Andrzej Kwaliński, Główny Inspektor Pracy przedstawił we wtorek, 8 grudnia, na Radzie Ochrony Pracy program działania Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2021. Jak zapewnił, stałym priorytetem działań kontrolno-nadzorczych i prewencyjnych PIP jest dążenie do osiągnięcia trwałej poprawy stanu przestrzegania prawa wobec osób świadczących pracę. Wypełnianie tej misji polega przede wszystkim na eliminowaniu lub minimalizowaniu negatywnych tendencji na rynku pracy, takich jak zaniżanie standardów bezpieczeństwa pracy, nadużywanie umów prawa cywilnego kosztem praw pracowniczych, nierzetelne rozliczanie czasu pracy, a także niewypłacanie bądź nieterminowe wypłacanie wynagrodzenia.

- Planując na przyszły rok 52 tys. kontroli, braliśmy pod uwagę fakt, że kontrole będą przeprowadzane w trudnych warunkach wywołanych pandemią COVID-19. Doświadczenia z 2020 r. pokazują, że wiąże się to z różnego rodzaju ograniczeniami w funkcjonowaniu podmiotów gospodarczych, w tym również okresowym zamykaniem zakładów niektórych branż. Ponadto uwzględniliśmy wydłużenie czasu trwania czynności kontrolnych z powodu zaostrzonego reżimu sanitarnego. Nadrzędne znaczenie będzie miała jakość prowadzonych kontroli – oznajmił Andrzej Kwaliński.

Nowy rok, nowe zadania

Wśród zadań będą bieżące ukierunkowane na kompleksową ocenę wybranych problemów ochrony pracy, a także zadania własne okręgowych inspektoratów pracy o znaczeniu lokalnym, ale również pilotażowym. Zadania stałe będą służyły systematycznemu egzekwowaniu prawa, a także – zadania długofalowe.

Nie zabraknie też nowych zadań, wynikających ze zmian w prawie. I to właśnie na weryfikację prawidłowości stosowania nowych rozwiązań prawnych będą nakierowane działania inspektorów pracy.

- Przyjęte rozwiązania legislacyjne nałożyły nowe obowiązki na zakłady pracy, obligując do zorganizowania pracy w sposób uwzględniający zaostrzony reżim sanitarny oraz nakładając obowiązek dostarczania pracownikom środków chroniących przed rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Kontrole obejmą przestrzeganie nowych rozwiązań prawnych wprowadzonych przepisami tarcz antykryzysowych w zakresie prawnej ochrony pracy, w tym dotyczących m.in. czasu pracy oraz wypłaty wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy – zapowiedział GIP. Stwierdził też, że ze względu na wprowadzenie wielu zmian z zakresu prawa pracy, w tym przede wszystkim związanych z obniżeniem wymiaru czasu pracy pracownika lub objęciem pracownika przestojem ekonomicznym, jak też elastycznych zasad ustalania pracownikom czasu pracy czy porozumień o wprowadzeniu systemu równoważnego czasu pracy lub o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia czy wprowadzeniem pracy zdalnej, ograniczenia wysokości odpraw, odszkodowań lub innych świadczeń pieniężnych przewidzianych do wypłaty w razie ustania stosunku pracy czy modyfikacji zasad udzielania urlopów może - w ocenie GIP - prowadzić do licznych nadużyć, co czyni koniecznym prowadzenie działań kontrolnych w celu ochrony praw pracowników. 

Kontrolowane będzie bezpieczeństwo w wytypowanych zakładach o wysokiej skali zagrożeń (o dużej liczbie osób pracujących w warunkach zagrożenia czynnikami niebezpiecznymi lub szkodliwymi dla zdrowia), a także bezpieczeństwo i higiena pracy w zakładach, w których występuje narażenie na czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym oraz bezpieczeństwo i higiena pracy w zakładach zajmujących się przetwórstwem mięsa.

 


Zakłady komunalne, leśnictwo i rolnictwo

W ramach zadań rocznych kontynuowane będą m.in. kontrole w zakładach gospodarki komunalnej, w leśnictwie, zakładach rolnych. - Zaplanowane działania kontrolne w zakładach gospodarki komunalnej mają na celu przede wszystkim ograniczanie narażenia pracowników na działanie szkodliwych czynników biologicznych. W 2021 r. kontrolowane będą oczyszczalnie ścieków oraz zakłady zajmujące się odbiorem odpadów komunalnych – oznajmił Andrzej Kwaliński.

