Zgodnie z przepisami ustawy z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r., poz. 568 ze. zm.), pracodawcy mogą zawierać z przedstawicielami załogi porozumienia w celu ograniczenia negatywnych skutków kryzysu wywołanego epidemią koronawirusa. Porozumienia zawarte na podstawie art. 15g określają warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy. Natomiast porozumienia zawarte na podstawie art. 15zf mogą być dotyczyć:
- wprowadzenia równoważnego systemu czasu pracy w przedłużonym okresie rozliczeniowym (art. 15 zf ust. 1 pkt 2 ),
- stosowania mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę zawartych z tymi pracownikami, w zakresie i przez czas ustalone w porozumieniu (art. 15 zf ust. 1 pkt 3 ):
- ograniczenia nieprzerwanego odpoczynku (art. 15 zf ust. 1 pkt 1).
Przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek przekazania kopii porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy. Ma to zrobić w ciągu 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.
Ile porozumień zgłoszono do PIP
Z danych, jakie uzyskał serwis Prawo.pl z Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że do 17 kwietnia 2020 r. zgłoszono do okręgowych inspektoratów pracy w całym kraju w sumie 7796 porozumień zawartych w trybie art. 15g ww. ustawy. Wszystkie zostały zawarte na maksymalny okres 3 miesięcy.
Zdecydowanie mniej zawarto natomiast porozumień w trybie art. 15zf ustawy. Na pewno było ich minimum 407. Trudność w uzyskaniu dokładnej liczby wynika z faktu, iż dane udostępnione nam przez PIP z OIP w Warszawie i z OIP we Wrocławiu nie podają dokładnej liczby zawartych porozumień (dane poniżej). Informacja z Mazowsza wskazuje jedynie, że w treści porozumień zastosowano rozwiązania art. 15zf. W ilu – nie wiadomo. Z kolei Dolny Śląsk informuje, że ok. 50 proc. porozumień zawiera rozwiązania uzgodnione na podstawie z art. 15zf. Nie są to jednak liczby ostateczne, bo - jak twierdzi PIP - ze względu na obowiązek poddawania kwarantannie korespondencji kierowanej do PIP, informacja nie obejmuje treści porozumień przesłanych przez pracodawców, które ze względów bezpieczeństwa nie zostały zarejestrowane.
Liczba zawartych porozumień, dane Państwowej Inspekcji Pracy
OIP Białystok:
Zarejestrowano 185 porozumień na mocy - art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 20 porozumień z rozwiązaniami art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku - 4
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 14
OIP Bydgoszcz:
Zarejestrowano 352 porozumienia na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 36 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie - art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku – 11
- prowadzenie równoważnego czasu pracy – 25
OIP Gdańsk:
Zarejestrowano 346 porozumień na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 21 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku - 6
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 39
OIP Katowice:
Zarejestrowano 1272 porozumienia na mocy - art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 48 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku -
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 48
OIP Kielce:
Zarejestrowano 199 porozumienia na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 9 porozumień z rozwiązaniami - art. 15zf
- stosowanie mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę - 1
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 8
OIP Kraków:
Zarejestrowano 399 porozumienia na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 23 porozumienia uzgodnione na podstawie - art. 15zf
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy – 23
OIP Lublin:
Zarejestrowano 294 porozumienia na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 21 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie - art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku - 5
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy -16
OIP Łódź:
Zarejestrowano o 396 porozumienia na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 55 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku - 7
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 48
OIP Olsztyn:
Zarejestrowano 185 porozumienia na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 12 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie art. 15zf
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 12
OIP Opole:
Zarejestrowano 109 porozumień na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 55 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie art. 15zf
- stosowanie mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę - 5
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 12
OIP Poznań:
Zarejestrowano 818 porozumień na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 11 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku - 5
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy -6
OIP Rzeszów:
Zarejestrowano 528 porozumienia na mocy - art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 28 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku - 3
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 18
- stosowanie mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę - 7
OIP Szczecin:
Zarejestrowano 250 porozumień na mocy - art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zarejestrowano 48 porozumień uzgodnionych na podstawie - art. 15zf
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 33
- stosowanie mniej korzystnych warunków zatrudnienia pracowników niż wynikające z umów o pracę - 15
OIP Warszawa:
Zarejestrowano 1271 porozumień na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
W treści porozumień zastosowano rozwiązania art. 15zf
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy
OIP Wrocław:
Zarejestrowano 983 porozumienia na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
- ok. 50 proc. porozumień zawiera rozwiązania uzgodnione na podstawie z art. 15zf
OIP Zielona Góra:
Zarejestrowano 209 porozumienia na mocy art. 15g
Przeciętny czas obowiązywania porozumienia - 3 miesiące
Zgłoszono 20 porozumień z rozwiązaniami uzgodnionymi na podstawie art. 15zf
- ograniczenie nieprzerwanego odpoczynku - 12
- wprowadzenie równoważnego czasu pracy - 8
To dużo czy mało?
