Główny Urząd Statystyczny opublikował w czwartek, w ramach prac eksperymentalnych, analizę zatytułowaną „Cudzoziemcy wykonujący pracę w Polsce w 2022 r.”. Jak podkreślają autorzy dokumentu, zgodnie z obowiązującą w statystyce publicznej definicją, do pracujących w gospodarce narodowej nie są zaliczane osoby wykonujące umowy cywilnoprawne. Natomiast prezentowane w pracy eksperymentalnej dane dotyczą pracujących w gospodarce narodowej oraz osób wykonujących umowy cywilnoprawne możliwe do zidentyfikowania w rejestrach administracyjnych. Osoby sklasyfikowane jako pracujące, które jednocześnie wykonują umowy cywilnoprawne, są liczone tylko raz i zaliczane do grupy pracujących. Analizowana zbiorowość nie obejmuje właścicieli, współwłaścicieli i dzierżawców gospodarstw indywidualnych w rolnictwie (łącznie z pomagającymi członkami ich rodzin), a także osób wykonujących umowy o dzieło i pomocników rolnika. Dla uproszczenia populacja ta nazwana jest w opracowaniu wykonującymi pracę.
Czytaj również: Polska może stać się emerytalnym eldorado dla cudzoziemców z całego świata
Dostęp do polskiego rynku pracy
Jak przypomina GUS, prawo do podjęcia pracy w Polsce przysługuje bardzo szerokiej grupie cudzoziemców. Swobodny dostęp do polskiego rynku pracy mają obywatele Unii Europejskiej, Islandii, Norwegii, Liechtensteinu (w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego) oraz Szwajcarii – przysługuje im prawo do pracy na takich samych warunkach, jakie mają zastosowanie do obywateli Polski. Obywatele innych państw mogą pracować w Polsce, jeżeli przedsiębiorca, który chce ich zatrudnić, uzyska dla nich odpowiednie zezwolenie na pracę albo cudzoziemiec posiada zezwolenie jednolite na pobyt czasowy i pracę.
Wyjątek od tej zasady obejmuje obywateli pięciu krajów: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Obywatele tych państw mogą legalnie pracować na podstawie oświadczenia pracodawcy o powierzeniu pracy cudzoziemcowi bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę. Ponadto dla obywateli Ukrainy oraz dla ich małżonków wprowadzono dodatkowe ułatwienia w legalizacji zatrudnienia, o ile przybyli do Polski z terytorium Ukrainy od 24 lutego 2022 r. i deklarują zamiar pozostania w Polsce.
Czytaj w LEX: Zatrudnianie cudzoziemców spoza UE - oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy >
Cudzoziemcy wykonujący pracę
W 2022 r. zasadniczo z miesiąca na miesiąc wzrastała liczba cudzoziemców wykonujących pracę, którzy z tego tytułu podlegali ubezpieczeniom społecznym. Na koniec grudnia 2022 r. było ich 1004,4 tys. – tj. 27,3 proc. więcej niż w końcu stycznia 2022 r. W tej liczbie 432,6 tys. stanowili cudzoziemcy wykonujący umowy cywilnoprawne.
- Wraz ze wzrostem liczebności populacji cudzoziemców wykonujących pracę, wzrastał również ich udział w ogólnej liczbie wykonujących pracę w Polsce – z 5,2 proc. w styczniu 2022 r. do 6,5 proc. w końcu 2022 r. – podał GUS.
Zobacz procedurę w LEX: Zasady zatrudniania cudzoziemców na terenie Polski >
W analizowanej populacji cudzoziemców większość stanowili mężczyźni, ale na przestrzeni 2022 r. ich udział zmniejszył się z 64,7 proc. w końcu stycznia do 58,2 proc. w końcu grudnia. Obcokrajowcy wykonujący pracę w 2022 r. pochodzili z ponad 150 państw. Najliczniejszą grupą byli obywatele Ukrainy. Zarówno w styczniu, jak i w kolejnych miesiącach, a więc po inwazji rosyjskiej na Ukrainę, ich udział w ogólnej liczbie cudzoziemców wykonujących pracę oscylował wokół 73 proc.
Według GUS, tak jak w przypadku ogółu cudzoziemców wykonujących pracę, również wśród obywateli Ukrainy w strukturze płci dominowali mężczyźni, choć ich udział był niższy. W końcu stycznia 2022 r. mężczyźni stanowili 61 proc. wykonujących pracę obywateli Ukrainy, podczas gdy wśród pozostałych cudzoziemców było ich 74,6 proc. W kolejnych miesiącach w grupie cudzoziemców nie będących obywatelami Ukrainy struktura płci nie ulegała zasadniczym zmianom, natomiast w przypadku obywateli Ukrainy począwszy od końca marca 2022 r. udział mężczyzn był coraz niższy. Na koniec grudnia 2022 r. wyniósł 51,4 proc., czyli o 9,7 p. proc. mniej niż w końcu stycznia 2022 r.
Drugą pod względem liczebności grupą obcokrajowców wykonujących pracę w Polsce byli obywatele Białorusi. W końcu grudnia 2022 r. stanowili oni 10,1 proc. analizowanej populacji. Obywatele każdego z pozostałych państw stanowili po mniej niż 3 proc. ogółu opisywanej grupy cudzoziemców.
Czytaj w LEX: Obsługa prawna obcokrajowców zamierzających wykonywać w pracę w Polsce >
Cudzoziemcy wykonujący pracę w 2022 r. byli młodsi niż analogiczna populacja obywateli Polski. Wskazuje na to zarówno średnia, jak i mediana wieku. W końcu grudnia 2022 r. średnia wieku opisywanej grupy cudzoziemców w Polsce była niższa w porównaniu do obywateli Polski (37,4 lat wobec 42,6 lat). Wśród cudzoziemców wykonujących pracę obywatele Ukrainy byli z kolei starsi niż cudzoziemcy z pozostałych państw. Średnia wieku obywateli Ukrainy analizowanej populacji wyniosła 37,6 lat wobec 36,7 lat w przypadku pozostałych cudzoziemców. Podobnie układały się zależności wyrażone medianą wieku. Na koniec grudnia 2022 r. mediana wieku wykonujących pracę obywateli Polski wyniosła 42 lata i była większa od mediany wieku cudzoziemców, która wyniosła 36 lat. W opisywanej grupie cudzoziemców mediana wieku obywateli Ukrainy wyniosła 37 lat i była o 2 lata wyższa od mediany wieku cudzoziemców z pozostałych państw.
Według stanu na koniec grudnia 2022 r. relatywnie najwięcej cudzoziemców wykonujących pracę odnotowano w podmiotach gospodarki narodowej prowadzących działalność w sekcji Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca – co czwarta osoba posiadała obywatelstwo inne niż polskie. W sekcji Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi oraz w sekcji Transport i gospodarka magazynowa udział cudzoziemców w ogólnej liczbie wykonujących pracę wynosił po około 14 proc. W pozostałych sekcjach ich udział nie przekraczał 10 proc., a w trzech sekcjach był mniejszy niż 1 proc. Pod względem liczebności cudzoziemców wykonujących pracę największa ich liczba skupiała się w sekcji Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca – około 244 tys. cudzoziemców. O około 71 tys. mniej cudzoziemców było w sekcji Przetwórstwo przemysłowe i o około 101 tys. mniej w sekcji Transport i gospodarka magazynowa.
Czytaj w LEX: Zatrudnianie cudzoziemców - udzielanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę po zmianach >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