Ponadto poinformował, że w zakładach usług leśnych kontrole poziomu bezpieczeństwa przy pozyskiwaniu, zrywce i transporcie drewna będą prowadzone z uwagi na wysoki poziom zagrożeń dla życia i zdrowia pracujących. Inspektorzy pracy zweryfikują przygotowanie pracowników do pracy, w tym wyposażenie w środki ochrony indywidualnej adekwatne do zagrożeń, posiadanie uprawnień do obsługi pilarki, wyposażenie w niezbędny sprzęt pomocniczy na powierzchniach zrębowych i organizację pracy w lesie. Natomiast w przedsiębiorstwach rolnych kontrole będą dotyczyły stanowisk pracy zorganizowanych w związku z określonym rodzajem i etapem produkcji rolniczej (sadzenie, opryski, nawożenie, zbiór, obsługa zwierząt, prace transportowe). Część kontroli poświęcona zostanie ocenie przestrzegania przepisów w zakładach przetwórstwa rolnego.

Państwowa Inspekcja Pracy w 2021 r. będzie realizowała nowe zadania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, takie jak:

  • kontrole bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach obróbki drewna:  weryfikacji zostanie poddana konserwacja maszyn i wyposażenie ich w niezbędne elementy gwarantujące bezpieczną obsługę oraz organizacja pracy;
  • organizacja bezpiecznej pracy przy urządzeniach i instalacjach elektroenergetycznych, w tym w zakładach zajmujących się remontami, naprawami i usuwaniem awarii maszyn i urządzeń technicznych - inspektorzy pracy ocenią sposób organizowania pracy przy naprawie i usuwaniu awarii urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, szczególnie w zakresie nowego rozporządzenia określającego bezpieczne i higieniczne warunki pracy podczas prowadzenia prac eksploatacyjnych;
  • bezpieczeństwo pracy podczas magazynowania i transportu wewnątrzzakładowego, m.in. z wykorzystaniem wózków jezdniowych z napędem silnikowym oraz w związku z obciążeniami układu mięśniowo – szkieletowego. Kontrolom poddane zostaną: organizacja pracy, komunikacja wewnątrzzakładowa, przygotowanie pracowników do pracy, w tym posiadanie wymaganych uprawnień do obsługi maszyn i urządzeń używanych w transporcie oraz bezpieczeństwo składowania towarów i produktów;
  • bezpieczeństwo pracy w przemyśle – wytwarzanie i przetwarzanie tworzyw sztucznych. W tej gałęzi przemysłu występuje wiele zagrożeń wypadkowych i zawodowych, związanych z formowaniem, wytłaczaniem, prasowaniem, obróbką, klejeniem i zgrzewaniem tworzyw sztucznych. Elementami środowiska pracy stwarzającymi zagrożenie są przede wszystkim szkodliwe czynniki chemiczne, jak również wirujące części maszyn i narzędzi, gorące powierzchnie materiałów i urządzeń oraz hałas.

 


Ochrona pracy

Inspektorzy będą też kontrolować czas pracy oraz wypłatę wynagrodzeń za pracę, umowy cywilnoprawne, koncentrując się na ocenie warunków świadczenia pracy, w szczególności na podstawie umów zlecenia i umów o dzieło, a także umów zawartych z osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą – z uwzględnieniem powtarzalności ich zawierania. Kontrolami objęte będą zwłaszcza podmioty należące do branż, w których w ostatnich latach stwierdzono znaczący odsetek nieprawidłowości, tj. działających w obszarze budownictwa, handlu i napraw oraz zakwaterowania i usług gastronomicznych.

Kontynuowane będą również kontrole przestrzegania przepisów dotyczących pracowniczych planów kapitałowych. - W 2021 r. działania kontrolne prowadzone będą w stosunku do wszystkich podmiotów zobowiązanych do wprowadzenia PPK – zapowiedział Andrzej Kwaliński.