I Podstawy prawne dla gospodarowania odpadami komunalnymi

1. Podstawowe standardy organizacyjne dla działań związanych z planowaniem gospodarowania odpadami komunalnymi wyznaczają ustawy:
1) ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jedn. z 2007 r., Dz. U. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) - dalej u.o.,
2) ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. z 2005 r., Dz. U. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) - dalej u.c.p.g.
3) ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. z 2001 r., Dz. U. Nr 142, poz. 1591, z późn. zm.)
Standardy te zapisane są w formie obowiązków dla podmiotów uczestniczących w zarządzaniu gospodarką odpadami i nieczystościami ciekłymi do których należą gminy, związki gmin, przedsiębiorcy, właściciele nieruchomości, mieszkańcy. Odnośnik nr 1 dodany do tytułu ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wprowadzono artykułem 19 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o zmianie i uchyleniu niektórych ustaw w związku z uzyskaniem przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 96 poz. 959). Oznacza to że niniejszą ustawą zostały wdrożone następujące dyrektywy Wspólnot Europejskich:
1) dyrektywa 75/442/EWG z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów (Dz. Urz. WE L 194 z 25.07.1975),
2) dyrektywa 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (Dz. Urz. WE L 135 z 30.05.1991).
Z kolei wdrożenie dyrektyw oznacza że standardy organizacyjne zarządzania gospodarką odpadami komunalnymi w gminie wynikające z tej ustawy zostały uznane za spełniające wymagania Unii Europejskiej.

2. Standardy organizacyjne dobrowolne dla działań związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi i nieczystościami ciekłymi wyznaczają:
1) normy ISO 9001:2001,
2) normy ISO 14001 oraz
3) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o krajowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS)1) (Dz. U. Nr 70, poz. 631, z późn. zm.)

II. Plany i planowanie w ochronie środowiska

1. Ustawa o odpadach
Fundamentalną zasadę postępowania z odpadami, przyjmowaną także w prawie wspólnotowym, tzw. triadę postępowania z odpadami określa art. 5 u.o. Oznacza ona:
- po pierwsze, nie dopuścić do powstania odpadów (zapobieganie),
- po drugie, jeżeli już powstały, odzyskać co się da (odzysk),
- po trzecie, jeżeli powstały i nie da się odzyskać, unieszkodliwić zgodnie z zasadami ochrony środowiska (unieszkodliwienie).
W celu realizacji powyższej zasady oraz w celu realizacji w polityki ekologicznej państwa, a także w celu stworzenia w kraju zintegrowanej oraz wystarczającej sieci instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska, opracowywane są plany gospodarki odpadami, o których mowa w art. 14 ust. 1 u.o. Zakres wymagań dla treści pgo określa art. 14 ust. 2 u.o. Plany są opracowywane na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym (art. 14 ust. 3 u.o.).

Zgodnie z art. 14 ust. 7 pkt 4 u.o., projekt gminnego planu gospodarki odpadami podlega zaopiniowaniu przez organ wykonawczy województwa oraz zarząd powiatu a na mocy art. 14 ust. 12 a u.o. przez właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej. W miastach, w których funkcje organów powiatu sprawują organy gminy, plan gospodarki odpadami obejmuje zadania planu powiatowego i gminnego. Wówczas, zgodnie z art. 14 ust. 9 u.o. projekt planu jest opiniowany przez organy wykonawcze województwa. Organy wykonawcze gmin, będących członkami związków międzygminnych, mogą opracować jeden projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmujący zadania gminnego planu gospodarki odpadami. Projekt planu jest opiniowany przez organy wykonawcze województw i powiatów, na których terenie położone są gminy (art. 14 ust. 11 u.o.) oraz przez właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej (art. 14 ust. 12a u.o.).