Sprawa miała swój początek wraz ze złożeniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podlegania pod przepisy ustawy z 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym kilku produktów wprowadzonych do obrotu, tj. minikomputerów Raspberry Pi, płytek Arduino, kamer, kart pamięci i przedłużaczy slotu kart microSD, a także przewodów do połączenia minikomputera. W pierwszej kolejności marszałek województwa wielkopolskiego uznał wymienione produkty za niewyłączone spod regulacji przedmiotowej ustawy (decyzja nr DSI-IV.7250.1291.2023). Po złożonych odwołaniach najpierw SKO (decyzja nr SKO.OŚ.405.110.2023), a następnie WSA w Poznaniu (wyrok z 24 kwietnia 2024 r., sygn. akt II SA/Po 688/23) utrzymali decyzję w mocy.
Sąd I instancji nie podzielał stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym wprowadzone do obrotu produkty nie były sprzętem elektrycznym i elektronicznym tylko komponentami, które swoje ostateczne zastosowanie znajdują w gotowym produkcie. Zdaniem WSA, „wykluczenie z zakresu pojęcia "sprzęt" wszystkich przedmiotów będących komponentami nie znajduje uzasadnienia na gruncie ustawy, gdyż niosłoby za sobą negatywne konsekwencje dla ochrony środowiska i zdrowia ludzi”. Jego zdaniem, jest wręcz odwrotnie - przedmioty będące komponentami mogą być sprzętami w świetle ustawy. Dlatego zarzut, że minikomputery i pozostałe produkty nie mogą być sprzętem z racji wpisywania się w definicję komponentu został uznany za niewłaściwy.
Skarga kasacyjna od wyroku WSA odnosiła się w głównej mierze do nieprawidłowego uznania produktów i akcesoriów za "sprzęt", co skutkowało podleganiem pod przepisy ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Podmiot skarżący w dalszym ciągu utrzymywał, że wymienione elementy należy zakwalifikować jako komponenty nieprzeznaczone dla użytkowników końcowych.
Znaczenie pojęcia sprzęt elektryczny i elektroniczny
Jak się okazało, zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skarga kasacyjna okazała się zasadna, a przyjęty przez WSA sposób rozumienia definicji „sprzętu” został obalony. Wyrok został uchylony w całości, a sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania.
Co istotne, sąd pierwszej instancji odwoływał się do treści dyrektywy 2002/96/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrotechnicznego i elektronicznego. Przedmiotowa dyrektywa utraciła moc z dniem 15 lutego 2014 r., o czym WSA nie wspomniał.
Zobacz również: Wygania dla sprzętu elektrycznego. - Prawo.pl
Zgodnie z obowiązującą ustawą o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym z 11 września 2015 r., każdy sprzęt zalicza się do odpowiedniej grupy, a numery i nazwy grup sprzętu oraz przykładowe rodzaje sprzętu wymienia załącznik do ustawy. Wyodrębnione zostały tam m.in. chłodziarki, zamrażarki, monitory, laptopy, notebooki, pralki, zmywarki, kuchenki, piekarniki elektryczne, odkurzacze, żelazka, tostery, kalkulatory, odbiorniki radiowe, kamery wideo. Po dokładnym przeanalizowaniu załącznika okazało się, że nie zawiera on żadnego z wymienionych dotychczas i istotnych w sprawie produktów. Czy owe produkty na pewno są sprzętem elektrycznym i elektronicznym w rozumieniu ustawy?
Sprzętem może być wyłącznie urządzenie
„Sprzęt" to urządzenie, którego prawidłowe działanie jest uzależnione od dopływu prądu elektrycznego lub od obecności pól elektromagnetycznych oraz mogące służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych (art. 4 pkt 13 ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym).
Zatem urządzenie będące "sprzętem" musi dać się zakwalifikować do jednej z dwóch kategorii funkcjonalnych:
- urządzenie działa prawidłowo wyłącznie, gdy ma zapewniony dopływ prądu elektrycznego lub obecność pól elektromagnetycznych (wówczas jego funkcje użyteczne zostają uruchomione),
- urządzenie może służyć do wytwarzania, przesyłu lub pomiaru prądu elektrycznego lub pól elektromagnetycznych (to stanowi ich funkcje użyteczne).
Urządzenia z drugiej kategorii wymagają zetknięcia się z prądem elektrycznym lub polem elektromagnetycznym, co stanowi element ich funkcjonalności i określa podstawowe przeznaczenie. Jeśli chodzi o urządzenia z kategorii pierwszej, to prąd elektryczny schodzi na dalszy plan - jest potrzebny wyłącznie do uruchomienia urządzenia i wprowadzenia go w stan, w którym będzie działać.
Czytaj też w LEX: Obowiązki związane z wprowadzaniem sprzętu elektrycznego i elektronicznego >
Sprzęt elektryczny i elektroniczny musi być gotowy do użycia
Zdaniem NSA "sprzęt elektryczny i elektroniczny" to wyłącznie takie przedmioty, które są funkcjonalnie kompletne jako produkt gotowy do użycia. Urządzenie może "działać" lub "służyć do”, a skoro ma działać, to musi być kompletne. To nie może być przedmiot, który stanowi wyłącznie niesamodzielną funkcjonalnie część konieczną do zespolenia z innymi częściami w większą całość. Urządzenie poprzez swoje zaprojektowanie, konstrukcję, budowę i strukturę ma stanowić pewną całość gwarantującą, że przypisana mu funkcja będzie zrealizowana (po zapewnieniu dostępu do prądu elektrycznego lub pola elektromagnetycznego).
Z drugiej strony sprzęt elektryczny i elektroniczny samodzielny funkcjonalnie i tak może zostać połączony z innymi urządzeniami, a wówczas funkcja, którą dane urządzenie realizuje samodzielnie staje się niezbędna do używania innego urządzenia realizującego swoją samodzielną funkcję. I tak sprzętem samodzielnym i kompletnym jest monitor komputera, klawiatura czy myszka, ale również pendrive. Z kolei komponentem, który nie może samodzielnie działać jest choćby dysk twardy, czyli część podłączana wewnątrz komputera do innych podzespołów. Za sprzęt elektryczny i elektroniczny nie uznaje się także produktów nieukończonych.
Naczelny Sąd Administracyjny zauważył, że wiele wątpliwości przynosi uznanie za sprzęt niesamodzielnych funkcjonalnie części, służących do produkcji samodzielnych funkcjonalnie sprzętów. W stosunku do tego samego sprzętu ta sama część byłaby wprowadzana do obrotu dwukrotnie, co jest niedopuszczalne, bowiem wprowadzenie sprzętu do obrotu może się odbyć wyłącznie raz i polega na przekazaniu go w celu dystrybucji, konsumpcji lub używania.
W związku z powyższym wadliwa interpretacja definicji sprzętu elektrycznego i elektronicznego przez sąd niższej instancji została zastąpiona bogatą argumentacją NSA i przyznaniem racji skarżącemu.
wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 października 2025 r., sygn. akt III OSK 2035/24
Cena promocyjna: 143.65 zł
Cena regularna: 169 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 118.29 zł
![Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko. Komentarz [PRZEDSPRZEDAŻ] ebook](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/83265/978-83-8438-089-5_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
