Główny Urząd Statystyczny opublikował właśnie opracowanie „Ludność na rynku pracy w świetle wyników Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021”, które publikowane jest co 10 lat. - Stan aktywności ekonomicznej według spisu 2021 roku oraz porównanie z wynikami z 2011 roku pokazuje rozwój, jaki nastąpił w okresie dziesięciu lat na rynku pracy w Polsce. Niewątpliwie przeobrażenia, jakie miały miejsce w tym okresie, były korzystne dla społeczeństwa. Wśród pozytywnych zmian należy wymienić znaczne zmniejszenie poziomu bezrobocia, zarówno liczby bezrobotnych, jak i stopy bezrobocia, wzrost liczby pracujących i ich odsetka, a także zmniejszenie odsetka osób biernych zawodowo. Dane spisowe ukazały także różnice w aktywności ekonomicznej mieszkańców Polski według analizowanych zmiennych i przekrojów, które mogą być wynikiem wpływu różnych czynników, zarówno wzrostu gospodarczego, zmian demograficznych, prowadzonych polityk państwowych, jak również zmian na rynku pracy spowodowanych pandemią COVID-19 – czytamy w opracowaniu GUS.
Czytaj również: Umowy o dzieło nie zalały rynku pracy>>
Pracujący
Jak podaje GUS, pracujący są największą grupą osób w wieku 15 lat lub więcej o ustalonym statusie zawodowym na rynku pracy, w 2021 r. stanowili oni 56,8 proc. osób w wieku 15 lat lub więcej. Według danych spisowych z 2021 r. populacja pracujących wynosiła 17 164,2 tys. i była o 14 proc. (czyli o 2 113,5 tys.) większa niż w 2011 r. Na rynku pracy liczba pracujących w okresie 10 lat wzrosła wśród mężczyzn o 889,4 tys. (o 10,8 proc.), a wśród kobiet o 1 224,2 tys. (o 18 proc.). W miastach przybyło 12,6 proc. pracujących (1 141,7 tys.), a na wsi 16,3 proc. (971,9 tys.). Wskaźnikiem określającym udział pracujących wśród wszystkich osób w wieku 15 lat lub więcej jest wskaźnik zatrudnienia. Na podstawie jego wartości można porównać poziom zatrudnienia. Jak podaje GUS, w 2021 roku we wszystkich grupach wieku (15–24, 25–34, 25–44, 45–54, 55–64 i 65+, jak również ekonomicznych grupach wieku) według miejsca zamieszkania i płci wystąpił wzrost zatrudnienia w porównaniu do roku 2011. Największy wzrost wskaźnika zatrudnienia w okresie 10 lat odnotowano w grupie wieku 55–64 lata wśród kobiet mieszkających w mieście (o 22,5 p.proc.), a najmniejszy w grupie kobiet na wsi w wieku 65 lat lub więcej (o 0,1 p.proc.).
Im wyższy poziom wykształcenia, tym wyższy był udział pracujących wśród osób w wieku 15 lat lub więcej, czyli wartość wskaźnika zatrudnienia, także w poszczególnych grupach osób według płci i miejsca zamieszkania na wsi lub w mieście. Mężczyzn na wsi i w mieście charakteryzowała wyższa wartość wskaźnika zatrudnienia niż kobiet, co może mieć związek z okresową biernością zawodową kobiet spowodowaną macierzyństwem i opieką nad małym dzieckiem. Pomiędzy rokiem 2011 a 2021 nastąpił wzrost liczby pracujących we wszystkich województwach. Największy wystąpił w województwie pomorskim o 20,3 proc. (o 178,6 tys.) oraz małopolskim o 20 proc. (o 266,8 tys.) i mazowieckim o 20 proc. (o 444,2 tys.), a najmniejszy - w województwie lubelskim o 5,7 proc. (o 47,3 tys.) oraz świętokrzyskim 7,4 proc. (o 35,2 tys.).
Charakter wykonywania pracy zarobkowej (w głównym miejscu pracy) klasyfikowany jest w ramach statusu zatrudnienia w trzy podstawowe kategorie: pracownicy najemni, pracujących na własny rachunek (pracodawcy lub niezatrudniający pracowników) oraz pracujący w innym charakterze. W okresie dekady między spisami nastąpił wzrost liczby pracowników najemnych o 17,8 proc. (tj. z 11 660,5 tys. do 13 737,0 tys.) oraz liczby pracodawców o 26,1 proc. (tj. z 586,7 tys. do 739,8 tys.), natomiast odnotowano spadek liczby pracujących na własny rachunek niezatrudniający pracowników o 4,6 proc. (z 2 362,5 tys. do 2 254,7 tys.) oraz pracujących w innym charakterze o 1,1 proc. (z 411,3 tys. do 406,6 tys.).
