Na jesieni ubr. weszła w życie duża nowela prawa budowlanego. I choć minęło sporo czasu, wciąż pojawiają się niejasności interpretacyjne. Przede wszystkim dotyczą one przepisów przejściowych. Raz na jakiś czas Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego stara się je więc rozwiązywać. Tym razem przesądził, że do wniosku o zmianę pozwolenia na budowę wydanego przed 19 września ub.r. można dołączyć projekt budowlany przygotowany na podstawie wcześniejszych przepisów. Nie dla wszystkich inwestorów i urzędników jest to oczywiste.
Który projekt: nowy czy stary
Nowelizacja prawa budowlanego z 13 lutego 2020 r. obowiązuje od 19 września ubr. (dalej jako: nowelizacja).Wprowadziła ona nowy podział projektu budowlanego na: zagospodarowanie działki lub terenu, architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny. Pierwsze dwa są obowiązkowymi załącznikami do wniosku o pozwolenie na budowę, ostatni ma charakter czysto techniczny. Zmiana wiązała się z wydaniem nowego aktu wykonawczego w sprawie zakresu i formy projektu budowlanego , tj. rozporządzenia Ministra Rozwoju z 11 września 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. poz. 1609, z późn. zm.). Jednocześnie przepisy nowelizacji przewidziały dwunastomiesięczny okres przejściowy.
GUNB przypomina, że zgodnie z art. 26 nowelizacji w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji inwestor do wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę (do zgłoszenia) będzie mógł dołączyć projekt budowlany sporządzony na podstawie przepisów prawa budowlanego z 7 lipca 1994 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333, z późn. zm.).
Zobacz procedurę w LEX: Sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami >
W opinii GUNB w okresie przejściowym inwestor ma więc wybór. Może do wniosku o pozwolenie na budowę (do zgłoszenia) dołączyć projekt opracowany zgodnie z przepisami: nowymi (wprowadzonymi przez nowelizację) lub dotychczasowymi (obowiązującymi przed wejściem w życie nowelizacji).
Wybór ma jednak swoje konsekwencje co do przebiegu całego procesu budowlanego, w tym do przebiegu postępowania w sprawie wydania pozwolenia na budowę, ale również zmiany takiego pozwolenia na budowę.
Czytaj w LEX: Zakres i forma projektu budowlanego - najważniejsze zmiany >
Według GUNB jeśli inwestor zdecyduje się na opracowanie projektu budowlanego zgodnego z dotychczasowymi przepisami, wówczas do 19 września 2021 r. będzie on zobowiązany dostarczyć cztery egzemplarze projektu budowlanego (zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 33 ust. 2 pkt 1 prawa budowlanego) sporządzonego wg dotychczasowych przepisów.
Sprawdź w LEX: Czy inwestor może wykonać projekt zamienny w wersji uproszczonej, jak przewidują to obecnie obowiązujące przepisy Prawa budowlanego? >
Taki projekt budowlany musi być również zgodny z rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z 25 kwietnia 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1935), zwanego dalej „rozporządzeniem”, mimo że rozporządzenie to utraciło moc 19 września 2020 r.
Złożenie wniosku o pozwolenie na budowę z takim projektem będzie oznaczało, że dalszy przebieg procesu inwestycyjnego, razem z postępowaniem w sprawie pozwolenia na budowę, będzie się odbywał według dotychczasowych przepisów (co wynika z art. 27 nowelizacji).
Ponadto z art. 27 i 28 nowelizacji wynika, że późniejsza zmiana pozwolenia na budowę wydanego według przepisów dotychczasowych (nawet taka zmiana, która będzie miała miejsce po 19 września 2021 r.) będzie się odbywać również według przepisów dotychczasowych.
Czytaj w LEX: Projekt budowlany w wersji elektronicznej >
Zdaniem GUNB jedyny wyjątek stanowi katalog istotnych odstąpień z art. 36a ust. 5 prawa budowlanego, co wynika wprost z art. 28 nowelizacji. W tym wypadku ocena, czy konkretne odstąpienie od projektu ma charakter istotny, czy też nie, będzie się odbywać zgodnie z ustalonym w nowelizacji brzmieniem art. 36a ust. 5 i 5b prawa budowlanego. Pozostałe przepisy związane ze zmianą decyzji o pozwoleniu na budowę będą miały zastosowanie w brzmieniu sprzed 19 września ubr.
