Utrata pracy nie musi oznaczać utraty prawa do bezpłatnego leczenia. Można bowiem samemu opłacać dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, a przy okazji ubezpieczyć także najbliższych. Trzeba tylko podpisać umowę z NFZ przed upływem 30 dni od wygaśnięcia stosunku pracy. Po tym terminie prawo do ubezpieczenia zdrowotnego, które mieliśmy np. na podstawie umowy o pracę, wygasa. Przerwa dłuższa niż 3 miesiące będzie wymagała uregulowania opłaty dodatkowej.
Do urzędu pracy po bezrobocie...
Najprostszym sposobem na przedłużenie swojego prawa do bezpłatnej opieki zdrowotnej jest zarejestrowanie się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny. Ubezpieczenie zdrowotne przysługuje bowiem wszystkim zarejestrowanym bezrobotnym i nie ma tu znaczenia, czy bezrobotny posiada prawo do zasiłku dla bezrobotnych, czy też nie.
Pamiętać należy jednak o tym, że jest to wyjście dla osób, które faktycznie nie mają żadnych pieniędzy na życie, nie mają pracy (i jej szukają, w czym urząd będzie pomagał poprzez oferowanie np. różnych kursów czy staży) albo uzyskują inne dochody niż z pracy, np. z wynajmowanego pokoju. Ważne, by ich wysokość nie przekraczała miesięcznie połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę, które w 2018 roku wynosi 2100 zł, czyli dopuszczalny dochód to nie więcej niż 1050 zł.
...albo do NFZ po dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
A co mają zrobić ci, którzy stracili pracę, ale nie chcą lub nie mogą pójść na bezrobocie, bo starają się więc związać przysłowiowy koniec z końcem pracując na umowy o dzieło, a o założeniu działalności gospodarczej nie myślą?
Dla takich osób istnieje możliwość dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego. Jak je załatwić?
Trzeba podpisać umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ). I najlepiej z tym nie zwlekać.
Po pierwsze dlatego, że prawo do świadczeń opieki zdrowotnej osób podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego ustaje po upływie 30 dni od dnia wygaśnięcia tego obowiązku (art. 67 ust. 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych), czyli po upływie 30 dni od ustania stosunku pracy.
Czytaj też: TSUE: Nie każdy sprzedający w sieci to przedsiębiorca >
Po drugie – zawarcie umowy o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne po dłuższym niż trzy miesiące okresie przerwy w opłacaniu składek, wymagać będzie uregulowania dodatkowej opłaty. A nie są to małe pieniądze, bo przykładowo opłata ta przy przerwie w ubezpieczeniu od 3 miesięcy do 1 roku, w miesiącach lipiec, sierpień, wrzesień 2018 r. wynosiła 962,57 zł, a przy przerwie od 1 roku do 2 lat ‒ 2406,42 zł.
Co ważne, umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne może zawrzeć każda osoba, która nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia, pod warunkiem, że mieszka w Polsce (zgodnie z art. 68 ustawy).
Gdzie załatwić formalności?
Żeby to zrobić, trzeba się udać do wojewódzkiego oddziału NFZ, według miejsca zamieszkania. Przykładowo mieszkańcy Mazowsza umowę podpiszą w Mazowieckim Oddziale Wojewódzkim NFZ, mieszczącym się w Warszawie, przy ul. Chałubińskiego 8 (informacje o oddziałach wojewódzkich dostępne są na stronie internetowej NFZ: www.nfz.gov.pl/kontakt/oddzialy-nfz/).
Przy sobie trzeba mieć dowód osobisty lub inny dokument tożsamości ze zdjęciem, potwierdzający numer PESEL oraz dokument potwierdzający ostatni okres ubezpieczenia zdrowotnego (w przypadku np. umowy o pracę będzie to świadectwo pracy, a w przypadku umowy zlecenia – umowa zlecenia wraz z dokumentem potwierdzającym jej zakończenie, czyli np. wypowiedzeniem umowy zlecenia czy np. drukiem ZUS ZWPA czy ZUS ZWUA).
Czytaj też: Lekarz rodzinny dostępny tylko do godz. 16? >
Wśród formalności, przez które przy tej okazji należy przejść jest też wypełnienie, w dwóch egzemplarzach, wniosku o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym w NFZ.