Bezrobotni
Liczba bezrobotnych między 2011 r. a 2021 r. zmniejszyła się o 1310,4 tys. osób (tj. o 63,9 proc.), do 739,7 tys. osób. Największy spadek odnotowano wśród bezrobotnych mężczyzn o 678,1 tys. (tj. o 62,6 proc.), do 404,5 tys. osób oraz wśród osób zamieszkałych w miastach - o 835,8 tys. osób (tj. o 65 proc.) do 450,2 tys. osób.
Podstawowym miernikiem wielkości bezrobocia jest stopa bezrobocia, która w skali kraju zmniejszyła się o 7,9 p.proc. i wyniosła 4,1 proc. w 2021 r. Wśród populacji mężczyzn i kobiet odnotowano spadek tego wskaźnika odpowiednio o: 7,4 p.proc. i o 8,5 p.proc., a wartość stopy bezrobocia wyniosła w 2021 r. dla mężczyzn – 4,2 proc., a dla kobiet – 4 proc. Wystąpił spadek stopy bezrobocia wśród mieszkańców wsi o 7,4 p.proc. do 4 proc., a wśród mieszkańców miasta o 8,2 p. proc. do 4,2 proc.
Bezrobocie jest zróżnicowane przestrzennie. W podziale według rodzaju miejsca zamieszkania (miasto/wieś) stopa bezrobocia była wśród mieszkańców miast najwyższa w woj. świętokrzyskim i wyniosła 6,2 proc., natomiast najniższa w woj. wielkopolskim – 3,2 proc. Dla osób zamieszkałych na wsi najwyższa stopa bezrobocia wystąpiła w woj. warmińsko-mazurskim – 6,2 proc., zaś najniższa w woj. wielkopolskim – 2,5 proc. Dla ogółu mieszkańców poszczególnych województw najwyższa stopa bezrobocia wystąpiła w woj. podkarpackim (6 proc.), a najniższa – w woj. wielkopolskim (2,9 proc.).
W okresie międzyspisowym wystąpił spadek liczby bezrobotnych w każdej 10-letniej grupie wieku, niezależnie od płci i miejsca zamieszkania. Największy spadek liczby bezrobotnych odnotowano w grupach wieku: 15–24 lata (o 392,8 tys.) i 25–34 lata (o 384,2 tys.).
Według GUS, największy spadek stopy bezrobocia między 2011 r. a 2021 r. odnotowano wśród kobiet w grupie wieku 15–24 lata, o 22,0 p.proc. (spadek z 29,1 proc. do 7,1 proc.) oraz wśród kobiet mieszkających na wsi o 22,1 p.proc. (spadek z 28,9 proc. do 6,8 proc.). Znaczny spadek stopy bezrobocia według poziomu wykształcenia wystąpił także wśród mężczyzn z wykształceniem gimnazjalnym lub niższym o 10,1 p.proc. (z 22,7 proc. do 12,6 proc.).
Sprawdź również książkę: Prawo pracy >>
Bierni zawodowo
Jak podaje GUS, bierni zawodowo są drugą co do wielkości grupą osób w wieku 15 lat lub więcej o ustalonym statusie zawodowym na rynku pracy. W marcu 2021 r. populacja osób biernych zawodowo wyniosła 12 331,8 tys. tj. 40,8 proc. ludności w wieku 15 lat lub więcej. W tej liczbie zdecydowaną większość stanowiły kobiety (7 515,7 tys.), a znacznie mniej liczną mężczyźni (4816,2 tys.).
Kobiety częściej niż mężczyźni pozostawały w stanie bierności zawodowej. Odsetek biernych zawodowo wśród kobiet wyniósł 47,4 proc., podczas gdy wśród mężczyzn 33,5 proc. Odsetki biernych zawodowo w miastach i na wsi różnią się w niewielkim stopniu (miasta – 41,2 proc., wieś – 40,1 proc.).
- Pomiędzy 2011 a 2021 rokiem odsetek biernych zawodowo zmniejszył się ogółem dla Polski o 4,1 p.proc. i spadek ten wystąpił we wszystkich województwach. Spadek tego odsetka wśród mężczyzn wyniósł 3,6 p.proc., a wśród kobiet 4,6 p.proc. W miastach zmalał o 4,3 p.proc. a na wsi o 3,8 p.proc.
Podobne porównanie grup wyodrębnionych według wieku, płci i miejsca zamieszkania wskazuje na spadek odsetka biernych zawodowo w każdej, dziesięcioletniej grupie wiekowej dla mężczyzn i kobiet oraz na wsi i w miastach (średnio o 4 p.proc.) – podkreśla GUS.
Najistotniejszą przyczyną bierności zawodowej w końcu marca 2021 r. było korzystanie z emerytury, renty lub dochodów kapitałowych (akcje, obligacje lub z własności) – tę przyczynę zadeklarowało 5 684,6 tys. osób, tj. 46,1 proc. ogółu biernych zawodowo i dotyczyło to głównie najstarszych grup wieku.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
