Właściciele nieruchomości obowiązani są do przyłączenia swojej nieruchomości do istniejącej sieci kanalizacyjnej. Jednakże dla części społeczności lokalnych, zwłaszcza tam gdzie występuje niska intensywność zabudowy lub specyficzne ukształtowanie terenu (np. rejony podgórskie), budowa infrastruktury komunalnej może okazać się nieopłacalna ze względów ekonomicznych i technicznych. Wówczas ustawodawca dopuszcza wyposażenie nieruchomości w:
-
zbiornik bezodpływowy
-
lub w przydomową oczyszczalnię ścieków
które powinny spełniać wymagania określone w odrębnych przepisach.W przepisach wykonawczych do ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, uszczegółowiono sytuacje, kiedy zezwolone jest wyposażenie nieruchomości w zbiornik bezodpływowy lub w przydomową oczyszczalni ścieków, którymi są: brak warunków przyłączenia do sieci kanalizacyjnej działki zabudowanej budynkami na pobyt ludzi oraz ilość ścieków nie przekraczająca 5m3/dobę. Natomiast większa ilość ścieków będzie wymagała pozytywnej opinii właściwego terenowo inspektora ochrony środowiska.
W przypadku rozwiązania polegającego na gromadzeniu ścieków bytowo-gospodarczych w zbiornikach bezodpływowych (tzw. szambach) należy liczyć się z okresowym usuwaniem tych nieczystości płynnych do wyznaczonych miejsc ich unieszkodliwiania (stacji zlewnych) za pomocą specjalistycznego taboru asenizacyjnego. Usługi w tym zakresie mogą świadczyć wyłącznie gminne jednostki organizacyjne lub przedsiębiorstwa, które posiadają odpowiednie środki techniczne oraz zezwolenie na prowadzenie takiej działalności, udzielone przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Natomiast właściciele nieruchomości zobowiązani są do udokumentowania korzystania z powyższych usług, poprzez okazanie stosownej umowy oraz dowodów płatności. Taki tryb postępowania ma na celu wyeliminowanie przypadków nielegalnego pozbywania się gromadzonych ścieków (np. nieszczelne szamba) lub praktykowanego przez niektórych przewoźników, niezgodnego z obowiązującym prawem, wylewania odbieranych ścieków poza teren stacji zlewnych.
Jeżeli własne gospodarstwo domowe lub rolne wyposażone jest w przydomową oczyszczalnię ścieków, z której oczyszczone ścieki będą wprowadzane do ziemi lub do wód płynących, należy mieć na uwadze przede wszystkim czynniki środowiskowe. W związku z tym, przy wyborze takiego rozwiązania powinny zostać przeanalizowane m.in. takie aspekty, jak: warunki gruntowo-wodne, w tym głównie poziom wody gruntowej oraz jego wahania, charakterystyka jakościowa wybranego odbiornika ścieków, przede wszystkim z punktu widzenia jego chłonności (np. zdolności samooczyszczania się w przypadku wód powierzchniowych).