Pracownicze plany kapitałowe (dalej: PPK) to dobrowolny dla pracowników system długoterminowego oszczędzania, w którym gromadzone środki stanowią prywatną własność uczestnika. Dobrowolność uczestnictwa w PPK polega na możliwości rezygnacji z dokonywania wpłat oraz przystąpienia do programu w dowolnym czasie - mimo, że zasadniczym celem PPK jest gromadzenie środków z przeznaczeniem na wypłatę po ukończeniu 60. roku życia. Oszczędności te można wykorzystać wcześniej, na zasadach wynikających z ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342, dalej: ustawa o PPK).
Czytaj również: PPK - ważne ile oszczędzamy i w jakim funduszu>>
Zwrot środków z PPK
Uczestnik PPK w każdym czasie może wycofać środki z PPK, dokonując tzw. zwrotu. W takim przypadku otrzymane środki zostaną pomniejszone o podatek od zysków kapitałowych, a także o środki z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych. Ponadto, 30 proc. środków pochodzących z wpłat finansowanych przez pracodawcę, trafi do ZUS. Informacja o tej kwocie zostanie zapisana na indywidualnym koncie uczestnika PPK w ZUS, podwyższając w ten sposób jego kapitał emerytalny.
Wniosek o zwrot środków uczestnik składa instytucji finansowej, która prowadzi jego rachunek PPK.
Sprawdź również książkę: Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zaopatrzenia społecznego. Komentarz do ustaw z orzecznictwem ebook >>
Wypłata środków w przypadku poważnego zachorowania
W przypadku poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka można zawnioskować o wypłatę do 25 proc. środków zgromadzonych na rachunku PPK. Taka wypłata może być zrealizowana przez uczestnika wielokrotnie. Przy czym, jedno ze zdarzeń mieszczących się w katalogu „poważnego zachorowania”, określonym w art. 2 ust. 1 pkt 23 ustawy o PPK (jednej osoby), może uzasadniać jedną taką wypłatę z rachunku PPK.
Wniosek o wypłatę środków z tytułu poważnego zachorowania uczestnik składa instytucji finansowej, która prowadzi jego rachunek PPK. Do wniosku uczestnik pracowniczych planów kapitałowych powinien dołączyć stosowne orzeczenie albo zaświadczenie lekarza medycyny potwierdzające wystąpienie poważnego zachorowania.
Czytaj również: Zmiana pracy to nowy rachunek PPK. Ale stare mogą ciągle dla nas pracować>>
Wypłata środków z PPK na cele mieszkaniowe
Ponadto uczestnik PPK może jednorazowo wypłacić do 100 proc. środków z PPK w celu pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu hipotecznego na budowę/przebudowę budynku mieszkalnego, zakup domu, mieszkania lub gruntu. Wypłacone środki uczestnik powinien jednak zwrócić w terminie 15 lat od dnia ich wypłaty. Co istotne, taka możliwość dotyczy jedynie tych uczestników, którzy na dzień składania wniosku o wypłatę nie ukończyli jeszcze 45. roku życia.
Wniosek o wypłatę środków z tego tytułu uczestnik składa - podobnie jak w pozostałych przypadkach - instytucji finansowej, która prowadzi jego rachunek PPK.
Ważne! Wypłata i to nawet całej zgromadzonej kwoty przed osiągnięciem 60. roku życia nie oznacza końca oszczędzania w PPK. O ile uczestnik nie złoży pracodawcy pisemnej deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, na jego rachunek nadal będą dokonywane wpłaty.
Rezygnacja z uczestnictwa w programie
Osoby, które nie chcą oszczędzać w PPK, powinny złożyć pracodawcy deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK. Deklaracja powinna zawierać dane dotyczące pracodawcy i uczestnika PPK oraz oświadczenie uczestnika PPK o posiadaniu przez niego wiedzy o konsekwencjach jej złożenia (wzór tej deklaracji został określony w rozporządzeniu Ministra Finansów). Powinna ona zostać opatrzona własnoręcznym podpisem pracownika.
Taka deklaracja obowiązuje już od momentu jej złożenia.
Czytaj również: Po zmianie prawa pracownik zagranicznej firmy założy PPK, ale nikt go nie obsłuży
W każdej chwili można wrócić do oszczędzania w PPK
Osoby, które złożyły deklarację o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK, mogą w dowolnym czasie zmienić zdanie i wrócić do oszczędzania. Wystarczy złożyć pracodawcy – w formie pisemnej - wniosek o dokonywanie wpłat do PPK. Pracodawca naliczy i pobierze wówczas wpłaty do PPK już od pierwszego wynagrodzenia wypłaconego pracownikowi po złożeniu przez niego wniosku. W przypadku osób, które wcześniej nie były uczestnikami PPK (złożyły deklarację o rezygnacji przez zawarciem umowy o prowadzenie PPK), obowiązek pracodawcy dotyczący naliczenia i pobrania wpłat do PPK zostanie poprzedzony obowiązkiem niezwłocznego zawarcia, w ich imieniu i na ich rzecz, umowy o prowadzenie PPK.
Ważne: Osoby, które ukończyły 55. rok życia, niebędące uczestnikami PPK, jeśli chcą przystąpić do programu, powinny złożyć pracodawcy wniosek o zawarcie w ich imieniu i na ich rzecz umowy o prowadzenie PPK.
Podstawa prawna:
Art. 15, art. 23, art. 98, art. 101, art. 105 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342).
Autorka jest ekspertem PFR Portal PPK.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