Czytaj w LEX: Istotne odstąpienie od projektu budowlanego - nowe zasady >
W konsekwencji w przypadku zmiany (nawet po 19 września 2021 r.) decyzji o pozwoleniu na budowę wydanej według przepisów dotychczasowych (zatwierdzającej projekt budowlany sporządzony według przepisów rozporządzenia), konieczne będzie załączenie do wniosku o zmianę pozwolenia na budowę projektu sporządzonego również według przepisów dotychczasowych, w tym zgodnego z przepisami nieobowiązującego już rozporządzenia.
Sprawdź w LEX: Czy inwestor może złożyć wniosek o pozwolenie na budowę z czterema egzemplarzami projektu budowlanego? >
Prawo budowlane to prawo powiatowe
Wątpliwości nie dziwią ekspertów. Nowelizacja prawa budowlanego nie ma bowiem najlepiej skonstruowanych przepisów przejściowych. .Poza tym w różnych rejonach Polski, różnie się je interpretuje.
- Z uwagi na ciągłe zmiany, niemal "nowelizację nowelizacji" ustawy prawo budowlane oraz brak jednoznacznych i spójnych przepisów, tworzy się przestrzeń do interpretacji. Tym samym mamy tak zwane „prawo powiatowe”, urzędy interpretują inaczej ten sam przepis. Czego skutkiem są właśnie stanowiska Głównego Urzędu Budowlanego wyjaśniającego niezrozumiała kwestie lub intencję ustawodawcy – tłumaczy Mariusz Okuń, rzeczoznawca budowlany, członek Rady Krajowej Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa.
Sprawdź w LEX: Jakim przepisom podlega dokumentacja w przypadku projektu zamiennego złożonego po nowelizacji Prawa budowlanego? >
- W tym przypadku dotyczy stosowania przepisów złożenia wniosku o pozwolenie na budowę i formy projektu budowlanego w okresie przejściowym i poza nim. Sprawa wydaje się oczywista jednak jak widać stwarza rożne interpretacje - dodaje.
Podobnego zdania jest Konrad Młynkiewicz, radca prawny specjalizujący się w prawie budowlanym.
- Zmiana przepisów ustawowych dotyczących kształtu projektu budowlanego, wywołała szereg wątpliwości interpretacyjnych, począwszy od kwestii stricte technicznych, związanych z przygotowaniem dokumentów i załączaniem ich do odpowiedniej części nowego projektu budowlanego, aż po wątpliwości niektórych inwestorów ale również organów dotyczące tego, które rozporządzenie stosować przy zmianie decyzji o pozwoleniu na budowę – mówi Konrad Młynkiewicz.
- Wątpliwości były na tyle duże, że różne organy różnie interpretowały te przepisy. W mojej ocenie nie ulega jednak wątpliwości, że wytyczne, które przedstawił Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego są w pełni zasadne i wynikają one wprost z przepisów ustawy zmieniającej prawo budowlane – twierdzi mec. Młynkiewicz.
Sprawdź w LEX: Czy PINB może zatwierdzić projekt opracowany na nowych zasadach pomimo wszczętego postępowania przed 19.09.2020 r.? >
Więcej znaków zapytania
Niejasności dotyczących nowelizacji jest znacznie więcej.
- Nadal dochodzi do rozbieżności dotyczących oceny tego, czy w konkretnym przypadku zastosowanie znajdują nowe przepisy mające na celu wzmocnienie zasady trwałości decyzji administracyjnej. Chodzi o zakaz stwierdzenia nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę po upływie 5 lat od jej wydania. Moim zdaniem w tym przypadku decyduje to, czy przed wejściem w życie znowelizowanych przepisów, a więc przed 19 września 2020 roku, toczyło się postępowanie administracyjne w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji. Jeżeli takie postępowanie zostało zainicjowane na podstawie „starych” przepisów, to przepisy te zachowują moc, a zatem możliwym jest stwierdzenie nieważności decyzji o pozwoleniu na budowę, nawet jeżeli upłynął już okres 5 lat od dnia wydania takiego pozwolenia – dodaje Konrad Młynkiewicz.
