Epidemia koronawirusa w poważny sposób wpłynęła na sytuację cudzoziemców, którzy mieszkają i pracują w naszym kraju. Wielu z nich – zwłaszcza obywatele Ukrainy - w ostatnich tygodniach masowo opuszczało Polskę w obawie przed utratą możliwości legalnego pobytu na terenie Polski i utratą możliwości legalnego wykonywania pracy. Remedium na te problemy miały być przepisy zwane powszechnie tarczą antykryzysową.
Wprowadzone rozwiązania przewidują:
Automatyczne przedłużenie terminów na złożenie wniosków o:
- udzielenie zezwoleń pobytowych (pobyt stały, czasowy, wnioski składane przez tzw. jednostki przyjmujące - na pobyt czasowy cudzoziemców w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa oraz w celu mobilności długoterminowej);
- przedłużenie wizy;
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE;
- przedłużenie pobytu w ramach ruchu bezwizowego.
W przypadku, kiedy termin na złożenie powyższych wniosków (ostatni dzień legalnego pobytu) wypadnie w czasie stanu zagrożenia epidemicznego lub w czasie stanu epidemii, ogłoszonego w związku z zakażeniem wirusem SARS-CoV-2, wniosek może zostać złożony do upływu 30 dnia po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał ostatni, a pobyt cudzoziemca w RP uważa się w tym czasie za legalny.
Automatyczne przedłużenie terminów:
- ważności wizy krajowej i ważności pobytu na podstawie tej wizy,
- okresu ważności zezwolenia na pobyt czasowy
- do upływu 30 dnia po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Sprawdź w LEX: Czy zmiana stanowiska pracy wymaga zmiany zezwolenia na pracę cudzoziemca? >
Wskutek wprowadzonych rozwiązań legalny pobyt na terenie RP w czasie trwania zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie będzie wymagał spełnienia ustawowego obowiązku stawiennictwa cudzoziemca w urzędzie wojewódzkim. Sprawy pobytowe cudzoziemcy będą mieli możliwość uregulować po ustaniu stanu zagrożenia. Możemy się jednak spodziewać paraliżu urzędów w ciągu kolejnych miesięcy po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w związku z powyższym nie warto odkładać spraw pobytowych na ostatnie dni przedłużonych terminów.
Sprawdź również książkę: Zatrudnianie w Polsce cudzoziemców spoza UE >>
Automatyczne przedłużenie terminów ważności:
- zezwoleń na pracę;
- decyzji o przedłużeniu zezwolenia na pracę
- decyzji o przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową
- do upływu 30 dnia po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Sprawdź w LEX: Czy należy rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem z Ukrainy, któremu skończyła się ważność oświadczenia o powierzeniu pracy? >
Jednocześnie termin na złożenie wniosku o przedłużenie zezwoleń na pracę zostaje przedłużony do upływu 30 dnia po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.
Automatyczne przedłużenie okresu świadczenia pracy przez cudzoziemców na podstawie oświadczenia o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi i wpisie oświadczenia do ewidencji
Jeśli okres świadczenia pracy objęty oświadczeniem zakończyłby się w czasie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, cudzoziemcy (obywatele Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy) mogą świadczyć pracę w okresach nieobjętych oświadczeniem, na rzecz podmiotu, który to oświadczenie złożył, do upływu 30 dnia po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Sprawdź w LEX: Czy można powierzyć cudzoziemcowi inne stanowisko niż określone w zezwoleniu na pracę? >
Cudzoziemcy będą mieli możliwość wykonywania pracy w ramach określonych w dotychczas wydanych zezwoleniach. Czy w związku z tym pracodawcy będą mogli objąć zatrudnionych cudzoziemców przestojem lub obniżonym wymiarem czasu pracy i skorzystać z dofinansowania do wynagrodzeń przewidzianego w tarczy antykryzysowej?
Należy pamiętać, że nielegalne jest powierzenie cudzoziemcowi wykonywania pracy na innych warunkach niż wskazane w zezwoleniu na pracę czy oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy. Natomiast dla otrzymania dofinansowania do wynagrodzeń pracowników w ramach tarczy antykryzysowej pracodawca musi wprowadzić przestój w zakładzie pracy i obniżyć pracownikom wynagrodzenia o 50 proc. lub obniżyć pracownikom wymiar czasu pracy.
Czytaj również: Zmiany w "tarczy antykryzysowej" korzystne też dla cudzoziemców
Przepisy tarczy antykryzysowej nie wyłączają pracowników – cudzoziemców z możliwości objęcia ich przestojem lub obniżonym wymiarem czasu pracy, zatem co do zasady nie powinno być co do tego żadnych przeszkód. Wskazuje na to również cel tarczy antykryzysowej, który nie zostałby osiągnięty np. gdyby pracodawca, którego większość pracowników to cudzoziemcy, nie miał realnej możliwości skorzystania z dofinansowania do wynagrodzeń swoich pracowników. Z drugiej strony, w związku z brakiem szczegółowej regulacji pojawiają się stanowiska, że niemożliwe jest obniżenie cudzoziemcowi wymiaru czasu pracy i skorzystanie z dofinansowania do jego wynagrodzenia bez ryzyka narażenia się na zarzut powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy na warunkach niezgodnych z zezwoleniem na pracę lub oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy czy zezwoleniem na pracę i pobyt. Organy administracji podzielają ten ostatni pogląd. Jak się dowiedzieliśmy, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zgłosiło już ten problem i najprawdopodobniej będą wprowadzane poprawki do tarczy antykryzysowej, tak aby pracodawcy mogli stosować przepisy wprowadzone w związku z COVID-19 swobodnie, bez występowania o dodatkowe zmiany w kartach pobytu czy nowe zezwolenia. Niemniej jednak nikt nie jest w stanie określić kiedy zmiany zostaną wprowadzone. Obecnie, bez doprecyzowania regulacji, w wielu przypadkach przedłużenie cudzoziemcom możliwości wykonywania legalnej pracy na terenie RP, może się okazać dla przedsiębiorców pomocą czysto fikcyjną.
Automatyczne przedłużenie terminów na opuszczenie RP:
- po odmowie udzielenia/przedłużenia wizy lub pobytu;
- po cofnięciu zezwolenia na pobyt lub cofnięcia wizy;
- po odmowie nadania statusu uchodźcy;
- ustalonego w decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu (dobrowolne opuszczenie RP).
Jeśli termin na opuszczenie RP wypada w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu, epidemii ulega przedłużeniu do upływu 30 dnia po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni.
Rozwiązania dotyczące cudzoziemców w ramach tzw. tarczy antykryzysowej należy ocenić jako pozytywny krok w celu zatrzymania cudzoziemców na terytorium RP i umożliwienia im świadczenia pracy. Należy bowiem pamiętać, że cudzoziemcy zasilają szeregi pracowników w wielu sektorach gospodarki, takich jak budownictwo, produkcja przemysłowa czy produkcja rolna. Niemniej jednak pojawiają się wątpliwości w zakresie praktycznego stosowania rozwiązań tarczy antykryzysowej, przy czym sprawy cudzoziemców wydawały się dotychczas uregulowane najbardziej przejrzyście. Jak jednak wynika z praktyki, stosowanie przepisów tarczy antykryzysowej również w tym zakresie nastręcza trudności.
Małgorzata Cieśla, aplikant adwokacki w kancelarii Brzezińska Narolski Adwokaci.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