- Duża liczba porozumień przekazywanych do Okręgowych Inspektoratów Pracy świadczy o tym, że rozwiązania dostępne w ramach tarczy antykryzysowej mogą ułatwić pracodawcom przetrwanie i unikniecie zwolnień pracowników. Zawierane porozumienia świadczą o dużej odpowiedzialności pracodawców i pracowników, którzy decydują się na konstruktywny dialog i czasowe wprowadzenie nadzwyczajnych rozwiązań ograniczających negatywne skutki pandemii koronawirusa – uważa Wiesław Łyszczek, Główny Inspektor Pracy.
Innego zdania są jednak eksperci.
Sprawdź również książkę: Tarcza antykryzysowa. Szczególne regulacje w prawie pracy, prawie urzędniczym i prawie ubezpieczeń społecznych. Komentarz [PRZEDSPRZEDAŻ] >>
- Liczba zawieranych porozumień jest nieduża, biorąc pod uwagę, że ustawa nie przewiduje żadnych limitów dotyczących stanu zatrudnienia. Takie porozumienie może zawrzeć zarówno mikroprzedsiębiorca, jak i korporacja. Warto wspomnieć, że w 2017 r. w Polsce działało 2,08 mln przedsiębiorstw niefinansowych, w tym mikro - 2 mln, małych - 53,8 tys., średnich - 15,3 tys. i dużych - 3,6 tys. – mówi dr hab. Monika Gładoch, prof. UKSW, kierownik Katedry Prawa Pracy, radca prawny.
Jak podkreśla, okres trwania porozumień z art. 15g (3 miesiące) sugeruje, że są one zawierane głównie w celu osiągnięcia wsparcia z urzędu pracy w postaci dofinansowania wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy. Inne porozumienia (te z art. 15 zf) należą do rzadkości. - Można by odnieść się do tych danych szerzej, gdyby wynikała z nich choćby liczba pracowników objętych porozumieniami. Wtedy mogłoby się na przykład okazać, że porozumienia są rzadko zawierane w dużych firmach, gdzie działają związki zawodowe. Jak wiadomo bez ich zgody takie porozumienie, a co za tym idzie, także wsparcie finansowe, nie dojdzie do skutku – zaznacza prof. Monika Gładoch.
- W większości dużych firm branży metalowej czy hutniczej, tam, gdzie związki zawodowe były świadome sytuacji, zostały podpisane porozumienia. Wiem też, że zachodni właściciele nie narzucali skrajnych warunków – mówi adwokat dr Liwiusz Laska, były wiceprzewodniczący Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy, pełnomocnik Związku Metalowców. Według niego, interesującą byłaby informacja, o jakie kwoty dofinansowania wystąpili pracodawcy. – Wiem, że niespełna dwa tygodnie temu wnioski złożone tylko na Mazowszu opiewały na kwotę 483 mln zł, podczas gdy cały Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych dysponuje budżetem 750 mln zł. Za chwilę tych pieniędzy już nie będzie, o ile już ich nie ma – podkreśla dr Laska.
Czytaj również: Rząd zapłaci pracodawcom za utrzymanie pracowników, a potem ułatwi ich zwolnienie>>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
