W ostatnim czasie często słyszę od znajomych, od potencjalnych uczestników, a także od dziennikarzy pytania o to, czy warto uczestniczyć w PPK mając ponad 50 lat i jakie są zalety tego programu, czy jest to drugie OFE, a także jaka jest gwarancja możliwości wypłaty środków w przyszłości. Spróbujmy zatem odpowiedzieć na tak postawione pytania.
Czy warto uczestniczyć w PPK mając ponad 50 lat?
Dla osób w wieku przedemerytalnym PPK może być bardzo dobrym rozwiązaniem na uzyskanie jednorazowego zasilenia po osiągnięciu 60 roku życia. Przeanalizujmy sytuację osoby, która zarabia 4 tysiące zł brutto i będzie uczestnikiem PPK przez 3 lata przed przejściem na emeryturę. Dzięki temu zarówno uczestnik, jak i uczestniczka PPK będą mieli możliwość uzyskania jednorazowej wypłaty całości środków z PPK. Wszystko dlatego, że osoby, które po osiągnięciu 60 roku życia będą miały mniej niż 8 tysięcy zł na swoim rachunku, będą mogły całość środków wypłacić jednorazowo bez dodatkowych potrąceń.
Wpłata podstawowa uczestnika 2 proc. z 4 tys. zł —> 80 zł miesięcznie
Wpłata podstawowa pracodawcy 1,5 proc. z 4 tys. zł —> 60 zł miesięcznie
Dopłata roczna —> 240zł
Wpłata powitalna dla uczestnika —> 250 zł
Zakładając, że uczestnik programu nie otrzyma podwyżki wynagrodzenia przez 3 lata, to na jego rachunek w PPK trafi:
- z wpłat uczestnika —> 2880 zł
- z wpłat pracodawcy —> 2160 zł
Dopłat ze środków publicznych —> 720 zł + 250 zł = 970 zł
Z wynagrodzenia pracownika (jako uczestnika PPK) potrącona zostanie:
Zaliczka na podatek od wpłat pracodawcy —> 389 zł
W związku z powyższym uczestnik będzie mógł skorzystać z nieopodatkowanej wypłaty całości środków po osiągnięciu 60 roku życia, a to oznacza, że przy 3-letnich „kosztach” ponoszonych przez uczestnika w wysokości 3269 zł, zgromadzi on na swoim koncie de facto dwukrotność tej kwoty. W powyższym przykładzie nie określono stopy zwrotu, w związku z powyższym na rachunku uczestnika może być kwota wyższa lub niższa niż 6010 zł. Niemniej jednak biorąc pod uwagę fakt, że zdecydowana większość środków zostanie zainwestowana w obligacje skarbu państwa, to gwarancja wypłaty wpłaconego kapitału jest bardzo duża. To pokazuje, że uczestnikom w wieku około emerytalnym opłaca się zapisać do PPK. Bo tak naprawdę to oni - w perspektywie krótkoterminowej - uzyskają największe korzyści spośród wszystkich uczestników PPK.
Jakie są zalety PPK?
Zaletą PPK jest otrzymywanie od pracodawcy wpłaty podstawowej w wysokości co najmniej 1,5 proc., takich środków nie będąc w PPK pracodawca nam co do zasady nie przekaże. Ponadto uczestnik PPK po spełnieniu warunków opisanych w ustawie może otrzymać jednorazową wpłatę powitalną w wysokości 250 zł a także coroczną dopłatę roczną w wysokości 240 zł.
Środki z PPK w dowolnym momencie (przed osiągnięciem 60 roku życia) można wypłacić w ramach zwrotu co wiąże się z kilkoma potrąceniami. Z wpłaty pracodawcy instytucja finansową potrąci 30 proc. środków jako składkę emerytalną, która zostanie zaksięgowana w ZUS za miesiąc, w którym jest dokonany zwrot. Pozostałe 70 proc. środków po potrąceniu podatku od zysku trafi natomiast do uczestnika. Z części finansowanej przez uczestnika (co do zasady 2 proc.) instytucja finansowa potrąci tylko podatek od zysków kapitałowych a resztę środków zwróci uczestnikowi. Natomiast zasilenia ze środków publicznych zostaną zwrócone państwu.
Uczestnik, który zarabia ze wszystkich źródeł mniej niż 120 proc. minimalnego wynagrodzenia (w 2021 roku to kwota 3360 zł brutto), może obniżyć wpłatę podstawową na swój wniosek z 2 proc. do co najmniej 0.5 proc. Pracodawca zaś nadal będzie wtedy wpłacał na jego rachunek do PPK swoją wpłatę w wysokości 1,5 proc.
Zaletą jest również zasilenie ze środków publicznych jako dodatek od państwa za oszczędzanie w PPK. To 250 zł jednorazowo i 240 zł corocznie po spełnieniu warunków opisanych w ustawie. Czy to wystarczający argument przemawiający za przystąpieniem do PPK? Chyba nie, bo gdy ostatnio w ankiecie zadałem pytanie o to, czy ewentualne zwiększenie zasileń ze środków publicznych byłoby argumentem do zostania/zapisania się do PPK, to na ponad 400 badanych tylko nieco ponad połowa stwierdziła, że tak – że byłby to powód, dla którego chcieliby uczestniczyć w PPK.
