Suchy zbiornik powodziowy Racibórz Dolny o powierzchni 26 km kw. ma chronić ok. 2,5 mln mieszkańców dorzecza Odry - od Raciborza do Wrocławia. Wartą ok. 1 mld zł umowę na budowę zbiornika podpisano w czerwcu 2013 r. Prace ruszyły w lipcu 2013 r., ich zakończenie przewidziano wówczas na styczeń 2017 r. Inwestorem jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gliwicach (RZGW).

W grudniu ub.r. o wynikach kolejnej już kontroli projektu ochrony przeciwpowodziowej dla Odry (zbiornik Racibórz Dolny jest jego częścią) informowała Najwyższa Izba Kontroli. NIK uznała wtedy, że istnieje zagrożenie niedotrzymania wyznaczonej na grudzień 2017 daty zakończenia całego projektu - głównie z uwagi na problemy związane ze zbiornikiem Racibórz.

Rzeczniczka gliwickiego RZGW Linda Hofman komentowała wówczas, że choć inwestor ma świadomość opóźnienia, na które wpływ miały m.in. trudności związane z geologią podłoża, oddanie inwestycji do użytku w 2017 r. nie stało się wykluczone, choć trudno oszacować dokładną datę.

W środę Hofman przekazała PAP, że wykonawca nadal opracowuje projekty wykonawcze, w których uwzględnia dodatkowe dane z badań geotechnicznych w śladzie zaprojektowanych zapór (na podstawie tych projektów możliwe jest aktualizowanie harmonogramu inwestycji).

„Trwają prace nad doprowadzeniem do końca fazy przygotowywania dokumentów i określenia harmonogramu robót. (…) Powstające projekty wykonawcze uwzględniają wyniki analiz i przeprowadzonych badań. Z chwilą gdy faza ich rozległego przygotowania zostanie ukończona, a projekty zatwierdzone przez inżyniera kontraktu, inwestor będzie mógł wypowiedzieć się w kwestii ewentualnych robót dodatkowych czy kosztów z tego tytułu” - wyjaśniła Hofman.

Rzeczniczka RZGW przypomniała, że budowa jest prowadzona zgodnie z projektem budowlanym zatwierdzonym decyzją wojewody z listopada 2012 r. Dotąd nie było konieczności występowania do wojewody o wydanie decyzji zamiennej i zatwierdzenia zmian projektu budowlanego.

Rzeczniczka gliwickiego RZGW przypomniała, że Racibórz Dolny został ujęty w strategicznych dokumentach państwa i wchodzi w skład inwestycji rządowych, a co za tym idzie - ma zapewnione źródła finansowania. „Strony zaangażowane w realizację inwestycji wykazują wolę współpracy i na ten moment dotychczasowe trudności, jak przeprowadzenie dodatkowych badań geotechnicznych i konsekwencje z tym związane, zostały zażegnane” - zapewniła Hofman.

Z przekazanego przez rzeczniczkę materiału wynika m.in., że inwestor zobowiązał wykonawcę robót do „przeprowadzenia uzupełniającej dokumentacji geotechnicznej”, uwzględniając założenia projektanta zawarte w projekcie budowlanym, a także biorąc pod uwagę zalecenia Międzynarodowego Panelu Ekspertów ds. bezpieczeństwa Zapór. Uzupełniająca dokumentacja geotechniczna w powiązaniu z pozostałą dostępną dokumentacją miała dać podstawę do opracowania szczegółowych projektów wykonawczych.

Wyniki przeprowadzonych przez wykonawcę badań nie potwierdzały w całości wcześniejszych opracowań. Dlatego inżynier kontraktu polecił wykonanie dodatkowych badań uszczegóławiających dla wszystkich zapór oraz dla strategicznych budowli, w tym tzw. budowli przelewowo–spustowej (na tym etapie był już tam m.in. wykonany wykop). Następstwem dodatkowych badań jest m.in. zmiana sposobu posadowienia budowli przelewowo–spustowej. Z uwzględnieniem ich wyników opracowywane są obecnie projekty wykonawcze.

Zbiornik Racibórz Dolny zaprojektowano jako polder (suchy zbiornik wypełniany wodą tylko przy powodzi). Jego zapora czołowa będzie miała 4 km długości (znajdzie się tam budowla przelewowo-spustowa odprowadzająca wodę do tzw. Odry Miejskiej), zapora lewobrzeżna - 9,6 km, a prawobrzeżna - 8,8 km. Zapory będą konstrukcjami ziemnymi sięgającymi do ok. 10 m wysokości.

Dotąd w obrębie głównych obiektów zbiornika m.in. odhumusowano teren przyszłych zapór, a dodatkowo na obszarze zapór lewo- i prawobrzeżnej wymieniono grunty słabonośne. Wykonawca ukończył wykop pod budowlę przelewowo-spustową zapory czołowej, wykonał roboty żelbetowe niecki wypadowej, a także wykopy i nasypy kanału doprowadzającego i odpływowego. Do stanu surowego zamkniętego doprowadzono budynki sterowania polderem i utrzymania go.

Obecnie na budowie trwa zasypywanie wyrobisk w rejonie filara ochronnego zapory czołowej oraz zabudowywanie ścianek szczelnych dla realizacji budowli upustowej do Odry Miejskiej. Wykonywane są konstrukcje wałów kierujących na kanale doprowadzającym, prace ziemne na przełożonym korycie rzeki Psiny oraz formowanie nasypów wysp w czaszy zbiornika. Trwa też wykonywanie wykopu pod koryto rzeki Psiny na terenie czaszy polderu.

Zbiornik Racibórz Dolny za 936,7 mln zł buduje hiszpańska firma Dragados. Finansowanie pochodzi z Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (109,6 mln zł), Banku Rozwoju Rady Europejskiej (457,4 mln zł), Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (369,6 mln zł). Koszt budowy nowej wsi dla wysiedlonych z terenu zbiornika mieszkańców (tzw. Nowych Nieboczów) i wykupu nieruchomości oszacowano na ok. 250 mln zł. (PAP)