We wtorek, 7 czerwca 2022 r. sejmowa Komisja ds. petycji rozpatrzyła odpowiedź ministra rodziny na dezyderat 230 w sprawie zbiegu uprawnień do renty uczniowskiej i renty rodzinnej. Problem ten poruszył w petycji do komisji (BKSP-144-IX-471/21) ojciec dziecka z niepełnosprawnością. Dziecku odmówiono przyznania renty rodzinnej po zmarłej mamie, gdyż pobiera rentę uczniowską. W obecnym stanie prawnym te świadczenia się wykluczają. W opinii ojca, jego dziecko jest z tego powodu „obywatelem gorszego sortu”. Inne zasady obowiązują dla pobierających rentę socjalną.

Czytaj również: Opozycja chce renty socjalnej równej minimalnej płacy>>

Renta uczniowska a renta socjalna

Oba świadczenia mają podobny charakter i przyznawane są podobnej grupie osób, jednak na podstawie różnych aktów prawnych. Renta uczniowska była przyznawana do 1999 r. na mocy art. 63 ust. 1 ustawy z 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin. Mogli ją otrzymać:

  • uczniowie szkół ponadpodstawowych,
  • studenci szkół wyższych i uczestnicy studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, którzy stali się całkowicie niezdolni do pracy i samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolni do pracy w czasie nauki.

Prawo do renty uczniowskiej zachowali także już po wejściu w życie nowej ustawy emerytalnej – ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 504).

 

 

Natomiast renta socjalna przyznawana jest na podstawie ustawy z 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2022 r. poz. 240) i przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18. roku życia

  • w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25. roku życia;
  • w trakcie kształcenia w szkole doktorskiej, studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Rentę socjalną, w przeciwieństwie do renty uczniowskiej, można połączyć z pobieraniem renty rodzinnej na ściśle określonych zasadach. W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej i renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być niższa niż 10 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

 

Zamiana renty będzie jednak możliwa?

Jak podkreśliła Justyna Osiecka-Chojnacka, specjalista ds. społecznych w Biurze Analiz Sejmowych, część osób pobierających rentę uczniowską, po śmierci rodzica starała się o zamianę jej na rentę socjalną. Jednak ZUS stosował tutaj różną praktykę i wykładnię przepisów. Linia orzecznicza sądów także była różna, dlatego Justyna Osiecka-Chojnacka przyznaje, że mamy do czynienia z zamieszaniem prawnym.

- W ministerstwie rodziny powstaje projekt, który spowoduje w określonym czasie, że osoby uprawnione do renty uczniowskiej mogłyby wystąpić do ZUS o zamianę renty uczniowskiej na socjalną. Projekt jest na etapie konsultacji wewnątrzresortowych i konsultacji społecznych – powiedział Marek Bucior, główny specjalista w Departamencie Ubezpieczeń Społecznych MRiPS.

Chodzi o projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (UD368 w RCL). Zakłada on m.in., że osoby uprawnione do renty uczniowskiej w okresie od 1 października 2022 r. do 30 września 2023 r. będą mogły wystąpić do ZUS z wnioskiem o zamianę renty uczniowskiej na socjalną. Będą zatem miały możliwość dorobienia do renty socjalnej, a także będą mogły pobierać rentę rodzinną.

 

 

Poseł Sławomir Piechota, przewodniczący Komisji ds. petycji, zwrócił uwagę na fakt, że trzeba będzie w tej sprawie wystąpić z wnioskiem do ZUS, a zamiana świadczeń nie nastąpi z automatu. – Mogą na tym stracić osoby, które w tym określonym czasie tego nie zrobią, a były uprawnione – zaznaczył. Dlatego też komisja poprosi o uzupełnienie odpowiedzi w tej sprawie.  

Marek Bucior zaznaczył, że projekt przepisów jest obecnie w konsultacjach, a potem będzie procedowany w Sejmie, zatem jest jeszcze otwarty na zmiany.

Rentę rodzinną pobiera obecnie około 11 tys. osób. 

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.