Można ubezpieczyć członka rodziny
Jeśli do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego zamierzamy zgłosić też małżonka, to konieczne jest również dołączenie dowodu osobistego małżonka, a jeśli dziecko do 18 lat – to dokument potwierdzający numer PESEL (gdy dziecko ma powyżej 18 lat do konieczne jest dołączenie dowodu osobistego i dokumentu potwierdzającego naukę).
Osoby, które nie posiadają żadnego tytułu do ubezpieczenia, mają możliwość zawarcia umowy o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne. Do grupy tych osób można zaliczyć m.in.:
- osoby nie podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz nie podlegające ubezpieczeniu z tytułu członka rodziny;
- pracowników przebywających na urlopie bezpłatnym
- czy np. osoby, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej.
Jak mówi Sylwia Wądrzyk, Dyrektor Biura Komunikacji Społecznej, Rzecznik Prasowy Narodowego Funduszu Zdrowia, w celu zawarcia umowy o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, należy zgłosić się do Oddziału NFZ właściwego dla miejsca zamieszkania. ‒ Osoba, która zawarła umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, ma obowiązek zgłosić do ubezpieczenia członków rodziny, którzy nie podlegają ubezpieczeniu z innego tytułu. Zgłoszenie do ubezpieczenia członków rodziny nie wiąże się z koniecznością odprowadzania dodatkowej składki ‒ przypomina Sylwia Wądrzyk.
Czytaj też: Prof. Markiewicz: Andrzej Sapkowski może żądać dodatkowej zapłaty za "Wiedźmina” >
Zawarcie umowy nie jest skomplikowane i, co istotne, wymaga tylko tej jednej wizyty w oddziale. Trzeba tylko pamiętać, by w ciągu 7 dni od podpisania umowy z NFZ, we właściwym dla miejscu zamieszkania oddziale ZUS dokonać zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZUS ZZA. ZUS nada nam wówczas indywidualny rachunek składkowy, na który – jako płatnik ‒ będziemy wpłacać comiesięczne składki (w terminie do 15 dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni).
Zgłoszenie to, a w zasadzie jego kopię, skan lub nawet zdjęcie, wraz z dowodem pierwszej wpłaty składki, należy następnie przesłać do oddziału wojewódzkiego NFZ pocztą tradycyjną lub elektroniczną na wskazany adres e-mail.
Ile to kosztuje?
Umowa o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne jest zawierana na czas nieokreślony. Składka jest niepodzielna i wynosi 9 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału. Jej wysokość zmienia się co kwartał (aktualną wysokość składki można sprawdzić na stronie internetowej NFZ lub ZUS). Obecnie, tj. w III kwartale 2018 r., składka płacona jest od podstawy wynoszącej 4812,84 zł i wynosi miesięcznie 433,16 zł.
Obowiązkiem osoby płacącej dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne jest nie tylko ustalenie aktualnej wysokości składki i jej terminowe uregulowanie, ale również składanie w ZUS comiesięcznej deklaracji rozliczeniowej na formularzu ZUS DRA.
Jak zakończyć dobrowolne ubezpieczenie?
Umowę o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne można rozwiązać (np. gdy osoba ubezpieczona znajdzie zatrudnienie na umowę o pracę czy umowę zlecenia), a w razie potrzeby na nowo ją zawrzeć. Przy rozwiązaniu umowy trzeba jednak pamiętać, że NFZ będzie wymagał opłacenia wszystkich należnych składek.
Wyrejestrowanie się zaś z ubezpieczenia zdrowotnego wymaga złożenia druku wyrejestrowującego w oddziale ZUS właściwym dla miejsca zamieszkania. Trzeba to zrobić w ciągu 7 dni licząc od dnia zakończenia ubezpieczenia.
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w LEX Kadry:
Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne >
Ubezpieczenie zdrowotne członków rodziny >
Czy w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego można zawiesić działalność gospodarczą? >
Czy przedsiębiorca w ciąży będący na zwolnieniu, powinien zawiesić działalność gospodarczą? >
W jakim okresie będzie obowiązywać ubezpieczenie zdrowotne po ustaniu ubezpieczenia? >
Zasady zgłaszania członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego >
Procedura: Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem zdrowotnym >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