PPK jest dobrym sposobem na budowanie dodatkowego kapitału. Co prawda środki, które tam będą zgromadzone nie zastąpią emerytury z I filaru, to będą jednak dodatkowym wsparciem miesięcznego budżetu w przyszłości. Warto o tym pamiętać patrząc na prognozy coraz niższych emerytur w przyszłości.
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Przepisy >>
Czy PPK to OFE 2.0?
Na tak postawione pytanie odpowiedź jest tylko jedna: nie. PPK jest zupełnie inną formą oszczędzania na przyszłość.
Otwarte fundusze emerytalne od samego początku (tj. od roku 1999) były połączone ze składką emerytalną, która była odprowadzana do ZUS a następnie przekazywana instytucjom finansowym, które inwestowały środki na rynku kapitałowym. Instytucje finansowe pobierały bardzo wysoką prowizję już w momencie wpłaty środków. Środki gromadzone w OFE były i są środkami publicznymi powiązanymi ze składką emerytalną, a ich wypłata następuje w momencie przechodzenia na emeryturę wraz z emeryturą.
PPK to natomiast forma oszczędzania środków, budowania kapitału na okres po osiągnięciu 60 roku życia. Wpłata do PPK nie jest powiązana ze składką emerytalną, środki nie są przekazywane do ZUS, trafiają bezpośrednio do instytucji finansowej. Są inwestowane na rynku kapitałowym, instytucje finansowe, które prowadzą PPK pobierają bardzo niską opłatę za zarządzanie środkami w PPK na poziomie od 0,5 proc. do 0,1 proc. Jest to więc tania forma oszczędzania na przyszłość. Środki z PPK można wypłacić w dowolnym momencie korzystając ze zwrotu, natomiast po osiągnięciu 60 roku życia bez względu na to, czy uczestnik PPK przejdzie na emeryturę, czy też nie. Zarówno w jednym, jak i w drugim przypadku będzie mógł wypłacić swoje środki. Oznacza to, że osoba, która zdecyduje się pracować dalej po osiągnięciu wieku emerytalnego, będzie mogła otrzymywać emeryturę z ZUS albo zbierać okresy składkowe do emerytury, i jednocześnie otrzymywać środki z PPK. Taka możliwość wynika z ustawy, przynajmniej według stanu prawnego obowiązującego na dzień 21 marca 2021 roku. Nie można natomiast przewidzieć, jaki stan prawny będzie w przyszłości.
Czytaj również: Albo zwolnienie z PIT emerytur, albo opłata przekształceniowa w OFE>>
Jaka jest gwarancja wypłaty środków z PPK?
Na dzień 21 marca 2021 roku ustawa o PPK gwarantuje, że środki można wypłacić w kilku sytuacjach. Na etapie oszczędzania można to zrobić np.
- do 25 proc. środków w przypadku poważnego zachorowania (katalog poważnych zachorowań określa ustawa),
- do 100 proc. do osiągnięcia 45 roku życia jako pożyczkę samemu sobie na pokrycie wkładu własnego na zakup mieszkania/domu. Te środki będzie trzeba zwrócić na swój rachunek w PPK,
- 100 proc. środków można przetransferować na swój inny rachunek w PPK,
- dokonać zwrotu 100 proc. środków (opisany powyżej ).
Po osiągnięciu 60 roku życia bez względu na płeć uczestnik PPK może rozpocząć wycofywanie swoich środków w jednym z dwóch dostępnych dzisiaj modeli:
Klasyczne 25 proc. + 75 proc., przy czym:
- 25 proc. jednorazowo
- 75 proc. w co najmniej 120 miesięcznych ratach
W formie świadczenia małżeńskiego w co najmniej 120 miesięcznych ratach.
Takie możliwości ustawa przewiduje dzisiaj. Czy tak będzie zawsze? Tego niestety nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Natomiast dopóki ustawa przewiduje możliwość dokonania zwrotu dla osób do 60 roku życia, to środki są w pełni prywatne bowiem uczestnik może z nich skorzystać w dowolnym momencie.
Państwo musi odbudować zaufanie poprzez działania systemowe, a nie pozorne, jak pomysł wpisania PPK do konstytucji czy chociażby likwidację OFE bez dodatkowych kosztów dla członków OFE. Zamiast dokonywać transferu środków z OFE na IKE+ z 15 proc. opłatą (podatkiem Morawieckiego, co jest tak naprawdę „skokiem” rządzących na środki zgromadzone w OFE) oszczędzający powinni móc tego dokonać bez dodatkowych opłat z ewentualnym podatkiem na wyjściu, takie działanie byłoby również zachęcające do uczestnictwa w PPK.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
