14 września 2023 r. rząd ogłosił obowiązujące w roku 2024 minimalne stawki wynagrodzenia za pracę i minimalne stawki godzinowe dla umów zlecenia. Z uwagi na wysoki prognozowany wskaźnik inflacji, podobnie jak w roku obecnym konieczna będzie dwukrotna podwyżka minimalnego wynagrodzenia – od stycznia i od lipca.
W roku 2024 minimalne wynagrodzenie pracownika wyniesie odpowiednio 4 242,00 zł brutto od 1 stycznia i 4 300,00 zł brutto od 1 lipca. Podobny wzrost czeka minimalną stawkę godzinową dla umowy zlecenia która wyniesie odpowiednio 27,70 zł brutto od 1 stycznia i 28,10 zł brutto od 1 lipca. Wzrost ten ma charakter rekordowy, bo wynosi aż 20 proc. porównując wysokość wynagrodzenia rok do roku.
Czytaj również: Rząd ustalił płacę minimalną na 2024 rok>>
Wzrost minimalnego wynagrodzenia będzie skutkował znaczącym wzrostem kosztów pracy
Wzrost minimalnego wynagrodzenia to nie tylko większa wypłata netto dla pracownika, lecz również wzrost kosztów, które ponosi pracodawca, aby zatrudnić pracownika. Przy 20 proc. wzroście najniższego wynagrodzenia przeciętny koszt zatrudnienia pracownika z najniższym wynagrodzeniem wzrośnie z niewiele ponad 4 200 zł w styczniu b.r. do ponad 5 100 zł w styczniu przyszłego roku. Taka zmiana nie pozostanie obojętna dla rynku pracy. Część przedsiębiorców stanie przed dylematem – podniesienia cen lub znaczącej redukcji personelu, tak aby zoptymalizować koszty pracy.
Zaznaczyć należy również, że de facto zmiana dotyczyć będzie zapewne nie tylko pracowników uzyskujących najniższe wynagrodzenie, lecz również pozostałych, którzy również oczekiwać będą wzrostu swojego wynagrodzenia. Należy zatem spodziewać się, iż koszty pracy w skali całej organizacji wzrosną znacząco.
Wśród ekspertów budzi to obawy o rozkwit w niektórych branżach tzw. szarej strefy, która będzie dogodnym sposobem uniknięcia wzrostu wynikających z nowych przepisów obciążeń zobowiązaniami publiczno-prawnymi.
Czytaj też w LEX: Przewodnik po zmianach w prawie pracy 2023 >
Wzrost płacy minimalnej przyczyni się do spłaszczenia wynagrodzeń
Wraz ze wzrostem płacy minimalnej wynagrodzenia na rynku pracy po raz kolejny ulegną znacznemu spłaszczeniu. Tym samym osoby zatrudnione na stanowiskach specjalistycznych, które jeszcze 2-3 lata temu zarabiały wynagrodzenie znacznie przewyższające płacę minimalną, teraz otrzymają wynagrodzenie nieznacznie od niej wyższe.
Czytaj też w LEX: Dodatek za szczególne warunki pracy wyłączony z wynagrodzenia minimalnego - zmiana od 1 stycznia 2024 r.>
Przykładowo pracownik, który w roku 2020 otrzymywał wynagrodzenie 5 200 zł brutto, czyli dwukrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, obecnie otrzyma jedynie 900 zł brutto więcej niż stanowi minimalne wynagrodzenie.
Sprawdź również książkę: Prawo pracy. Pytania i odpowiedzi >>
Sfera budżetowa poniżej płacy minimalnej
W wielu branżach pracownicy otrzymywać będą od nowego roku jedynie płacę minimalną. Szczególnie widoczne będzie to w sferze budżetowej, gdzie tak duży wzrost najniższego wynagrodzenia doprowadzi do nawarstwiania się absurdów, które obserwowaliśmy w bieżącym roku.
Minimalne wynagrodzenie dla nauczyciela początkującego wynosi w bieżącym roku zaledwie 90 zł brutto więcej niż najniższa płaca (3 690 zł), podobnie w przypadku nauczyciela mianowanego, który zarabia 3 890 zł brutto. Od nowego roku konieczne będzie zatem podniesienie tych wynagrodzeń, tak aby nie były niższe od powszechnej płacy minimalnej.
Podobny efekt zaobserwować można w przypadku wszystkich instytucji publicznych, gdzie zarobki na wielu stanowiskach od nowego roku oscylować będą wokół najniższego wynagrodzenia za pracę.
Czytaj również: Rząd podzielony w kwestii płacy minimalnej na 2024 r. – ministrowie chcą pieniędzy na podwyżki>>
Pomimo wzrostu płaca minimalna nadal poniżej płacy godziwej
Choć kolejny rok z rzędu czeka nas spektakularny wzrost płacy minimalnej, to nadal najniższe wynagrodzenie za pracę w Polsce nie osiągnie poziomu płacy godziwej. Pod pojęciem płacy godziwej rozumieć należy wynagrodzenie, które jest wystarczające na utrzymanie i dostatnie życie pracownika i jego rodziny. Takie wynagrodzenie powinno, zgodnie z Europejską Kartą Społeczną, wynieść około 68 proc. przeciętnego wynagrodzenia krajowego, czyli ponad 4 700 zł brutto. Tymczasem płaca minimalna od lipca przyszłego roku wyniesie 4 300 zł brutto.
Czytaj też w LEX: Wynagrodzenie minimalne w 2024 r. i wpływ zmiany jego wysokości na inne składniki wynagrodzenia >
Dr Paweł Łuczak, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, Katedra Zarządzania Zasobami Ludzkimi
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
