) będzie dokonywała eksportu towarów dla spółki z o.o. na terenie Rosji, w której mamy 50% udziałów, to czy jesteśmy zobowiązani zgłaszać lub prowadzić jakąś dodatkową dokumentację dla urzędu skarbowego?

1) Koszty funkcjonowania przedstawicielstwa mogą stanowić koszty uzyskania przychodów w Polsce.
2) Jeśli już dokonana (albo planowana) wartość transakcji z podmiotem rosyjskim (w którym macie udział kapitałowy) przekraczać będzie równowartość 50.000 euro (liczonych kursem średnim NBP z ostatniego dnia roku poprzedzającego analizowany rok), to wówczas powinna zostać sporządzona szczególna dokumentacja tych transakcji.
Ad. 1)
Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - dalej u.p.d.o.f., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych jako koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.
W kontekście sytuacji opisywanej w pytaniu należałoby się zastanowić, czy "przedstawicielstwo" w Rosji mogłoby ewentualnie być uznane za Wasz zagraniczny zakład (w rozumieniu u.p.d.o.f. i stosownej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania). Wówczas to bowiem koszty związane z funkcjonowaniem takiego "przedstawicielstwa" musiałyby być uznane za koszty zakładu i jako takie nie mogłyby nie być kosztem uzyskania przychodów w Polsce.
Definicja zagranicznego zakładu zawarta jest w art. 5a pkt 22 u.p.d.o.f. Nie pozwala ona na jednoznaczne rozstrzygnięcie, czy "przedstawicielstwo" jest zakładem. Należy się zatem odwołać jeszcze do regulacji stosownej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Najpierw przypomnieć jeszcze należy, iż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) - dalej u.s.d.g., przedsiębiorcy zagraniczni mogą tworzyć przedstawicielstwa z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zakres działania przedstawicielstwa może obejmować wyłącznie prowadzenie działalności w zakresie reklamy i promocji przedsiębiorcy zagranicznego. Powyższe odpowiednio można odnieść do przedstawicielstw przedsiębiorców polskich zagranicą. One również powołane będą wyłącznie do prowadzenia działalności w zakresie promocji i reklamy polskiego przedsiębiorstwa zagranicą.
W myśl przepisów Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Moskwie dnia 22 maja 1992 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 125, poz. 569, z późn. zm.) - dalej Umowa, za zakład nie będzie się uważać następujących m.in. rodzajów działalności prowadzonych w jednym Umawiającym się Państwie (tu: w Rosji) przez osobę mającą miejsce zamieszkania lub siedzibę w drugim Umawiającym się Państwie (tu: w Polsce):
- stałe placówki utrzymywane wyłącznie w celu zakupu dóbr lub towarów albo w celu zbierania informacji dla przedsiębiorstwa,
- stałe placówki utrzymywane wyłącznie w celu prowadzenia dla przedsiębiorstwa jakiejkolwiek innej działalności mającej przygotowawczy lub pomocniczy charakter,
Co do zasady, przedstawicielstwo służy działalności pomocniczej i przygotowawczej oraz zbieraniu informacji. Przedstawicielstwo nie będzie więc zakładem. Skoro nie będzie to zakład, to obecność tego przedstawicielstwa w Rosji nie będzie tam wywoływać skutków fiskalnych (na gruncie podatku dochodowego). Koszty funkcjonowania tego przedstawicielstwa mogą zatem stanowić koszty uzyskania przychodów w Polsce.

Ad. 2)
W tym przypadku będziemy mieli do czynienia z transakcjami pomiędzy dwoma podmiotami (polskim i zagranicznym), gdzie jeden z nich ma 50% udziałów w drugim podmiocie. Podmioty te są powiązane kapitałowo w rozumieniu przepisów podatkowych. Powiązanie kapitałowe to bowiem sytuacja taka, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 5% (art. 25 ust. 5a u.p.d.o.f.).
Sprzedaż (eksport) towarów jest to zatem transakcja z podmiotem powiązanym.
Podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej elementy wskazane w art. 25a ust. 1 u.p.d.o.f.
Obowiązek ten obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość 50.000 euro (dla sprzedaż towarów).
Jeśli zatem już dokonana (albo planowana) wartość transakcji z podmiotem rosyjskim (którego jesteście udziałowcem) przekraczać będzie równowartość 50.000 euro (liczonych kursem średnim NBP z ostatniego dnia roku poprzedzającego analizowany rok), to wówczas powinna zostać sporządzona szczególna dokumentacja tych transakcji.